سود و زبان انباشته یک اصطلاح در حسابداری است که برای سهام‌داران شرکت‌ها اعمال می‌شود. سود انباشته، سود خالص یک شرکت پس از پرداخت سود سهام به سهام‌داران است که به‌عنوان معیاری برای سنجش توانایی اقتصادی یک شرکت برای پرداخت چنین توزیع‌های نقدی عمل می‌کند. در این مقاله، اهمیت حساب سود و زیان انباشته، نحوه محاسبه آن و هر چیز دیگری که باید در مورد نحوه مدیریت آن برای کسب‌وکار خود بدانید را توضیح خواهیم داد.
تعریف حساب سود و زیان انباشته
به طور کل سود و زیان یک پروژه یا شرکت پس از انجام محاسباتِ سود سهام باقیمانده را سود و زیان انباشته می‌گویند. نام‌های دیگر سود و زیان انباشته، سرمایه انباشته، سود انباشته و مازاد کسب شده است.
زیان انباشته چیست؟
زیان انباشته زیان‌هایی است که کسب‌وکار درگذشته متحمل شده است. این زیان‌ها با حقوق صاحبان سهام تعدیل می‌شود. این زیان منجر به کاهش مانده حقوق صاحبان سهام از جمله سرمایه و سرمایه پرداخت شده می‌شود.
فرض کنید یک کسب‌وکار راه‌اندازی کرده‌اید و در سه سال اول ضرر می‌کنید. در پایان سال سوم، ترازنامه باید زیان‌های سه سال گذشته را منعکس کند. در واقع این زیان‌ها با سرمایه درج شده توسط سهام‌داران تعدیل می‌شود. به همین ترتیب، اگر کسب‌وکار بدون کسب سود کافی به پرداخت سود سهام ادامه دهد، ممکن است ارزش حقوق صاحبان سهام را در ترازنامه شرکت کاهش دهد.
نکته: توجه کنید که سود به‌دست‌آمده در آینده می‌تواند زیان انباشته را معکوس کند و منجر به ارزش ویژه شود.
سود انباشته چیست؟
سود انباشته به سودِ خالص باقیمانده پس از پرداخت سود سهام به سهام‌داران اشاره دارد. همچنین ممکن است با این اصطلاح به‌عنوان درآمد انباشته، سود انباشته، درآمد توزیع نشده یا ذخیره درآمد مواجه شوید که همگی این موارد، یک چیز را نشان می‌دهند.
وقتی سود مازادی وجود دارد به این معنی که پس از پرداخت سود سهام، درصدی از سود باقی می‌ماند که مدیریت می‌تواند آن را پس‌انداز کند یا دوباره آن را در کسب‌وکار سرمایه‌گذاری کند. در ضمن سرمایه‌گذاری مجدد می‌تواند دربرگیرنده چنین موضوعاتی باشد:
- گسترش عملیات تجاری با استخدام کارمندان بیشتر، کار در مناطق جدید و هدف قراردادن بازارهای مصرفی جدید و غیره.
- سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های بازاریابی، محصولات جدید یا افزایش ظرفیت تولید محصولات موجود.
- انجام فرصت‌های تحقیق و توسعه بازار.
- ادغام، اکتساب یا تشکیل شراکتی که به نفع کسب‌وکار است.
- پرداخت هرگونه وام و بدهی موجود.
این تصمیم بین سهام‌داران گرفته می‌شود یا به مدیریت کسب‌وکار واگذار می‌شود. با این حال، گاهی اوقات، اگر انتخاب مدیریت رضایت‌بخش نباشد، ممکن است توسط سهام‌داران از طریق اکثریت آرا به چالش کشیده شود، زیرا آنها مالکان واقعی شرکت هستند.
کاربرد حساب سود و زیان انباشته چیست؟
اینکه سود حاصله از فعالیت‌های شرکت چگونه حفظ شود و یا بین صاحبان سهام تقسیم شود، همه به عهده مدیریت شرکت است. در شرکت‌های با هدف رشد بلندمدت تمامی سود حاصله صرف هزینه فعالیت می‌شود. در ادامه به برخی کاربردهای حساب سود و زیان انباشته اشاره می‌کنیم:
- استفاده از سود انباشته به‌عنوان سود سهام و توزیع آن بین صاحبان سهام
- استفاده از حساب سود و زیان انباشته برای توسعه واحد تولیدی و افزایش ظرفیت‌های تولیدی
- ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر توسط حساب سود و زیان انباشته با تولید محصولات جدید
- استفاده از حساب سود و زیان انباشته برای خرید سهام‌های بیشتر
- پرداخت بدهی و پرداخت وام‌های دریافتی با کمک حساب سود و زیان انباشته
جایگاه حساب سود و زیان انباشته در صورت‌های مالی
چیزی که در صورت‌های مالی باید مشخص گردد، نشان‌دادن تغییرات حقوق صاحبان سهام است که باید شفاف‌سازی شود. تمامی تغییرات اعم از افزایش یا کاهش سرمایه هم باید در یادداشت‌های مربوط ثبت و شفاف‌سازی شوند.
نحوه محاسبه سود انباشته
سود انباشته سهام را می‌توان به‌صورت نقد یا سهام تقسیم کرد، بنابراین هر دو نوع توزیع می‌تواند سود انباشته را کاهش دهد. به همین دلیل است که فرمول محاسبه سود انباشته به‌صورت زیر است:
سود انباشته= سود ابتدای دوره+ سود و زیان خالص- سود سهام نقدی- سود سهمی.
نحوه ثبت حساب سود و زیان انباشته
برای محاسبه سود انباشته، بدهی‌های یک شرکت را از دارایی‌های آن کم کنید تا حقوق صاحبان سهام خود را به دست آورید. سپس اقلام خط سهام عادی را در ترازنامه خود بیابید و کل حقوق صاحبان سهام را بردارید و رقم خط سهام عادی را کم کنید (اگر تنها دو مورد موجود در سهام شما وجود دارد، حقوق صاحبان سهام، سهام عادی و سود انباشته است).
در سمت دارایی ترازنامه، سود انباشته را خواهید دید. این نشان‌دهنده سرمایه‌ای است که شرکت در طول تاریخ خود به‌عنوان درآمد به دست آورده و به‌جای پرداخت سود سهام، آن را حفظ کرده است.
در ترازنامه معمولاً می‌توانید مستقیماً میزان سود انباشته شرکت را بیابید، اما حتی اگر این‌طور نباشد، می‌توانید از ارقام دیگر برای محاسبه مجموع استفاده کنید.
این دو مرحله را برای محاسبه سود انباشته خود دنبال کنید:
- بدهی‌های یک شرکت را از دارایی‌های آن کم کنید تا حقوق صاحبان سهام خود را به دست آورید.
- اقلام خط سهام معمولی را در ترازنامه خود پیدا کنید. اگر تنها دو مورد در حقوق صاحبان سهام شما سهام عادی و سود انباشته است، کل حقوق صاحبان سهام را بگیرید و رقم خط سهام عادی را کم کنید که تفاوت سود انباشته است.
شرکت زیان‌ده
ثبت بدهکاری در سند
| شرح | بدهکار | بستانکار | ردیف |
| هزینه‌ها | *** | ۱ | |
| سود و زیان سال جاری | *** | ۲ | |
| درآمدها | *** | ۳ |
ثبت انتقال مانده بدهکار سود و زیان جاری (زیان) به سود و زیان انباشته
ثبت مانده بدهکار سود و زیان
| شرح | بدهکار | بستانکار | ردیف |
| سود و زیان انباشته | *** | ۱ | |
| سود و زیان سال جاری | *** | ۲ |
شرکت سودده
ثبت بستانکاری شرکت
| شرح | بدهکار | بستانکار | ردیف |
| هزینه‌ها | *** | ۱ | |
| درآمدها | *** | ۲ | |
| سود و زیان سال جاری | *** | ۳ |
نحوه بستن حساب سود و زیان انباشته
بستن حساب‌ها در حسابداری به معنی پاک‌کردن تمام حساب‌های درآمد و هزینه است. این حساب معمولاً به‌عنوان حساب سود و زیان شما شناخته می‌شود که فعالیت تجاری سال‌های جاری شما را نگه می‌دارد. در پایان هرسال تجاری، مانده این حساب‌ها به ترازنامه منتقل می‌شود. اساساً حسابداران یک ثبت حسابداری با گرفتن مانده انباشته هر یک از حساب‌های درآمد و هزینه انجام می‌دهند، اما در جهت مخالف.
لطفاً توجه داشته باشید که وقتی دفاتر خود را برای آن سال مالی ببندید، هیچ ورودی دیگری برای آن دوره انجام نمی‌شود؛ بنابراین، قبل از بستن آنها، پیشنهاد می‌کنیم تمام صورت‌حساب‌های مشتری را بررسی و تکمیل کنید. اطمینان حاصل کنید که تمام هزینه‌ها وارد شده‌اند، تسویه‌حساب بانکی را تکمیل کنید، مالیات‌ها را اضافه کنید، بررسی کنید که همه حساب‌های دیگر (دارایی و بدهی) درست هستند.
حسابداری بر مبنای تعهدی اطمینان حاصل کنید که تمام اقلام تعهدی لازم انجام شده است. در صورت نیاز، هرگونه ورودی تعدیلی پایان سال را برای سود انباشته انجام دهید. ما به‌شدت پیشنهاد می‌کنیم که تمام رویه‌های حسابداری را با CPA خود مرور کنید. تمام حساب‌های درآمد و هزینه باید به عنوان سود انباشته بسته شوند.
مالیات سود و زیان انباشته چگونه محاسبه می شود؟
محاسبه مالیات بر عهده سازمان امور مالیاتی است. حال این چه سود و زیان انباشته اشخاص حقیقی بوده و یا حقوقی چندان فرقی برای این سازمان ندارد. روال کار به این شکل است که با بررسی دفاتر و صورت‌های مالی، میزان مالیات تعلق گرفته به آن مشخص می‌شود. مالیات سال جاری رابطه مستقیم با زیان سنواتی دارد. برای محاسبه زیان انباشته با تشخیص ممیز مالیاتی آن را از سود سالانه کسر و در برگ تشخیص دارایی ثبت می‌کنند.
دلایل کاهش نرخ سود انباشته
- توزیع سود سهام
- زیان خالص
- ایجاد اندوخته
- ایجاد اثرات تغییرات خاص روش‌ها و اصول حسابداری
- مبالغ باقیمانده از مبادلات سهام خزانه (درصورتی‌که مقدار سهام کمتر از مقدار لازم است).
سود و زیان انباشته و سنواتی شامل چیست؟
سود و زیان جاری شامل میزان سود یا زیان حاصل فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی که فقط مختص سال مالی کنونی است. ولی سود و زیان انباشته شامل سود و زیان سال جاری، تعدیلات سنواتی، مجموع سود و زیان سال‌های قبل و همچنین تجدید ارزیابی و… است. در واقع سود و زیان جمع شده حاصل فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی سال جاری و سال‌های قبل است.
ماهیت سود و زیان انباشته
در مقایسه با درآمد کل یا درآمد خالص، سود انباشته دیدگاه بسیار کامل‌تری از سلامت مالی شرکت شما ارائه می‌دهد. آنها نشان می‌دهند که چگونه شرکت شما در یک دوره زمانی طولانی پول نقد به دست آورده، ذخیره کرده و سرمایه‌گذاری کرده است، در حالی که درآمد و درآمد اغلب در نوسان است و بینش زیادی ارائه نمی‌دهد.
ازاین‌رو، سود انباشته برای گسترش و رشد یک کسب‌وکار، سرمایه‌گذاری مداوم در محصولات و خدمات جدید و ماندن در صدر رقابت ضروری است. سرمایه‌گذاران و ذی‌نفعان همچنین هنگام بررسی گزارش‌های حسابداری شما به سود انباشته کسب‌وکار علاقه خاصی نشان می‌دهند تا اعتبار مالی شما را ارزیابی کنند.
نکات حساب سود و زیان انباشته
در این قسمت به برخی از مهم‌ترین سئوالات در مورد سود و زیان انباشته پاسخ دادیم:
چه زمانی باید سود انباشته به‌روز شود؟
بهتر است سود انباشته خود را در پایان هر دوره حسابداری به‌روز کنید تا ببینید درآمد سال‌به‌سال چگونه بوده است. دوره حسابداری می‌تواند با بازه زمانی یک ماه، سه ماه، نیم‌سال یا یک سال مطابقت داشته است، بسته به اینکه هرچند وقت یکبار می‌خواهید بینشی از درآمد انباشته خود کسب کنید.
تفاوت بین سود انباشته و درآمد چیست؟
هم درآمد و هم سود انباشته معیارهای مهمی در ارزیابی سلامت مالی یک کسب‌وکار هستند، با این حال، آنها بر جنبه‌های مختلف تصویر مالی تمرکز دارند. درآمد در بالای صورت سود و زیان درج می‌شود و کل درآمد کسب شده توسط یک کسب‌وکار، قبل از کسر هرگونه هزینه‌های تجاری و هزینه‌های سربار است.
در حالی که سود انباشته بخشی از ترازنامه است و نشان‌دهنده بخشی از سود یک تجارت است که برای استفاده در آینده نگهداری می‌شود اعم از تأمین مالی یا گسترش عملیات تجاری، سرمایه‌گذاری در یک محصول جدید و غیره.
آیا سود انباشته در حقوق صاحبان سهام است؟
بله سود انباشته بخشی از حقوق صاحبان سهام است.
محاسبه سود و زیان انباشه با نرم افزار حسابداری سپیدار
برای داشتن یک حساب شفاف از میزان درآمد خالص شرکت‌ها، باید سود حاصله را بین سهام‌داران توزیع کرد. سود انباشته در واقع از سود واحد تولیدی بوده و مدیران تصمیم می‌گیرند که آن را بین اعضا سهام‌دار تقسیم نکنند و برای یک سرمایه‌گذاری مجدد کنار بگذارند و موجب توسعه شرکت شوند.
سئوالات متداول
- نحوه محاسبه سود انباشته به چه شکلی است؟
سود انباشته سهام را می‌توان به‌صورت نقد یا سهام تقسیم کرد، بنابراین هر دو نوع توزیع می‌تواند سود انباشته را کاهش دهد. در ادامه مقاله در مورد فرمول این محاسبه مطالبی گفته شده است.
- زیان انباشته چیست؟
زیان انباشته زیان‌هایی است که کسب‌وکار درگذشته متحمل شده است. این زیان‌ها با حقوق صاحبان سهام تعدیل می‌شود. این زیان منجر به کاهش مانده حقوق صاحبان سهام از جمله سرمایه و سرمایه پرداخت شده می‌شود.
- مالیات سود و زیان انباشته چگونه محاسبه می‌شود؟
محاسبه مالیات بر عهده سازمان امور مالیاتی است. حال این چه سود و زیان انباشته اشخاص حقیقی بوده و یا حقوقی چندان فرقی برای این سازمان ندارد. روال کار به این شکل است که با بررسی دفاتر و صورت‌های مالی، میزان مالیات تعلق گرفته به آن مشخص می‌شود.