مدیرعامل Salesforce که درحال‌حاضر یکی از پرطرفدار‌ترین سیستم‌های رایانش ابری است، در تعریف رایانش ابری می‌گوید: «اگر کسی از من بپرسد رایانش ابری چیست، به جای اینکه با تعریف علمی پاسخش را بدهم، به او می‌گویم رایانش ابری بهترین راه برای مدیریت کسب‌وکار است». رایانش ابری یا همان خدمات فضای ابری، به شرکت‌ها برای مدیریت بهتر فایل‌ها کمک شایانی میکند. علاوه‌بر این، این رایانش بر پایه اینترنت است و امنیت زیرساخت‌ها را تضمین میکند. رایانش ابری ویژگی‌های بسیاری از جمله پشتیبانی سرورها، نرمافزار، ذخیره‌سازی انواع داده‌ها، پایگاه‌های مختلف داده و شبکه را ارائه می‌دهد.
برای آشنایی بیشتر با رایانش ابری و کاربردهای این سیستم نوظهور و محبوب، فقط کافی است 5 دقیقه از وقت خود را به خواندن این مقاله اختصاص دهید.
رایانش ابری چیست؟ تعریف این سیستم به زبان ساده
رایانش ابری به ساده‌ترین بیان، روشی متفاوت از ارائه خدمات بر بستر اینترنت است. رایانش ابری مجموعه‌ای از امکانات است که دسترسی مستمر به ابزارها و نرم‌افزارها را فراهم میکند. یکی از ویژگی‌های رایانش ابری، کاهش هزینه‌ها است؛ زیرا در این سرورها هزینه به نسبت استفاده مشخص میشود. برای مثال راه‌اندازی یک نرم افزار حسابداری آنلاین بر بستر فضای ابری، نسبت به تهیه و راه‌اندازی نرم‌افزارهای حسابداری آفلاین هزینه بسیار کمتری دارد.
از طرفی زیرساخت نرمافزار و مدیریت آن بر عهده شرکت ارائه‌دهنده خدمات رایانش ابری بوده و خریدار، با هزینه کمتر به شکلی باثبات به خدمت دسترسی دارد.
تعریف موسسه ملی فناوری و استاندارد (NIST) از رایانش ابری
“رایانش ابری، یک مدل برای دسترسی آسان و نامحدود به منابع محاسباتی (رایانشی) مشترک است. این منابع می‌توانند به سرعت، با حداقل تلاش و حداقل تعامل با ارائه‌دهنده خدمت ارائه شوند”.این تکنولوژی بهره‌وری سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد چرا که بسیاری از هزینه‌های خدمات را حذف میکند. در ادامه به معماری رایانش ابری، مدلهای آن و مزایای این فناوری برای کسب‌وکارها می‌پردازیم.
سیستم جهانی گوگل درایو؛ رایج‌ترین فناوری ابری
گوگل درایو یکی از رایج‌ترین سیستم‌های ابری در جهان است که برای استفاده از این خدمات، فقط نیاز به یک آدرس ایمیل دارید. بسیاری از شرکت‌های حوزه تولید محتوا و ای‌تی محور، برای راحتی در امور خود از خدمات ابری گوگل درایو استفاده می‌کنند.
از مزیت‌های گوگل درایو میتوان به دسترسی در هر زمان و مکان، امنیت بالا و رایگان بودن اشاره کرد. این ویژگی‌ها باعث شده تا شرکت‌های بسیاری برای انجام امور یا ارائه خدمات از فضای اشتراکی گوگل درایو استفاده کنند. گوگل درایو یک فضای کاملا ابری و از خدمات کمپانی گوگل است و اگر نیاز به اطلاعات بیشتری در مورد فضای ابری دارید، مطالعه مقاله «فضای ابری چیست» خالی از لطف نیست.
سپیدار ابری؛ نرمافزار بومی حسابداری و مبتنی بر فضای ابری
شرکتی را فرض کنید که مدیر فروش آن دائما در ماموریت است، این شرکت 3 حسابدار دارد که دو نفرشان در شرکت هستند و یک نفر هم دورکار است. این شرکت یک مشاور مالی هم دارد. از طرفی واحد انبار شرکت در منطقه‌ای خارج از ساختمان مرکزی است. اگر نرمافزار حسابداری در سرورهای شرکت نصب شده باشد تمامی افراد برای دسترسی به اطلاعات سیستم نیاز به حضور فیزیکی دارند. در بهترین حالت ناچار هستند از وب‌سرویس یا ابزار ریموت استفاده کنند تا بر بستر آنلاین نرمافزار اجرا شود که باعث طولانی‌تر شدن فرایندها و اتلاف وقت خواهد شد.
حال یک نرم افزار حسابداری را تصور کنید که بر پایه فضای ابری بنا گذاری شده است. مدیر فروش در ماموریت با موبایل از فروش گزارش می‌گیرد، حسابدار بدون حضور در شرکت به سیستم دسترسی دارد و انباردار هم با تبلت خروج و ورود انبار را ثبت میکند. سپیدار سیستم همواره این نرمافزار آنلاین را در دسترس قرار می‌دهد و هیچ محدودیت زمانی و مکانی برای استفاده از نرمافزار وجود ندارد. از طرفی سپیدار سیستم زیرساخت‌ها را از جمله (شبکه، سرور، سیستم امنیتی، نیروی IT و…) فراهم کرده تا سازمان مشتری متحمل هزینه‌های زیرساخت نشود.
مکانیزم عمل رایانش ابری چیست؟
شرکت‌هایی که خدمات سرور ابری را ارائه می‌دهند، بر پایه اینترنت بناگذاری شده‌اند. به‌زبانی‌ساده‌تر، هر کاربر برای دسترسی به اطلاعاتی که روی سرور ابری دارد، فقط کافی است اینترنت خود را روشن کند تا به خدمات موردنظر خود دسترسی داشته باشند.
کاربرانی که از خدمات سرور ابری استفاده می‌کنند، به‌راحتی داده‌های خود را در هر زمان و مکانی مدیریت خواهند کرد. فرقی نمی‌کند از بهترین فضای ابری رایگان استفاده می‌کنید یا فضای ابری اشتراکی، این مشخصات در کلیه سرورهای ابری یکسان است.
آشنایی با معماری رایانش ابری به زبانی ساده
معماری رایانش ابری به معنی ارائه خدمات به شکل مجازی‌سازی است. یعنی شما با استفاده از کلود کامپیوتینگ در هر مکانی که باشید با اتصال به اینترنت، کلیه خدمات در اختیار شما قرار خواهند داشت. شرکت‌های بسیاری از خدمات رایانش ابری در کارهای روزانه خود استفاده می‌کنند که به لحاظ اقتصادی بسیار باصرفه است. علاوه‌بر این، مزایای خاصی نیز ارائه می‌دهند. برای مثال با استفاده از خدمات ابری، شما میتوانید محاسبات خود را روی بهترین نرم افزار حسابداری ابری را در هر زمان و مکانی انجام دهید.
آشنایی با انواع سرویسهای رایانش ابری
رایانش ابری، حال دیگر بخشی از زندگی روزمره انسان‌ها شده است که از کوچک‌ترین خدمات آن میتوان به Gmail یا Google Drive اشاره کرد. رایانش ابری فقط محدود به چندین تراشه و یک سرور فیزیکی نیست، بلکه از بخش‌های مختلفی ساخته شده است. در ادامه به بررسی خدمات رایانش ابری می‌پردازیم.
SaaS یا نرمافزار به عنوان خدمت؛ اولین سرویس رایانش ابری
کلمه SaaS اولین‌بار در یک مقاله به نام Software as a Service: Strategic Backgrounder آورده شد که در فوریه سال 2001 توسط بخش تجارت الکترونیک SIIA به‌صورت داخلی منتشر شده است. رایج‌ترین نوع رایانش ابری سرویس SaaS به‌عنوان نرمافزار است. در این سرویس، برنامه‌های کاربردی به‌صورت تمام و کمال از طریق اینترنت در اختیار کاربر قرار داده میشود. با SaaS دیگر نیازی به دانلود نرم‌افزارها نیست؛ با استفاده از این سرویس کاربر میتواند در مدت زمانی اندک به نرمافزار موردنیاز خود دسترسی پیدا کند. اگر نیاز به اطلاعات بیشتری در مورد SaaS دارید، توصیه می‌کنیم مقاله «saas چیست» را مطالعه کنید.
زیرساخت به عنوان خدمت، Infrastructure as a Service یا Iaas
خرید تجهیزات موردنیاز برای راه اندازی سرور داخلی، فرایندی بسیار پیچیده است؛ بنابراین اگر بخواهیم خدمات ابری زیرساخت را تعریف کنیم باید گفت این خدمت دسترسی به منابع رایانشی و به شکل نامحدود است. شرکت‌ها این امکان را دارند که باتوجهبه نیاز خود، بخش خاصی از یک سرور ابری را استفاده کنند.
شما با داشتن سرویس IaaS یا زیرساخت میتوانید هزینه‌های خود را مدیریت کنید؛ چرا که باید فقط برای میزان خدماتی که استفاده می‌کنید، هزینه پرداخت کنید. علاوه‌بر این شما میتوانید به‌جای پرداخت هزینه بابت اختصاص منابع انسانی به این فعالیت‌ها، از ارائه‌دهندگان خدمات ابری استفاده کنید.
سرویس Paas؛ یک محیط برای توسعه هوش‌های تجاری و فریم‌ورک‌ها
پلتفرم یک محیط برای توسعه و استقرار کامل است. این سرویس به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید همه چیز را از یک برنامه ساده تا برنامه‌های کاربردی و بسیار پیچیده را طراحی کرده و توسعه دهید؛ بنابراین سرویس PaaS یا پلتفرم به سازمان‌ها کمک میکند تا هزینه کمتری را بابت مجوزهای نرمافزار، زیرساخت اپلیکیشن‌ها و یا ابزارهای توسعه پرداخت کنند. سازمان‌ها از این خدمت برای توسعه فریم ورک یا هوش تجاری استفاده می‌کنند.
با صفر تا صد مدلهای رایانش ابری آشنا شوید!
رایانش ابری علاوه‌بر سرویسهای که ارائه می‌دهد، سه نوع دارد. رایانش ابری عمومی، خصوصی و چند ابری انواع رایانش ابری هستند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
رایانش ابری عمومی؛ رایج‌ترین نوع رایانش ابری
سرویسهای ابری عمومی بر روی فضای ذخیره‌سازی و سرورها در اینترنت ارائه می‌شوند. اداره این ابرها بر عهده شرکت‌های شخص ثالث است. در این نوع از سرویس مشتری نیازی ندارد تا تجهیزات خاصی بخرد و یا نرم‌افزاری را نصب کند. کاربر نیز باتوجهبه میزان استفاده از سرور و میزان پهنای باند هزینه موردنظر را پرداخت میکند.
شرکت‌های گوگل، آمازون و مایکروسافت این مدل سرویس را ارائه می‌دهند و داخل ایران نیز شرکت‌های بسیاری هستند که خدمات اشتراکی سرور ابری را ارائه می‌دهند. هزینه بسیار کمی دارد و یا حتی رایگان است. دقت کنید که در چنین سرویسی مسئولیت مواردی مثل هک شدن و یا پاک شدن داده‌ها بر عهده خود کاربر است.
رایانش ابری خصوصی؛ خدماتی برای مشتریان انحصاری
تفاوت سرورهای خصوصی با عمومی، در نحوه کاربران و تدابیر امنیتی آن‌ها است. سرویسهای ابری معمولا برای سازمان‌های دولتی یا دانشگاه‌ها استفاده می‌شوند که فایل‌های محرمانه‌ای دارند. زیرساخت‌های ابری در مدل خصوصی در دسترس عموم نیست. شاید خدمات ابری خصوصی در نگاه اول گران‌قیمت به نظر برسد، اما امنیت این سرورها بسیار بالاست و دست‌یابی به این اطلاعات برای هکرها غیر ممکن است.
رایانش ابری ترکیبی؛ ترکیبی از مدلهای خصوصی و عمومی
ابرهای ترکیبی در واقع ترکیبی از دو مدل عمومی و خصوصی هستند و فضای ترکیبی انعطاف‌پذیری بیشتری به کاربر می‌دهد. علاوه‌بر این، منجر به افزایش امنیت و بهینه‌سازی زیرساخت‌ها میشود. سازمان‌ها ابرهای خصوصی را برای عملکردها و اطلاعات حساس به کار می‌برند و ابرهای عمومی برای تطبیق و افزایش تقاضای محاسباتی کاربرد دارند. اغلب برنامه‌ها و داده‌ها به‌صورت‌خودکار بین دو فضا ردوبدل میشود. رایانش ابری ترکیبی هزینه کمتری نسبت به خصوصی دارد و امکان ترکیب چند سرویس ابری و اینترنتی وجود دارد.
سرعت و امنیت فوق‌العاده؛ دو مورد از مزایای خدمات رایانش ابری
همان‌طور که می‌دانید سرویسهای ابری شامل Iaas، Paas و Saas است که هرکدام مزیت‌های خاص خودش را دارد. از مهم‌ترین مزایای خدمات رایانش ابری میتوان به سرعت، مقرون‌به‌صرفه بودن، افزایش سرعت فرایندها و عملکرد مناسب اشاره کرد.
همین مزایا خدمات رایانش ابری را تبدیل به گزینه‌ای پرطرفدار بین کسب‌وکارها و کاربران عادی کرده است. امنیت در سرورهای ابری نیز بسیار بالاست و یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سرور ابری، برخورداری از امنیت بالا است.
رایانش ابری؛ یک زیرساخت امن برای توسعه یا حفظ اطلاعات
مهم‌ترین ویژگی زیرساخت‌های ابری، امنیت است. برای حفظ امنیت فایل‌ها و اطلاعات داخل سرورهای ابری، تدابیر امنیتی پیچیده‌ای وجود دارد تا هر کاربری نتواند وارد سیستم شود. علاوه‌بر این، هزینه خدمات ابری نسبت به سایر خدمات کمتر است و نسبت به میزانی که از سرور اشغال شده است، هزینه پرداخت میشود. باتوجهبه این ویژگی‌ها، انتظار می‌رود سرورهای ابری بیشتر مورد استفاده قرار گیرند و کاربردهای آن‌ها در آینده افزایش یابد.
سؤالات متداول
مدلهای رایانش ابری چند دسته هستند؟
مدلهای رایانش ابری را میتوان به سه دسته رایانش ابری عمومی، رایانش ابری خصوصی و رایانش ابری ترکیبی تقسیم کرد.
رایانش ابری چگونه کار میکند؟
رایانش ابری یک سرویس پردازشی است که روی شبکههای ارتباطی مانند اینترنت ارائه میشود. در واقع بدون آن که کاربر نیازی به تجهیزات خاصی برای پردازش داشته باشد یا از محل انجام این پردازش آگاه باشد میتواند از خدمات ابری استفاده کند.
انواع سرویسهای رایانش ابری کداماند؟
از انواع سرویسهای رایانش ابری میتوان به سرویس SaaS یا نرمافزار، سرویس IaaS یا زیرساخت و سرویس PaaS یا پلتفرم اشاره کرد.