معمولاً برای کسانی که می‌خواهند وب‌سایت شخصی خودشان را بسازند در همان قدم‌های اول با دوراهی‌هاست اشتراکی و سرور مجازی یا همان VPS روبرو می‌شوند. در این مطلب قصد داریم به ابهامات شما درباره چیستی سرور مجازی، تفاوت آن با سرور اختصاصی و هاست اشتراکی و معایب و مزایای هر یک پاسخ دهیم.
سرور چیست؟
بیایید اول با هم ببینیم که سرور چیست و بعد از آن به سراغ تعریف سرورهای مجازی برویم. سرور (server)،رایانه‌ای قدرتمند است که همه اطلاعات مربوط به یک وب‌سایت را در خود جای داده است. اگر شما صاحب یک وب‌سایت هستید، هروقت کسی آدرس دامنه شما را در مرورگر وب وارد میکند، سرور اطلاعات مورد نیاز را برای مرورگر ارسال میکند و در نتیجه، سایت شما برای کاربران به نمایش گذاشته میشود.
VPS یا سرور مجازی چیست؟
حالا که با تعریف سرور آشنا شدیم، نوبت آن است که ببینیم Virtual Private Server یا سرور مجازی چیست. با شنیدن کلمه سرور مجازی اولین سؤالی که به ذهن هر فردی می‌رسد این است که چرا از کلمه “مجازی” برای این نوع از سرور استفاده میشود. در واقع سرور مجازی، سروری است که با استفاده از یک نرم افزار مجازی سازی (virtualization)، روی یک سرور فیزیکی ایجاد و اجرا میشود.
به عبارت دیگر، مجازی سازی این امکان را میدهد تا مقدار مشخصی از منابع یک سرور فیزیکی قدرتمند به چند سرور مجازی به صورت مساوی اختصاص داده شود. به این شکل، چند سرور مجازی در دل یک رایانه قدرتمند یا به‌اصطلاح سرور اختصاصی قرار می‌گیرند و کاربران هر سرور مجازی به صورت جداگانه و متناسب با نیازهایی که دارند، از منابع سخت افزاری سرور اصلی استفاده می‌کنند.
در اینجا دوباره این نکته مهم درباره سرورهای مجازی را تکرار می‌کنیم که هیچ تداخلی بین سرورهای مجازی مختلف ایجاد نمی‌شود و سرورهای مجازی به صورت کامل از هم مستقل هستند. در حقیقت مثل این می‌ماند که هر سرور، روی یک سرور اختصاصی به صورت جداگانه اجرا میشود.
استقلال VPS از سایر سرورهای مجازی که بر روی یک سخت افزار فیزیکی پیاده سازی شده‌اند، به این مفهوم است که منابع خود را به اشتراک نمی‌گذارند. عدم به اشتراک گذاری منابع در سرور مجازی خصوصی، آن را نسب به میزبانی اشتراکی قابل اطمینان‌تر میکند. منظور ما از منابع در اینجا مقدار فضای هارد دیسک، RAM و قدرت پردازشی است که در اختیار هر کاربر سرور مجازی قرار میگیرد.
ویژگی‌های سرور مجازی چیست؟
توسعه دهندگان سرورهای مجازی از استعاره معروف “مجتمع مسکونی” برای توضیح ویژگی‌های سرور مجازی و تفاوت‌های آن با سرور اختصاصی استفاده می‌کنند. ساختمانی که در آن زندگی می‌کنید را در ذهنتان تصور کنید. شما و همسایگانتان در کنار هم در این مجتمع مسکونی (سرور فیزیکی) زندگی می‌کنید و هرکدامتان فضای امن و اختصاصی خودتان را دارید.
شما و دیگر همسایگان، هرکدام یک واحد جداگانه اختصاصی برای خودتان دارید. شما حتی میتوانید واحد خود را مدیریت کنید و هرچه را که دوست دارید به آن اضافه یا کم کنید. با این وجود در مورد فضای مُشاعات ساختمان، شما اختیاری ندارید و اگر در مورد مشاعات و روابط همسایه‌ها اختلافی پیش بیاید مدیر ساختمان مسئول رسیدگی است.
به طور مشابه، در مورد VPS، چندین کاربر وجود دارد که از همان سرور استفاده می‌کنند؛ اما از یکدیگر جدا شده‌اند. این یعنی هیچ منبعی روی منبع دیگر تأثیر ندارد.
مزایای سرور مجازی (VPS) چیست؟
- قابلیت اعتماد (reliability) و ثبات زیادی دارد. احتمال اینکه سایت از دسترس خارج شود بسیار کم است.
- شبیه به سرور اختصاصی، تمامی منابع به شما اختصاص پیدا میکند. این یعنی سایت شما ظرفیت لازم را برای چندبرابر شدن کاربران خواهد داشت.
- وقتی که تمامی منابع یک سرور به سایت شما اختصاص یابد در نتیجه عملکرد و سرعت سایت شما بالاتر خواهد رفت که این موضوع باعث افزایش نرخ تعامل و کاهش نرخ پرش (bounce rate) کاربران خواهد شد.
- دسترسی کنترل کامل بر روی سرور مجازی را با توجه به نیازهایتان خواهید داشت.
- از آنجایی که کاربر VPS از سایر کاربرها بر روی سرور جدا است، خیالتان راحت است که میتوانید از فایروال و ابزارهای امنیتی دیگر استفاده کنید بدون اینکه نگران تداخل با فعالیت‌های سایر سرورهای مجازی باشید.
- هر کسب‌وکاری که سایتی را راه اندازی میکند، امیدوار است که در آینده رشد داشته باشد و کاربران بیشتری را از طریق سایت جذب کند. مسئله مهمی که باید از همان ابتدای کار به آن فکر کرد این است که آیا سرور ما قابلیت مقیاس پذیری بالایی دارد یا نه؛ یعنی به راحتی می‌توانیم منابع آن را بر اساس نیازهایی که داریم ارتقا دهیم یا نه.
- تمام خدمات مربوط به سخت افزارها و نرم افزارهای مورد نیاز و نگهداری از آن‌ها بر عهده شرکت ارائه دهنده سرور مجازی است و نیاز نیست که شما هیچ نگرانی در این مورد داشته باشید.
- آزادی در انتخاب سیستم عامل و نرم افزار. در صورت استفاده از سرور مجازی، شما آزادید که سیستم عامل و نرم افزار مورد علاقه خودتان را انتخاب کنید.
تفاوت سرور اختصاصی (Dedicated Server) با سرور مجازی چیست؟
مانند سرور مجازی معمولی میتوانید از طریق اینترنت به سرور اختصاصی نیز دسترسی داشته باشید؛ منتها فرق آن با VPS این است که منابع RAM و CPU به صورت ۱۰۰ درصدی در اختیار تنها یک کاربر قرار میگیرد.
میزبانی اختصاصی با میزبانی اشتراکی (shared hosting) نیز خیلی تفاوت دارد. در میزبانی اشتراکی هزینه‌ها و محل استقرار فایل‌های سایت با دیگر وب‌سایت‌ها به اشتراک گذاشته میشود، در حالی که در سرور اختصاصی تمامی منابع و هزینه‌ها به صورت اختصاصی به یک کاربر تعلق میگیرد.
البته این خدمت قطعاً گران‌تر از سرور مشترک است اما شما ۱۰۰ درصد کنترل منابع را در اختیار خواهید داشت و علاوه بر آن میتوانید از نرم افزارهای اختصاصی که برای نیازهای وب‌سایت شما طراحی شده استفاده کنید. این روش از میزبانی وب برای وب‌سایت‌هایی که به خدمات فنی و امنیتی بالایی نیاز دارند مناسب است.
تفاوت هاست اشتراکی با سرور مجازی چیست؟
در ادامه به بررسی چند مورد از مهم‌ترین تفاوت‌های سرور مجازی و میزبانی اشتراکی می‌پردازیم:
- منابع: VPS منابع بیشتری در اختیار شما میگذارد و در نتیجه سرعت سایت بالاتر خواهد بود.
- ثبات عملکرد: از نظر ثبات عملکرد سایت، تفاوت چندانی بین سرور مجازی و میزبانی اشتراکی وجود ندارد و شرکتی که این خدمات را به شما ارائه میدهد در ثبات عملکرد سایت تأثیر بیشتری دارد.
- امنیت: از نظر امنیت قطعاً سرور مجازی عملکرد بهتری از میزبانی اشتراکی خواهد داشت. برای مثال اگر یکی از کاربران یک سرور میزبانی اشتراکی فراموش کند که وردپرس را آپدیت کند در آن صورت ممکن است امنیت سایر کاربران آن سرور نیز به خطر بیفتد.
- هزینه: هاست اشتراکی عموماً ارزان‌تر از VPS است زیرا هزینه‌های میزبانی اشتراکی بین کاربران آن تقسیم میشود. سرور مجازی منابع بیشتری در اختیار شما میگذارد و در ازای آن هزینه بیشتری را هم طلب میکند.
- مدیریت خدمات: VPS را به دو شکل مدیریت شده و مدیریت نشده میتوانید خریداری کنید. مدیریت شده یعنی اینکه شرکت ارائه دهنده این سرویس در مدیریت مسائل مربوط به سرور به شما کمک خواهد کرد اما در مدل مدیریت نشده تمام مسئولیت‌ها بر عهده شماست. هاست اشتراکی فقط یک حالت دارد و آن هم حالت مدیریت شده است. یعنی متخصصان شرکتی که خدمات میزبانی اشتراکی ارائه می‌کنند، مسئولیت مدیریت سرور میزبانی اشتراکی را هم بر عهده دارند.
سرور اَبری چیست؟
سرور ابری یک سرور متمرکز به حساب می‌آید که از طریق اینترنت ارائه خدمت میکند و کاربران زیادی می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند. سرور ابری مانند سرورهای سنتی توانایی ارائه خدماتی مانند ظرفیت پردازش، فضای ذخیره‌سازی و میزبانی اپلیکیشن‌ها را دارد. سرورهای ابری در هر کجای دنیا که باشند می‌توانند به هر فرد و سازمانی در هر کجای دنیا خدمات ارائه کنند اما سرورهای اختصاصی فقط به سفارش یک سازمان خاص و معمولاً در محل فعالیت همان سازمان مستقر می‌شوند.
سرور ابری بر اساس فناوری مجازی سازی (virtualization) کار میکند. نرم افزارهای خاصی بر روی سرور ابری نصب می‌شوند تا سرورهای مجازی بر بستر سرور ابری ساخته شود تا سازمان و افراد مختلف از سرور ابری به صورت اشتراکی استفاده کنند.
این رویکرد به سرورهای ابری با عنوان IaaS یا همان “خدمات زیرساختی” شناخته میشود. شرکت‌هایی که از خدمات زیرساختی سرور ابری استفاده می‌کنند، نیازی به مالکیت بسیاری از سخت افزارها نخواهند داشت. برای مثال یکی از رایج‌ترین کاربردهای سرورهای ابری، به کار گرفتن یک سرور ابری عمومی برای رفع نیازهای فصلی است؛ یعنی نیازهایی که برای یک مدت کوتاه به دلیل افزایش موقت حجم کاری به وجود آمده است.
گر چه در مواردی نیز میتوانید از سرور ابری به عنوان سرور اختصاصی نیز استفاده کنید تا تمام منابع یک سرور ابری خاص به صورت اختصاصی در اختیار شما قرار گیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خدمات سرور ابری و فضای ابری روی لینک قرار داده شده کلیک کنید.
فرق سرور ابری با سرور مجازی چیست؟
مهم‌ترین موضوعی که تفاوت بین این دو نوع سرور را برای ما روشن میکند این است که VPS بر روی یک سرور فیزیکی اجرا میشود در حالی که سرور ابری بر روی چندین سرور فیزیکی اجرا میشود و همین باعث بهینه شدن منابعی خواهد شد که از سرور ابری دریافت می‌کنیم.
در سرور ابری، سایت شما می‌تواند منابع و فضای مورد نیازش را از چند سرور مختلف دریافت کند و دیگر وابسته به یک سرور نباشد. این یعنی هر وقت برای سرور مشکلی پیش آمد، یا سخت افزار دچار مشکل شد، خیلی راحت میتوانید به یک سرور دیگر سوئیچ کنید و کارتان را ادامه دهید.
8 کاربرد سرور مجازی
در این قسمت برای شما از کاربردهای سرور مجازی بیشتر صحبت می‌کنیم:
مناسب برای سایت‌های پربازدید
سرورهای مجازی یا همان VPS بیشترین کاربرد را در وب‌سایت‌هایی مانند فروشگاه‌های اینترنتی که نیازمند ترافیک ماهانه، فضای ذخیره سازی بیشتر و پردازنده قدرتمندتر از سرویس‌های اشتراکی هستند، دارند. همچنین برای میزبانی تعدادی سایت با مصرف متوسط هم سرورهای مجازی کاربرد فراوانی دارند.
استفاده جهت ایمیل سرور بدون محدودیت
یکی دیگر از کاربردهای مهم سرور مجازی، استفاده از آن به عنوان یک ایمیل سِرور است که به شما امکان ارسال نامحدود ایمیل را میدهد. درحالی که سرورهای اشتراکی، چنین قابلیتی ندارند و برای ارسال ایمیل محدودیت‌های روزانه و هفتگی تعیین می‌کنند. همچنین با توجه به دسترسی که به سرور وجود دارد، می‌توان نرم افزار ایمیل دلخواه خود را نیز بر روی سرور نصب کرد.
راه اندازی اپلیکیشن خاص با منابع اختصاصی
شما میتوانید با پرداخت هزینه‌ای به مراتب کمتر از اجاره یا خرید یک سرور اختصاصی، اپلیکیشن دلخواه خود را بر روی سرور مجازی نصب کرده و از امکاناتی شبیه به امکانات یک سرویس اختصاصی نیز بهرهمند شوید.
عدم محدودیت استفاده از حجم دیتابیس در استفاده از VPS
در برخی از سرویس‌های اشتراکی میزان فضای ذخیره سازی دیتابیس متناسب با درصدی از حجم پلان اشتراکی یا نهایتاً به اندازه حجم سرویس اشتراکی خواهد بود، در صورتی که سرور اختصاصی مجازی بدون این محدودیت، فضای ذخیره سازی بیشتری در مقایسه با سرویس اشتراکی در اختیار وب‌سایت میگذارد.
ارتقای عملکرد وب‌سایت
این عامل می‌تواند سرعت بارگذاری صفحات وب‌سایتتان را افزایش و متعاقباً میزان نرخ پرش (Bounce Rate) در آن را کاهش دهد.
استفاده بهینه از منابع با توجه به نیازها
میتوانید به موازات افزایش نیازهای وب‌سایتتان، به منابع سخت افزاری بیشتری دسترسی داشته باشید. چنین قابلیتی، این اطمینان را ایجاد میکند که نمایش یک تبلیغ ویژه یا افزودن یک چت باکس آنلاین به وب‌سایت، مشکلی در عملکرد آن ایجاد نمی‌کند.
مثلاً اگر پیش‌بینی می‌کنید که در آینده‌ای نه چندان دور، وب‌سایتتان پذیرای بازدیدکنندگان بیشتری خواهد بود، هم اکنون میتوانید منابعتان را در راستای پاسخگویی به بازدیدکنندگان جدید و از تجربه‌های کاربری کُند و نامطلوب پیشگیری کنید.
استفاده از خدمات سایت‌های تحریمی
احتمالاً به سایت‌هایی برخورده اید که هنگام استفاده از خدمات آن‌ها مانند نصب یک اپلیکیشن یا بارگذاری و تماشای یک فیلم، پیامی مبنی بر اینکه خدمت مورد نظر در کشور شما در دسترس نیست، نمایش داده میشود. برای دور زدن این‌گونه موانع، سرور مجازی راهکار مناسبی می‌تواند باشد.
رمزنگاری اطلاعات و افزایش امنیت
سرور مجازی با رمزنگاری اطلاعات، امنیت شما را به میزان زیادی بهبود می‌بخشد. در واقع سرور مجازی مانند محافظی بین شما و تهدیدات احتمالی عمل میکند و توانایی پیشگیری از برخی تهدیدات را دارد.
6 نکته برای انتخاب و خرید سرور مجازی
شما با توجه به معیارهای زیر میتوانید مناسب‌ترین سرور مجازی را انتخاب کنید:
مقدار منابع مورد نیاز
منظور از منابع، مقدار قدرت CPU و فضای RAM و هارددیسک است که با توجه به فعالیت‌هایتان به آن‌ها نیاز پیدا می‌کنید.
نوع سیستم عامل مورد استفاده
ویندوز و لینوکس محبوب‌ترین سیستم‌عامل‌های مورداستفاده توسط کاربران سرورهای مجازی هستند. اگر وب‌سایت شما بر اساس .NET توسعه یافته است یا از اپلیکیشن‌هایی استفاده می‌کنید که تحت ویندوز کار می‌کنند، باید از ویندوز و اگر وب‌سایتتان تحت PHP می‌باشد باید از لینوکس استفاده کنید.
موقعیت جغرافیایی هاستینگ وب‌سایت
سرورهای مجازی با توجه به اینکه در چه کشوری قرار دارند میزان هزینه و سطح امنیت متفاوتی را ارائه می‌کنند.
خدمات پشتیبانی سرور
اگر می‌خواهید که پشتیبانی 24 ساعته از سمت سرور خود تجربه کنید و وقتی که یک مورد امنیتی اضطراری برای وب‌سایت پیش می‌آید بتوانید در کوتاه‌ترین زمان به متخصصان پشتیبانی سرور خود دسترسی داشته باشید، حتماً پیش از خرید سرور مجازی از تعهد شرکت موردنظر نسبت به موارد یاد شده اطمینان حاصل کنید.
چگونگی مدیریت عملیات (سرور مدیریت شده یا سرور مدیریت نشده)
اگر به نظرتان در شما و یا تیمی که با آن کار می‌کنید توانایی تخصصی مدیریت سرورهای مجازی وجود دارد، سرور مدیریت نشده و در غیر این صورت سرور مدیریت شده را انتخاب کنید.
روت اکسس (root access)
مقدار آزادی عمل و دسترسی که برای مدیریت سرور به شما داده میشود.
سخن پایانی
در این مقاله با مفهوم سرورهای مجازی، کاربردهای آن، تفاوت سرورهای مجازی با سرورهای اختصاصی، میزبانی اشتراکی و سرورهای ابری و در نهایت معیارهای انتخاب یک سرور مجازی مناسب با توجه به نیازهایتان آشنا شدید. اکنون شما میتوانید با توجه به شناختی که نسبت به سرورهای مجازی پیدا کرده‌اید، به درستی سرور مجازی، اختصاصی، اَبری و میزبانی اشتراکی را تفکیک کنید و مناسب‌ترین آن‌ها را با توجه به نیاز خود انتخاب کنید.