هنوز هم بسیاری از کارگران و کارمندان در مواجه با مفاهیم و اصطلاحات حقوقی مانند حق السعی یا مزد سردرگم می‌شوند. شما چطور؟! آیا می‌دانید حق السعی چیست و شرایط دریافت آن چگونه است؟ حق‌السعی درواقع همان حق و حقوقی است که مطابق قانون کار به کارگران تعلق می‌گیرد. در این مقاله قصد داریم اطلاعات کاملی درباره برخی از اصطلاحات حقوقی مانند حق السعی، مزد و حقوق در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. با مطالعه این مطلب دانش خود را در رابطه با حقوق و مزایای کاری خود افزایش دهید.
حق السعی چیست؟ تعریف حق السعی طبق قانون کار
بر‌اساس ماده 34 قانون کار جمهوری اسلامی ایران، به مجموع دریافتیهای یک کارگر طبق قرارداد کار مانند مزد، حقوق عائلهمندی، حق مسکن، ایابوذهاب، مزایای غیرنقدی، حق خواروبار، حق اولاد و سایر موارد، در اصطلاح حق السعی گفته میشود. درواقع حق السعی مجموع پرداختیهای قانونی کارفرما به نیروی کار است.
مواردی مانند پاداش افزایش تولید نیز در این مفهوم جای می‌گیرند. البته توجه داشته باشید که این موارد پرداختی حتما باید طبق قرارداد منعقد‌شده میان کارفرما و کارگر یا کارمند باشند و بر‌اساس قانون پرداخت شوند. امروزه کسب‌و‌کارهای بزرگ و کوچک کشور با استفاده از یک نرم افزار حسابداری پیشرفته مبلغ حق السعی، مزد و حقوق افراد را تعیین می‌کنند. البته مفهوم حق‌السعی نباید با اصطلاحاتی مانند مزد و حقوق اشتباه گرفته شود.
آشنایی با تفاوت حق السعی و مزد در قانون کار
حق السعی را نباید با مزد و حقوق افراد اشتباه بگیرید! مزد مبلغ پایه و مشخصی است که در ازای انجام یک کار معین به‌صورت نقدی یا غیرنقدی به فرد پرداخت میشود. به‌طور‌کلی، دو نوع مزد در قانون کار وجود دارد: اگر مزد طبق ساعت کاری پرداخت شود، مزد ساعتی است و اگر این مبلغ بر‌اساس ساخت محصول یا انجام کارِ مشخص باشد، در‌اصطلاح به آن کارمزد می‌گویند. نکته مهم اینجاست حداکثر ساعت کاری کارگر نباید از حداکثر 8 ساعت در طول روز بیشتر شود.
مزد، حقوق افراد به‌ازای کار آن‌هاست و هیچ‌گونه پرداختی دیگری را شامل نمی‌شود. درواقع مزد فقط بخشی از حق السعی افراد است. اکنون که با این دو مفهوم در سیستم حقوق و دستمزد در حسابداری آشنا شدیم و فهمیدیم که تفاوت مزد و حق السعی چیست، باید با موارد و پرداختیهای حق السعی نیز آشنا شویم.
حق السعی چه مواردی را شامل میشود؟
حق السعی 1401 همه موارد و پرداختیهای قانونی به کارگران را شامل میشود. به‌طور‌کلی، همه موارد زیر بخشی از مبلغ حق السعی محسوب می‌شوند:
- هزینه خواروبار
- حق مسکن
- هزینه عائلهمندی
- مزایای غیرنقدی نیروی کار
- پاداش افزایش تولید
- هزینه ایابوذهاب
- حق اولاد
- سود سالانه کسب‌و‌کار
سایر پرداختیهای نقدی و غیرنقدی قانونی به نیروی کار نیز بخشی از حق السعی هستند. بر‌خلاف گذشته، امروزه محاسبه این موارد کار بسیار راحتی است. این‌روزها بخش حسابداری هر مجموعه توسط نرم‌افزارهای حسابداری پیشرفته مواردی مانند محاسبه سنوات، حقوق و دستمزد و حتی مالیات کسب‌و‌کارها را محاسبه و به‌موقع پرداخت می‌کنند.
نحوه محاسبه حق السعی چگونه است؟
اکنون که متوجه شدیم حق السعی چیست و شامل چه مواردی میشود، بهتر است با نحوه محاسبه آن نیز آشنا شویم. با‌توجه‌به اینکه همه پرداختی‌ها به کارگران بخشی از حق السعی هستند، برای محاسبه مبلغ آن باید همه مزایای نقدی و غیرنقدی جداگانه محاسبه شوند. برای مثال، مزد هر ساعت کار، میزان اضافه کاری، شب‌کاری، محاسبه جمعه کاری، حق السعی ایام بلاتکلیفی، عیدی، سنوات و سایر موارد را باید محاسبه کنید. به‌طور‌کلی، نحوه محاسبه مبلغ حق السعی طبق جدول زیر است:
| فرمول محاسبه مزد هر ساعت کار | 7.33 ÷ مزد روزانه |
| فرمول محاسبه اضافه کاری قانون کار | ساعات اضافه کار × 1.4 × مزد ساعتی |
| فرمول محاسبه جمعه کاری قانون کار | ساعات جمعه کاری × 0.4 × مزد ساعتی |
| فرمول محاسبه شب کاری قانون کار | ساعات شب کاری × 0.35 × مزد ساعتی |
| فرمول محاسبه سنوات سالانه | حقوق ماهیانه × سابقه کار ( به سال ) |
| فرمول محاسبه سنوات ماهانه برای یکسال | معادل یک ماه حقوق |
| فرمول محاسبه عیدی و پاداش برای یکسال | معادل دو ماه حقوق |
پس از محاسبه کامل این موارد، با جمع زدن آن‌ها با یکدیگر میزان حق السعی آن ماه تعیین میشود. محاسبه همه این موارد توسط نرم‌افزارهای حسابداری حقوق و دستمزد انجام خواهد شد. این مبلغ به همه افرادی که شرایط دریافت حق السعی را دارند، پرداخت میشود.
شرایط استفاده از مرخصی با دریافت حق السعی
طبق قانون همه کارگران و کارمندان حق استفاده از مرخصی‌های مختلف همراه با دریافت حق السعی را دارند. به همین دلیل، بهتر است با انواع مرخصی کارگران آشنا شوید:
- مرخصی استعلاجی: مرخصی ویژه درمان نیروی کار است و جزء سوابق خدمتی نیز محسوب میشود.
- مرخصی زایمان و بارداری: مرخصی ویژه بانوان و جزئی از حقوق کارگران زن به مدت 90 روز است.
- مرخصی استحقاقی: 30 روز مرخصی در طول سال که میزان 9 روز از آن برای سال آینده قابل ذخیره است.
- مرخصی استحقاقی کارگران فصلی: مرخصی که بر‌اساس ماه کارکرد کارگر تعیین میشود.
- مرخصی ویژه حج: فقط یک‌بار و به مدت یک ماه ویژه ایام حج.
در‌صورت دریافت این نوع از مرخصی‌ها، باز هم حق السعی آن ایام برای کارگران محاسبه میشود. امروزه کارفرمایان می‌توانند مواردی مانند مبلغ حق اولاد، حق مسکن، حقوق و دستمزد و حق السعی را با استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری شرکتی و فروشگاهی سپیدار سیستم محاسبه کنند.
محاسبه حق‌السعی و دستمزد کارکنان با نرم‌افزارهای حسابداری سپیدار سیستم
در این مقاله به‌طور‌کامل بررسی کردیم که حق السعی چیست؛ چه مواردی را شامل شده و چگونه محاسبه میشود. امروزه کسب‌و‌کارها برای محاسبه این مبلغ و حقوق و دستمزد کارگران خود از نرم‌افزارهای حسابداری سپیدار سیستم استفاده می‌کنند. با استفاده از نرم‌افزارهای حقوق و دستمزد سپیدار می‌توانید در کمترین زمان ممکن میزان دستمزد کارکنان خود را مشخص کرده و به‌موقع به آن‌ها پرداخت کنید.
سوالات متداول
حق السعی چیست؟
به مجموع دریافتیهای یک کارگر طبق قرارداد کار مانند مزد، حقوق عائلهمندی، حق مسکن، ایابوذهاب، مزایای غیرنقدی، حق خواروبار، حق اولاد و سایر موارد، در اصطلاح حق السعی گفته میشود. درواقع حق السعی مجموع پرداختیهای قانونی کارفرما به نیروی کار است.
تفاوت حق السعی و مزد در قانون کار چیست؟
حق السعی را نباید با مزد و حقوق افراد اشتباه بگیرید! مزد مبلغ پایه و مشخصی است که در ازای انجام یک کار معین به‌صورت نقدی یا غیرنقدی به فرد پرداخت میشود. حق السعی مجموع پرداختیهای قانونی کارفرما به نیروی کار است،اما مزد فقط بخشی از حق السعی افراد است.