مرخصی به طور کلی حقی است که کارمند برای ترک کار طی روزهای هفته دارد و این حق از دیرباز در همه نقاط دنیا شناخته شده است. محاسبه مانده مرخصی کارگران شامل دو موضوع محاسبه مرخصی استفاده نشده از مرخصی استحقاقی و محاسبه مبلغ بازخرید مرخصی است. مرخصی و باید و نبایدهای آن از موارد بحث‌برانگیز در شرکت‌ها هستند. در قانون کار مرخصی‌های مختلفی برای کارگران و کارمندان در نظر گرفته شده است که برخی با حقوق و برخی بدون حقوق و مزایا هستند. همه کارمندان باید این دو نوع مرخصی را بشناسند تا با علم کافی بتوانند برای دریافت حق‌و‌حقوق خود قدم بردارند.
در این مقاله اطلاعات جامعی درباره مانده مرخصی و نحوه محاسبه آن، نحوه انتقال به سال بعد و نحوه محاسبه در پایان قرارداد ارائه میشود. در آخر یک سیستم حسابداری دقیق با رابط کاربری آسان معرفی میشود.
پادکست‌های رادیو مالی با موضوع مرخصی
اگر اهل پادکست گوش کردن هستید، رادیو مالی سپیدار سیستم پادکست ویژه‌ای را برای مرخصی تهیه کرده است. این پادکست‌ها با حضور برترین اساتید و خبرگان حسابداری کشور تهیه و به رایگان قابل استفاده است. پیشنهاد می‌کنیم اگر شنیدن پادکست را به خواندن درباره انواع مرخصی ترجیح می‌دهید، همین الان اپیزودهای ما را در پادکست رادیو مالی گوش کنید. به شما اطمینان می‌دهیم که به تمامی‌سوالات شما درباره مالیات حقوق پاسخ گفته‌ایم.
مانده مرخصی چیست؟ اطلاعات لازم درباره مرخصی
به مرخصی‌های استحقاقی استفاده نشده توسط کارمندان یا کارگران مرخصی استحقاقی گفته میشود. در پایان قرارداد سالانه و هنگام محاسبه مانده مرخصی این امکان برای کارمندان فراهم است که بخشی از مرخصی‌های استحقاقی استفاده نشده خود را به سال بعد منتقل کرده و یا معادل ریالی آن را به همراه محاسبات طبق جدول عیدی کارگران دریافت کنند. با کمی جست‌و‌جو متوجه می‌شویم طبق ماده 66 قانون کار تنها 9 روز از ذخیره مرخصی استفاده نشده کارکنان به سال بعد منتقل میشود و هرکارمند مجاز به ذخیره 15 روز از مرخصی خود است. البته این موضوع برای کارمندانی صدق می‌کند که به مدت 12 ماه از سال را فعالیت داشته‌اند. به عنوان مثال اگر کارمندی 9 ماه از سال را مشغول باشد این قانون برای او صدق نمی‌کند.
- اما مانده مرخصی موضوعی متفاوت برای کارگران و کارمندان است. به این ترتیب که بر اساس قانون، هر کارگر، سالانه، از 26 روز و هر کارمند از 30 روز، مرخصی استحقاقی، بهره‌مند است. همچنین در مورد کارگران و کارمندان دو رویه متفاوت وجود دارد:
- چنانچه کارگری، 26 روز کامل این مرخصی را طی یک سال کاری استفاده نکند، به آنچه از 26 روز باقی می ماند، مانده مرخصی گفته می شود. در ضمن مستفاد از ماده 66 قانون کار، هر کارگر تا 9 روز از این مانده مرخصی را می تواند به سال بعد منتقل نموده یا در پایان سال کاری، مبلغ آن را از کارفرما دریافت نماید.
- مانده مرخصی، در خصوص کارمندان دولت نیز مصداق دارد و ماده 73 آیین نامه مرخصی‌ها به آن اشاره می‌کند. در واقع این ماده بیان می‌کند که «بازخرید مرخصی استحقاقی ذخیره شده با درخواست کارمند در طول هر دوره 10 ساله خدمتی، فقط برای یک بار در هر دوره و در صورت وجود اعتبار و پس از تصویب در هیات رئیسه موسسه، بلامانع است. موسسه موظف است، مرخصی بازخرید شده را از مجموعه ذخیره مرخصی استحقاقی کارمندان، کسر نماید.»
محاسبه حقوق و دستمزد پرسنل را به سپیدار بسپارید
ثبت اطلاعات و محاسبه حقوق کارکنان
تهیه دیسکت‌های قانونی بیمه و مالیات
تهیه و ارسال لیست مالیات حقوق
اتصال به سیستم ورود و خروج کارکنان
تهیه دیسکت پرداخت حقوق برای تمامی بانک‌ها
از اهداف اصلی قانون‌گذاران برای ایجاد انواع مرخصی حفظ سلامت و بهره‌وری کارمند بوده است. کارمندان تا جایی که می‌توانند از مرخصی خود استفاده کنند تا فشار کار زیاد بر سلامتی آنها تاثیر مخرب نگذارد. اگر کارمندی از مرخصی‌های خود به طور کامل استفاده نکند امکان انتقال آن به سال بعد یا دریافت معادل ریالی آن وجود دارد.
انواع مرخصی چیست و در قانون کار چگونه محاسبه میشود؟
درخواست مرخصی از کارفرما در برخی شرکت‌ها دغدغه به شمار می‌رود؛ زیرا گاهی اوقات پیش آمده که کارمند نیاز به مرخصی دارد ولی کارفرما مخالفت می‌کند. در صورت عدم استفاده کارگران از مرخصی در آخر سال با سنوات می‌توانند پول مرخصی استفاده نشده معادل 9 روز را دریافت کنند. کارفرما موظف است در صورت عدم وجود مانعی نسبت به اعطای مرخصی اقدام کند. انواع مرخصی شامل موارد زیر است:
- مرخصی استحقاقی
- مرخصی استعلاجی
- مرخصی ازدواج
- مرخصی فوت اقوام درجه یک
- مرخصی ساعتی
- مرخصی بین تعطیلی
- مرخصی زایمان
- مرخصی حج
- مرخصی بدون حقوق
موارد مذکور از انواع مرخصی هستند که کارمندان و کارگران در صورت نیاز می‌توانند از هرکدام استفاده کنند. دو مورد مرخصی استحقاقی و استعلاجی بیشتر مورداستفاده قرار می‌گیرند پس بنابراین توضیحات کوتاهی درباره آنها ارائه می‌دهیم.
فرمول محاسبه مانده مرخصی 1402
برای محاسبه مانده مرخصی قانون کار، کارمند باید یک سال کاری را در یک شرکت گذرانده باشد. نحوه محاسبه مرخصی استفاده نشده چگونه است؟ طبق ماده 66 قانون کار انتقال 9 روز باقیمانده از مرخصی برای افرادی فراهم است که یکسال از کار شرکتی آنها گذشته باشد. اگر فردی کمتر از یکسال در شرکتی مشغول به کار بوده است نمیتواند مرخصی خود را به سال بعد انتقال دهد. حالتی را فرض کنید که 13 روز از مرخصی سالانه فرد باقیمانده، در این حالت صرفا 9 روز به سال بعد منتقل شده و کارمند میتواند 4 روز آن را استفاده کند.
اما نحوه محاسبه مانده مرخصی چیست؟ تا قبل از رای وحدت رویه تاریخ 16 فروردین هزار و چهارصد، در محاسبه مانده مرخصی صرفا حقوق پایه، تقسیم بر تعداد روزهای ماه(30 یا 31 روز)، ضرب در تعداد روزهای مرخصی، مبنای محاسبه بود. بعد از تصویب رای وحدت رویه که گفته شد، فرمول محاسبه مانده مرخصی سال ۱۴۰۲ و سایر سال ها، بدین صورت است که صرفا حقوق پایه مبنای محاسبه نیست. بلکه سایر مزایا مانند حق مسکن نیز با حقوق پایه جمع شده و بر تعداد روزهای ماه تقسیم میشود. سپس حاصل آن در تعداد روزهای مرخصی، ضرب میگردد.
نرخ مرخصی: تعداد روزهای مرخصی×(تعداد روزهای ماه 30 یا 31 ÷(حقوق پایه یک روز + بن کارگری+ حق مسکن + پرداخت هایی اعم از ایاب و ذهاب – هزینه غذا و غیره )
بخشنامه بازخرید مرخصی
رای وحدت رویه شماره 861-13/12/1387، کلاسه پرونده 87/874 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، با موضوع ابطال دستور العمل شماره 3 اداره کل تنظیم و نظارت بر روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، موضوع نامه شماره 28105-22؍3؍1387 که در تاریخ 16 فروردین هزار و چهارصد صادر شد، تحت عنوان بخشنامه بازخرید مرخصی، به تمامی نهادهای ذی صلاح، ابلاغ گردید.
به موجب بخشنامه بازخرید مرخصی، در صورتی که کارگر قرارداد خود را فسخ کند یا همکاری او به عللی نظیر بازنشستگی، تعطیل کارگاه یا از کارافتادگی کلی کارگر خاتمه یابد، مطالبات در خصوص مرخصی استحقاقی استفاده نشده باید بر مبنای مزد او، محاسبه و پرداخت شود. مطالبات مرخصی استحقاقی استفاده نشده، شامل مزایایی که پرداخت‌کردن آنها، مستلزم حضور در محل کار است، نیز بوده و این مزایا از شمول مطالبات مربوط به مرخصی ذخیره شده کارگر خارج نیستند.
آیا به مانده مرخصی، مالیات تعلق میگیرد؟
به مانده مرخصی مالیات تعلق نمیگیرد و این امر از پرداخت مالیات، معاف است. این موضوع بر مبنای ماده 91 قانون مالیات‌های مستقیم است.
مرخصی استحقاقی چیست؟ تعریف و نکاتی که درباره آن باید بدانید
مرخصی استحقاقی همان مرخصی سالانه است که به حق کارمند برای ترک کار در روزهای عادی اطلاق میشود. اکثر کشورها حداقل مرخصی ماهانه را در قانون کار خود تعریف کرده‌اند. در ایران ماهانه 2.5 روز به کارمندان و کارگران مرخصی تعلق میگیرد. این عدد در سال معادل 26 روز است. از این تعداد روز هر کارمندی میتواند استفاده کند البته میزان مرخصی نباید از حد مجاز ماهانه عبور کند. تا پایان قرارداد سالانه در صورتی که کارگران بدانند سنوات چیست، قادر خواهند بود دستمزد پایان سال خود را محاسبه کنند. برخی کارفرمایان سیاست‌های خاص خود را برای ارائه مرخصی به کارمندان دارند که هرکسی در شرایط خاص بتواند از مرخصی خود استفاده کند.
نکاتی درباره مرخصی استحقاقی که باید به آن توجه داشته باشید!
همه کارمندان و کارگران باید اطلاعات کافی درباره مرخصی استحقاقی داشته باشند. بسیاری از کارگران به دلیل کمبود دانش درباره نکات مرتبط به مرخصی استحقاقی نمی‌توانند حقوق خود را مطالبه کنند. البته در نرم‌افزار فروش و پخش مویرگی، همه روزهای مرخصی به‌درستی محاسبه می‌شوند.
- روز جمعه یک روز تعطیل برای کارگران است که باید مزد دریافت کنند.
- روز 11 اردیبهشت در تقویم رسمی کشور روز کارگر نام‌گذاری شده است که در این روز کارفرمایان نباید نیروهای خود را به کار گیرند.
- روزهای تعطیل رسمی سال جزء مرخصی سالانه محاسبه نمی‌شوند.
- کارگران و کارمندان مجاز هستند تنها 9 روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره کنند.
- در صورت از کارافتادگی، بازنشستگی، تعطیلی کارگاه یا فوت کارگر، مرخصی‌های باقیمانده به ورثه یا شخص کارگر پرداخت می‌شوند.
- در صورت استعفا یا ترک کار، فرد نمیتواند مانده مرخصی خود را مطالبه کند.
- شرایط بهره‌بردن از مرخصی بدون حقوق توسط کارگر، طی نامه کتبی میان کارفرما و کارگر تعیین میشود.
با دانستن قوانین درباره مرخصی استحقاقی می‌توان تصمیم‌گیری بهتری درباره نحوه دریافت حق‌و‌حقوق انجام داد. کارگران در صورت لزوم می‌توانند از مرخصی استحقاقی خود با حقوق و مزایا بهره ببرند. توجه داشته باشید که به مدت 9 روز از 26 روز مرخصی سالانه قابل انتقال به سال بعد است.
مرخصی استعلاجی چیست؟ شرح قوانین مرتبط
یکی از مرخصی‌های چالش‌برانگیز کارکنان مرخصی استعلاجی است که به میزان تجویز پزشک بستگی دارد. این مرخصی از جانب شرکت محل کار انجام نمی‌شود و حتما باید به تایید سازمان تامین اجتماعی برسد. در قانون کار روزهای خاصی برای دریافت مرخصی استعلاجی وجود ندارد. این نوع مرخصی اعم از کوتاه‌مدت یا بلندمدت باید به تصویب کمیسیون پزشکی سازمان تامین اجتماعی برسد تا جزئی است سوابق کار فرد محاسبه شده و غرامت مصوب نیز پرداخت شود. نهایت سقف مرخصی استعلاجی 4 ماه است ولی در صورت ارائه گواهینامه بیماری صعب‌العلاج از جانب پزشک معتمد و تاییدیه شورای عالی پزشکی، فرد کاملا بازنشست میشود.
طبق قانون استعلاجی در صورتی که هر نوبت دریافت مرخصی 7 روز یا در طول سال 15 روز باشد، تاییدیه پزشک معالج برای سازمان تامین اجتماعی کفایت میکنند. در غیر این صورت باید به تایید شورای عالی پزشکی تامین اجتماعی برسد. طبق ماده 74 قانون کار مدت مرخصی استعلاجی با تایید سازمان تامین اجتماعی جزو سوابق کاری بازنشستگان و کارگران محاسبه میشود.
سپیدار سیستم، نرم افزار محاسبه انواع مانده مرخصی، حقوق و دستمزد
نرم‌افزارهای متعددی به منظور محاسبه حقوق و دستمزد کارگان و کارمندان طراحی و روانه بازار شده‌اند که هرکدام برای جذب بخشی از بازار خدمات متنوعی ارائه می‌دهند. شرکت نرم‌افزاری سپیدار سیستم در سال 1387 با هدف ارائه سیستم مالی – حسابداری بنیان‌گذاری شد. این نرم‌افزار با محاسبه مانده مرخصی کارمندان و میزان دقیق حقوق مزایا بخش زیادی از دغدغه‌های مالی کارفرمایان را کاهش داده است. صاحبان کسب‌و‌کار می‌توانند قبل از تهیه نرم‌افزار سپیدار از کارشناسان مجموعه مشاوره‌های لازم را دریافت کنند.
سوالات متداول
محاسبه مرخصی استفاده نشده به چه صورت است؟
طبق ماده 66 قانون کار انتقال 9 روز باقیمانده از مرخصی برای افرادی فراهم است که یکسال از کار شرکتی آنها گذشته باشد. اگر فردی کمتر از یکسال در شرکتی مشغول به کار بوده است نمیتواند مرخصی خود را به سال بعد انتقال دهد. حالتی را فرض کنید که 13 روز از مرخصی سالانه فرد باقیمانده، در این حالت صرفا 9 روز به سال بعد منتقل شده و کارمند میتواند 4 روز آن را استفاده کند.
مرخصی استحقاقی چند روز است؟
در ایران ماهانه 2.5 روز به کارمندان و کارگران مرخصی تعلق میگیرد.