بیمه بیکاری چیست؟ 1404 [محاسبه حقوق+ شرایط+ راهنمای ثبت‌نام]

بیمه بیکاری از  کارگرانی که بدون میل و اراده شخصی، مجبور به ترک شغل خود شده‌اند حمایت می‌کند. به‌این‌صورت که اگر فرد دارای پوشش بیمه تامین اجتماعی باشد و ناخواسته بیکار شود، می‌تواند از 6 تا 50 ماه، مقرری ماهانه دریافت کند. مدت دریافت بیمه تکمیلی و مبلغی که به متقاضی پرداخت می‌شود، به عواملی مثل وضعیت تاهل، سابقه بیمه و میزان حقوق فرد و غیره بستگی دارد.

ما در این مطلب از سپیدار سیستم برای شما شرایط دریافت بیمه بیکاری، شیوۀ محاسبۀ حقوق و  مراحل ثبت درخواست را شرح خواهیم داد؛ پس از آن به مرور مواردی می‌پردازیم که ممکن است پوشش بیمه بیکاری را باطل کنند. 

همراه ما باشید تا از حقوق خود، امکاناتی که دارید و راه برخورداری از آن‌‌ها مطلع شوید. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید پادکست مربوط به بیمه بیکاری را نیز گوش دهید:

بیمه بیکاری چیست؟ متن قانون جدید بیمۀ بیکاری 1404

 در سال‌های اخیر قوانین جدیدی برای افرادی که تحت شرایط خاص، بیکار شده‌اند تدوین شده است. در صورت تمایل و برای بررسی دقیق‌تر، فایل PDF متن قانون بیمه بیکاری را دانلود و مطالعه کنید.

در قانون بیمه به چه کسی «کارگر» گفته می‌شود؟

تعریف کارگر به‌معنای فردی است که در کارگاه‌های تولیدی و یا کارگاه‌های ساختمانی مشغول به فعالیت است. البته طبق قانون کار،‌ عبارت کارگر شامل کلیه عناوین شغلی می‌شوذ. مفهوم کارگر نسبت به سایر مفاهیم رایج‌تر است؛ زیرا در قانون از این واژه حمایت می‌شود و امتیازات خاصی دارد. در قانون ایران کلمه «کارگر» به این معنا است: «کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق‌السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می‌کند.». توجه داشته باشید که میزان حقوق کارگران، مبلغی است که وزارت کار هرساله به‌عنوان پایه حقوق اداره کار مشخص می کند.

از نظر قانون «بیکار» کیست و بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

از نظر قانون، بیکار فردی است که بدون میل و اراده خود بیکار شده و در حال حاضر آماده به کار باشد. بر اساس و طبق قانون بیمه بیکاری جدید، اگر فردی بیکار موقت شناخته شود یا به علت حوادثی مانند سیل، زلزله، جنگ، آتش سوزی بیکار شود، شرایط استفاده از بیمه بیکاری تامین اجتماعی را دارد. توجه داشته باشید که بیکاری از طریق ترک شغل یا استعفا شامل بیمه بیکاری نمی‌شود. 

همچنین اعضای هیات مدیره شرکت‌ها بیمه بیکاری دریافت نمی‌کنند. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در مورد انواع بیمه در زمان تسویه حساب به دست بیاورید، مقاله مفاصا حساب بیمه را از دست ندهید.

چه مرجعی ارادی یا غیر ارادی بودن بیکاری کارگر را تشخیص می‌دهد؟

تشخیص ارادی یا غیر ارادی بودن بیکاری بیمه شده، بر عهده کمیته‌ای است که در وزارت کار تشکیل می‌شود و شامل نماینده وزارت کار و نماینده سازمان تامین اجتماعی است.

شرایط گرفتن بیمه بیکاری چگونه است؟

دریافت بیمه بیکاری شرایط خاصی دارد و مهم‌ترین آن، پوشش توسط بیمه تامین اجتماعی است. یعنی اگر فردی در مدت زمانی که مشغول به کار بوده است بیمه باشد، در زمان بیکاری می‌تواند بیمه بیکاری دریافت کند. علاوه‌بر این، طبق متن قانون بیکاری که در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده، سایر شرایط دریافت بیمه بیکاری به شرح زیر است:

• بیکاری باید غیرارادی باشد.
• فرد بازنشسته، مستمری‌بگیر یا ازکارافتاده نباشد.
• حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت بیمه و یک‌سال سابقه در آخرین کارگاه داشته باشد.
• تبعه کشورهای دیگر نباشند.
• قرارداد یک‌ساله با پرداخت حق بیمه داشته باشد.
• افرادی که بر اثر حوادثی مانند سیل، زلزله یا آتش‌سوزی بیکار می‌شوند، نیاز به سابقه بیمه ندارند.
• صاحبان مشاغل آزاد و بیمه‌شدگان اختیاری مشمول این بیمه نیستند.
• کارگران فصلی فقط در صورت بیکاری غیرارادی در میانه فصل مشمول می‌شوند.
• افراد دارای کار موقت در مشاغل دائمی، اگر در پایان قرارداد و با سابقه حداقل یک‌ساله بیمه بیکار شوند، مشمول مقرری هستند.
• بیمه‌شده‌ای که تا ۲ ماه پس از پایان سربازی به کار بازگردد و کارفرما او را نپذیرد، با احراز سایر شرایط از مقرری استفاده می‌کند.

توجه داشته باشید که بیمه بیکاری به افرادی تعلق می‌گیرد که بدون میل و اراده خود از کار بی‌کار شده‌‌اند. این افراد باید در آخرین پرداختی خود، حتما سنوات و حقوق را دریافت کنند و این مورد ارتباطی به بیمه بیکاری ندارد. اگر نیاز به اطلاعات بیشتری درمورد سنوات دارید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله «سنوات چیست؟» را مطالعه کنید. 

شرایط خاص برای درخواست بیمه بیکاری چیست؟

بیمه بیکاری شرایط خاصی را در نظر گرفته تا علاوه‌بر کارگرانی که بدون میل خود اخراج شده‌اند، کارگران فصلی و پروژه‌ای نیز بیمه بیکاری دریافت کنند. این شرایط به شرح زیر است:

• کارگران فصلی درصورتی‌که صرفا در اثنای فصل کار اخراج شوند و نقشی در بیکار شدن خود نداشته باشند، مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند بود.
• نکته مهم درباره بیمه بیکاری زندانیان این است که پرداخت مقرری بیمه بیکاری به افرادی که در حین دریافت مقرری، بازداشت یا زندانی شوند، متوقف نخواهد شد.
• خوشبختانه بیمه بیکاری به کارکنان پروژه‌های عمرانی نیز تعلق می‌گیرد و حقوقی تحت عنوان بیمه بیکاری پروژه‌های عمرانی به آنها پرداخت می‌شود.
• افراد شاغلی که کار آن‌ها جنبه دائمی‌ دارد و بر اساس قرارداد کار در مدت معینی مشغول کار بوده اند نیز می‌توانند از این پوشش استفاده کنند. اگر این افراد که در پایان قرارداد بیکار شوند و در آخرین کارگاه حداقل یک سال (۱۲ ماه) سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند، با تشخیص واحدهای تعاون و کار و رفاه اجتماعی، مورد حمایت قرار گرفته و مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند شد. بنابراین بیمه بیکاری پایان قرارداد به آن‌ها پرداخت می‌‌شود.
• در بیمه بیکاری شرایطی در نظر گرفته شده است تا کلیه افرادی که  بر اثر مشکلات مختلف، ناخواسته بی‌کار شده‌اند، تا زمان پیدا کردن کار، بیمه بیکاری دریافت کنند.

آیا افزایش حقوق به بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد؟

یکی از سوال‌های پرتکرار در مورد بیمه بیکاری، نحوه افزایش مستمری باتوجه‌به افزایش حقوق سالانه است. در سال ۱۴۰۴ افزایش حقوق ۴۵ درصدی از طرف وزارت کار اعلام شد که برای کارگران، کارمندان و افرادی که بیمه‌بیکاری دریافت می‌کنند،‌ اعمال شد. توجه داشته باشید که بر اساس قانون کار، بیمه بیکاری برابر با 55 درصد حقوق پایه است. توجه داشته باشید اگر شرکتی افزایش حقوق سال جدید را اعمال نکند، پیگرد قانونی خواهد داشت. علاوه‌بر این، در حسابرسی تامین اجتماعی اسناد مالی کارگاه‌ها که مرتبط با حساب‌های هزینه‌ای هستند بررسی می‌شوند تا از پرداخت حق بیمه توسط کارفرما اطمینان حاصل شود.

چگونه میتوان از بیمه بیکاری استفاده کرد؟ فرد چقدر برای درخواست دریافت بیمه بیکاری فرصت دارد؟

برای دریافت مقرری، متقاضیان بیمه بیکاری که شغل خود را به صورت غیرارادی از دست داده‌اند، حداکثر ۳۰ روز بعد از بیکاری فرصت دارند موضوع را به واحد تعاون، کار و رفاه اجتماعی اطلاع دهند و آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی خود یا کار مشابه آن اعلام کنند.

درصورتی‌که متقاضی پس صرف مدت ۳۰ روز از تاریخ بیکاری موضوع را به ادارات ذکر شده اطلاع دهد، با عذر موجه و با تایید هیأت حل اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا ۳ ماه تاخیر نیز امکان‌پذیر خواهد بود. شرکتی که فرد در آن مشغول بوده است نیز باید نام این فرد را در زمان ارسال لیست بیمه حذف کند تا امکان دریافت بیمه بیکاری برای فرد وجود داشته باشد.

چقدر طول می کشد تا پرداخت مستمری بیکاری به متقاضی شروع شود؟

اگر به‌موقع و تا پیش از گذشت 30 روز از تاریخ بیکاری به سازمان کار و رفاه اجتماعی مراجعه کنید، ظرف مدت زمان 10 روز نمایندگان سازمان تامین اجتماعی مدارک شما را بررسی کرده و پس از تایید اقدام به پرداخت آن می‌کنند. پس حداقل دو هفته و حداکثر 40 تا 50 روز از تاریخ بیکاری شما طول می‌کشد تا بتوانید مستمری بیکاری خود را دریافت کنید. این بازه طولانی به زمان مراجعه شما بستگی دارد.

فاصله بین دو بیمه بیکاری چند سال است؟

از لحاظ قانونی محدودیتی برای تعداد دفعات استفاده از بیمه بیکاری و برای فاصله بین تعداد دفعات استفاده از آن وجود ندارد. به طور مثال اگر شما پس از مدتی دریافت مستمری بیکاری دوباره به کار برگشتید، باید درخواست قطع بیمه بیکاری بدهید. درصورتی‌که پس از سپری شدن مدت زمانی (تفاوتی ندارد که چقدر باشد) دوباره بیکار شدید می‌توانید دوباره درخواست دریافت مستمری بیکاری دهید. طبق قانون بخشنامه بیمه بیکاری هیچ محدودیتی از لحاظ تعداد دفعات دریافت مستمری بیکاری ندارد. در مورد شرایط دریافت بیمه بیکاری برای دفعه دوم نیز دقیقا شبیه به شرایط دریافت آن در دفعه اول است.

چه محدودیتی برای دریافت بیمۀ بی‌کاری دوم وجود دارد؟

بیمه بیکاری نوعی حمایت از افرادی است که شغل خود را از دست داده‌اند و در ایران محدودیتی از نظر تعداد دفعات استفاده ندارد. با این حال، استفاده مجدد از آن به شرایط فرد بستگی دارد و مجموع مدت زمان دریافت بیمه بیکاری در طول دوران کاری محدود است. این مدت زمان بر اساس سابقه پرداخت حق‌بیمه و وضعیت تاهل تعیین می‌شود؛ به‌طوری‌که حداکثر مدت زمان برای مجردها ۳۶ ماه و برای متاهل‌ها یا متکفل‌ها ۵۰ ماه است.

برای دریافت بیمه بیکاری در دفعات بعدی، باید بین دو دوره بیکاری، حداقل ۶ ماه اشتغال و پرداخت مجدد حق‌بیمه وجود داشته باشد. عواملی مانند جستجوی فعالانه کار جدید و دلیل بیکاری (مثلاً تعدیل نیرو یا رکود اقتصادی، نه استعفا) نیز در تایید صلاحیت دریافت مجدد بسیار موثر هستند. در نهایت، به دلیل احتمال تغییر قوانین و ارزیابی‌های موردی، لازم است پیش از هر اقدامی از کارشناسان سازمان تامین اجتماعی مشاوره دریافت شود.

آیا برای دریافت بیمه بیکاری، کارفرما باید معرفی نامه صادر کند؟

برای دریافت بیمه بیکاری، کارفرما باید در نامه‌ای به اداره کار مرکزی استان، دلیل بیکار شدن ناخواسته کارگر را با درج زمان، به صورت مکتوب اعلام کند. رسیدگی به اسناد کارفرمایان و دفاتر قانونی شرکت‌هایی که در تامین اجتماعی پرونده دارند، توسط سازمان حسابرسی بیمه تامین اجتماعی انجام می‌شود. برای درک بهتر و بیشتر این پروسه مقاله «حق بیمه قراردادهای پیمانکاری» را از دست ندهید.

بررسی مدت زمان پرداختی بیمه به افراد متاهل و مجرد

در پاسخ به سوال «بیکاری تا چند ماه پرداخت می‌شود؟» باید گفت مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری به بیمه شدگان واجد شرایط، نسبت به سابقه پرداخت حق بیمه محاسبه می‌شود. در حال حاضر کمترین مدت  زمان برای واریز بیمه بیکاری افراد مجرد 6 ماه برای افراد و متاهل ۱۲ ماه است. البته که نسبت به سابقه بیمه فرد ممکن است این عدد متفاوت باشد. بیش‌ترین مدت زمان پرداخت بیمه، به افراد متاهل 50 ماه و به افراد مجرد 36 ماه است. 

برای استفاده از بیمه بیکاری، محدودیتی وجود ندارد و دریافت بیمه بیکاری بار دوم نیز امکان پذیر است. توجه داشته باشید که در قوانین بیمه بیکاری و آیین‌نامه‌ها و مقررات تبعی، به بیمه بیکاری پاره وقت اشاره‌ای نشده است و مهم مجموع سابقه بیمه است که باید به 6 ماه برسد. 

امکان استفاده از بیمه‌ بیکاری بعد از مرخصی زایمان وجود دارد؟

در قانون ایران، زنانی که از پوشش بیمه برخوردارند می‌توانند در طول مرخصی بارداری از سابقه بیمه، حقوق و مزایای قانونی برخوردار باشند. این زنان بعد از پایان دوره مرخصی باید به کار بازگردند و کارفرما موظف است با بازگشت به کار آن‌ها موافقت کند. اگر کارفرما او را نپذیرفت یا فرد بعد از پایان مرخصی بارداری به هردلیلی بدون میل خود از کار بیکار شد، می‌تواند از بیمه بیکاری استفاده کند.

دریافت بیمه بیکاری بدون نیاز به نامه کارفرما

برای دریافت بیمه بیکاری خود بدون نامه عدم نیاز، باید به هیات تشخیص کار در اداره تعاون بروبد و درخواست اعاده کار را علیه کارفرما مطرح کنید. در این صورت، کارفرما محکوم به پرداخت بیمه بیکاری خواهد شد.

آیا بیمه بیکاری به کسانی که کارت پایان خدمت ندارند تعلق می‌گیرد؟

برای دریافت بیمه بیکاری، الزامی به ارائه کارت پایان خدمت برای دریافت بیمه بیکاری وجود ندارد. پس درصورتی‌که بیمه بیکاری به دلیل عدم وجود کارت پایان خدمت به شما پرداخت نشد، دادخواست مطالبه وجه به طرفیت تامین اجتماعی یا بیمه مربوطه به دادگاه ارسال کنید.

نحوه محاسبه بیمه بیکاری

مبلغ بیمه بیکاری یا همان میزان مقرری بیمه بیکاری ۵۵ درصد متوسط حقوق و دستمزد بیمه‌شده است که بر اساس تعداد افراد تحت تکفل تا ۴ نفر و هر نفر ۱۰ درصد قابل افزایش است؛ مشروط بر این که از حداقل دستمزد همان سال که توسط شورای عالی کار تعیین می‌شود کمتر نباشد و از ۸۰ درصد حقوق بیمه‌شده نیز بیشتر نباشد. فردی که از مستمری از کار افتادگی جزئی استفاده می‌کند همزمان می‌تواند از مقرری بیمه بیکاری نیز بهره‌مند شود.  بر اساس قانون بیمه بیکاری جدید حقوق پرداختی به عنوان مستمری نباید کمتر از دستمزد مصوب سالانه شورای کار باشد.

در سال ۱۴۰۴ حقوق بیمه بیکاری چقدر است؟

بر اساس بخشنامه دستمزد، حداقل دستمزد روزانه مبنای وصول حق‌بیمه بیمه‌شدگان مشمول قوانین کار و تأمین‌اجتماعی (به استثنای مشاغل و فعالیت‌های دارای دستمزد مقطوع)‌ ۳ میلیون و ۴۶۳ هزار و ۶۵۶ ریال اعلام شد. حداقل مقرری بیمه بیکاری قابل پرداخت به افراد واجد شرایط نیز در سال جاری، معادل «حداقل دستمزد» این سال خواهد بود. پرداختی‌های آن دسته از مقرری‌بگیران بیکاری سنوات قبل که در سال ۱۴۰۴ ادامه می‌یابد و مبلغ آن کمتر از حداقل دستمزد مزبور در سال ۱۴۰۴ است، تا مبلغ حداقل دستمزد سال ۱۴۰۴ ترمیم می‌‌شود.

متوسط مزد یا حقوق روزانه بیمه شده که مبنای تعیین مبلغ بیمه بیکاری است به میزان حقوق دریافتی کارگر در ۹۰ روز گذشته بستگی دارد؛ به این صورت که برای محاسبه میانگین حقوق، جمع کل مبلغ دریافتی در ۹۰ روز قبل از بیکاری را بر ۹۰ تقسیم می کنند.

عیدی بیمه بیکاری؛ آیا بیمه بیکاری عیدی دارد؟

در پاسخ به سوال «آیا عیدی به بیمه بیکاری تعلق میگیرد؟» باید گفت برای بیمه بیکاری عیدی در نظر گرفته نشده است.  عیدی در شرایط عادی از طرف کارفرما پرداخت می‌شود؛ درحالی که بیمه بیکاری یک نوع حمایت از طرف تامین اجتماعی است. سازمان تامین اجتماعی موظف است در ازای دریافت حق بیمه، به بیمه‌شدگانی که بیکار می‌شوند به صورت موقت مقرری پرداخت کند و وظیفه‌ای در قبال پرداخت عیدی ندارد. پس بیمه بیکاری شامل عیدی نخواهد شد.

تاریخ واریز حقوق بیمه بیکاری؛ بیمه بیکاری چه زمانی واریز می‌شود؟

واریزی بیمه بیکاری معمولا در روزهای دهم تا پانزدهم ماه انجام می‌شود. اگر در این مدت زمان بیمه بیکاری واریز نشد، باید به شعب تامین اجتماعی مراجعه شود تا علت واریز نشدن بیمه را جویا شوید. 

مراحل ثبت درخواست برای دریافت بیمه بیکاری + مراحل تشکیل پرونده بیمه بیکاری

مرحله	مدت‌زمان
ثبت نام و تحویل مدارک توسط متقاضی	تا ۳۰ روز پس از بیکاری
بررسی و تایید مدارک توسط اداره کار	10 تا 15 روز
ارسال پرونده به شعبه تامین اجتماعی برای بررسی نهایی	5 تا 10 روز
بررسی مدارک توسط کارشناسان تامین اجتماعی برای تایید پرداخت	20 تا 45 روز
شروع پرداخت مستمری ماهانه	پس از تایید نهایی

متقاضی برای دریافت بیمۀ تکمیلی فقط  باید مرحلۀ اول از جدول بالا را انجام دهد که شامل 3 کار است: احراز هویت، ثبت‌نام اینترنتی و ارائۀ اصل مدارک.

1. برای احراز هویت لازم است فرد به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کند؛ 
2. قدم بعدی شامل ثبت‌نام به‌صورت اینترنتی و دریافت کد رهگیری است؛
3. در گام آخر فرد باید کد رهگیری و مدارک خود را به همان شعبه تامین اجتماعی‌ای ببرد که کارفرما برای تنظیم قرارداد به آن مراجعه کرده بود. با مراجعه به این شعبه امکان دسترسی آسان به همه سوابق و اسناد شخصی به راحتی فراهم می‌شود.

مدارک لازم برای بیمه بیکاری سال ۱۴۰۴ چیست؟

شما می‌توانید برای ثبت نام در لیست بیمه بیکاری، با در دست داشتن مدارک زیر به نزدیک‌ترین شعب بیمه مراجعه کنید: 

• اصل و کپی یکسال آخر قرارداد کار یا رای صادر شده
• عکس ۴*۳ جدید (۴ قطعه)
• اصل و کپی مدرک تحصیلی یا مدرک فنی
• اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه
• اصل و کپی کارت ملی
• اصل و کپی گواهی کار از شرکت
• اصل و کپی کارت پایان خدمت (فقط برای آقایان)
• کپی صفحه اول دفترچه بیمه
• نامه عدم نیاز کارفرما

توجه داشته باشید که در صورت کسری داشتن مدارک، ممکن است پروسه دریافت بیمه بیکاری طولانی شود. از‌همین‌رو توصیه می‌کنیم حتما با مدارک کامل به شعب بیمه مراجعه کنید.

مدت پرداخت بیمه بیکاری چند ماه است؟ جدول مدت دریافت بیمه بیکاری نسبت به سابقه کار

مدت بیمه بیکاری نسبت به سابقه بیمه هر شخص مشخص می‌شود و مدت زمان آن برای هر فردی متفاوت خواهد بود. در جدول زیر مدت زمان بیمه بیکاری نسبت به سابقه فرد ذکر شده است:

شرایط دریافت بیمه بیکاری برای سیل‌زدگان چیست؟

در پاسخ به سوال «برای حوادث طبیعی چگونه میتوان از بیمه بیکاری استفاده کرد؟» باید گفت برای بیمه‌شدگانی که به‌علت بروز حوادث غیرمترقبه مانند: سیل، جنگ، زلزله و آتش‌سوزی بیکار می‌شوند، امکان دریافت مقرری بدون سابقه بیمه در نظر گرفته شده است. حتی اگر در روز اول کار بر اثر این حوادث بیکار شوند، با رعایت سایر شرایط مقرر، امکان دریافت بیمه بیکاری را دارند. 

بیمه شدگان باید در دوره‌های کارآموزی و سوادآموزی که از سوی ادارات کار و امور اجتماعی و نهضت سوادآموزی برگزار می‌شود، شرکت کنند و هر دو ماه یک بار، گواهی لازم در این زمینه را به شعب تامین اجتماعی ارائه کنند.

آموزش ثبت نام اینترنتی بیمه بیکاری

متقاضیان دریافت بیمه بیکاری باید برای احراز هویت خود به دفاتر پیشخوان دولت و در ادامه برای ثبت نام آنلاین به سایت بیمه تامین اجتماعی مراجعه کرده و در بخش سامانه ثبت درخواست بیمه بیکاری، درخواست خود را به ثبت رسانند. دریافت بیمه بیکاری مراحل مختلفی دارد. مرحله اول آن ثبت‌نام است و بجز بخش احراز هویت آن که باید با مراجعه حضوری به دفاتر پیشخوان دولت انجام شود نیازی به حضور فیزیکی ندارد.

اما پس از طی کردن مراحل ثبت‌نام و دریافت پیامک حاوی کد رهگیری باید با در دست داشتن مدارکی که در ادامه ذکر می‌شود، به همان شعبه تامین اجتماعی که کارفرما برای تنظیم قرارداد مراجعه کرده، بروید. با مراجعه به این شعبه امکان دسترسی آسان به همه سوابق و اسناد شخصی برای شما به راحتی فراهم می‌شود.

چرا حقوق بیمه بیکاری واریز نشده؟  از کجا بفهمیم بیمه بیکاری قطع شده است؟

اگر مدت زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری به اتمام نرسیده است، اما پرداختی از سوی بیمه صورت نگرفته است، دلایل خاصی دارد. برخی از این دلایل به شرح زیر هستند:

• بیمه شده مجددا به کار اشتغال یابد.
• بیمه شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی یا سواد آموزی خودداری کند.
• بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری کند.
• بیمه شده بیکار، مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی یا از کارافتادگی کلی شود.
• بیمه شده با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار اولیه برگردد.
• مدت زمان استحقاقی بیمه شده برای دریافت مقرری بیکاری خاتمه یابد.
• بیمه شده فوت نماید.

درصورتی‌که بیمه شده مجددا مشغول به کار شود، بیمه او توسط مامور بیمه قطع خواهد شد؛ زیرا این مامورها به‌صورت دوره‌ای بررسی می‌‌کنند که فرد مشغول به‌کار شده است یا خیر. 

تبصره ۲ ماده ۷ قانون تامین اجتماعی درباره «شرط ادامه پرداخت مستمری بیمه بیکاری» چه می‌گوید؟

طبق تبصره ۲ از ماده۷ قانون تامین اجتماعی و الحاقیه بیمه بیکاری مصوب سال ۱۳۶۹، بیمه شده بیکار از تاریخ ارائه تقاضای استفاده از مقرری بیمه بیکاری، آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی یا مشابه، اعلام می‌کند. این فرد موظف است در زمان‌های مشخص شده، در شعبه‌ای که درخواست بیمه بیکاری را داده است، حاضر شود و اثر انگشت ثبت کند. به‌این ترتیب بیمه از بیکار بودن شخص مطمئن شده و دریافت مقرری بیمه تا زمان شاغل شدن ادامه خواهد داشت. 

پرداخت حق بیمه بیکاری به عهده کیست؟

طبق ماده 5 حق بیمه بیکاری به میزان (3%) مزد بیمه شده است که توسط کارفرما تامین و پرداخت خواهد شد.

مزایای دریافت بیمه بیکاری چیست؟

مهم‌ترین مزیت بیمه بیکاری، دریافت مبلغ مشخص در شرایط بیکاری است؛ زیرا در این شرایط نیز فرد به درآمد ماهانه نیاز دارد. علاوه‌بر این،‌ مزایای بیمه بیکاری به شرح زیر است:

• دریافت مقرری ماهانه که هر ۲ ماه یک بار به حساب کارگر بیکار شده از سوی سازمان تامین اجتماعی واریز می‌شود.
• سابقه خدماتی فرد بیکار شده به سنوات بیمه او اضافه می‌شود. سنوات پایان خدمت یا اصطلاحاً حق سنوات یکی از مزایای اجباری است که کارفرما در هر حالت موظف به پرداخت آن به کارگر است. برای درک بهتر و بیشتر این موضوع مقاله «سنوات چیست» را مطالعه کنید. توجه داشته باشید که پرداخت بیمه بیکاری باید از سوی کارفرما انجام شود.
• دفترچه تامین اجتماعی او هر ماه تمدید می‌شود.
• ایام استفاده از مقرری بیمه بیکاری، جزو سوابق خدمتی محسوب خواهد شد و به آن بازنشستگی و از کار افتادگی تعلق می‌گیرد. به این ترتیب بیمه بیکاری جزء سوابق محسوب می‌شود و در بازنشستگی تاثیر دارد.

بیمه بیکاری مزایای بسیاری دارد، اما از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به استفاده از خدمات دفترچه بیمه و دریافت مقرری مشخص تا زمان اشتغال مجدد اشاره کرد. 

آیا به افراد تحت تکفل هم بیمه بیکاری پرداخت می‌شود؟

داشتن افراد تحت تکفل منجر به افزایش مقرری دریافتی مبلغ بیمه بیکاری می‌شود. به ازای هر نفر تحت تکفل تا سقف ۴ نفر و به ازای هر نفر، ۱۰ درصد حداقل دستمزد به مقرری بیمه بیکاری اضافه خواهد شد.

قابل توجه کارگرانی که بیش از ۵۵ سال سن دارند

طبق قانون سازمان تامین اجتماعی، کارگرانی که در زمان بیکاری بیش از ۵۵ سال سن و ۱۰ سال سابقه پرداخت بیمه دارند، اگر در این سن بیکار شوند بیمه بیکاری به آن‌ها تعلق خواهد گرفت. این افراد می‌توانند تا رسیدن به سن بازنشستگی، از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند. این قانون مشمول بیمه بیکاری کارگران ساختمانی نیز می‌شود. از آن‌جایی که محاسبه مستمری بازنشستگی بر اساس پرداختی حق بیمه افراد در دو سال آخر اشتغال آن‌ها است، اگر دریافت بیمه بیکاری در دو سال آخر مانده تا بازنشستگی نباشد، تاثیری هم بر حقوق بازنشستگی افراد ندارد.
اگر فردی در اثر حادثه‌ای که در محل کار اتفاق افتاده است بیکار شده باشد، از پوشش‌های دیگری نیز برخوردار خواهد شد. برای اینکه بدانید این پوشش‌ها شامل حال نیز شما نیز می‌شود یا نه، مطلب «حادثه ناشی از کار چیست و شامل چه مواردی است؟» را مطالعه کنید.

بیمه بیکاری چه ضرری برای کارفرما دارد؟

پرداخت بیمه بیکاری هیچ ضرری برای کارفرما ندارد. در حقیقت 3 درصد از حق بیمه شما به صندوق بیمه بیکاری واریز می‌شود. حال در شرایطی که فرد از شرایط دریافت بیمه بیکاری برخوردار باشد، مقرری وی از صندوق واریز می‌شود.

چه فعالیت‌هایی از نظر تامین اجتماعی به‌معنای اشتغال مجدد به کار است؟ 

از دید سازمان تأمین اجتماعی ایران، «اشتغال مجدد به کار» به‌معنای آغاز دوباره فعالیت شغلی بیمه‌شده پس از قطع رابطه کاری و دریافت مستمری بازنشستگی، ازکارافتادگی یا مقرری بیمه بیکاری است. اما بسته به وضعیت شخص (بازنشسته، ازکارافتاده، یا بیکار) مصادیق آن فرق می‌کند.

گروه بیمه‌شده	نوع فعالیت	آیا اشتغال مجدد محسوب می‌شود؟	پیامد قانونی و بیمه‌ای
بازنشسته	اشتغال در هر واحد مشمول قانون کار یا قانون تأمین اجتماعی (با حقوق یا مزد)	✅ بله	قطع مستمری بازنشستگی و الزام کارفرما به پرداخت حق بیمه جدید
بازنشسته	فعالیت به‌صورت مشاور، پیمانکار، پروژه‌ای یا ساعتی با دریافت مزد	✅ بله	قطع مستمری بازنشستگی و برقراری بیمه جدید
بازنشسته	سرمایه‌گذاری یا مالکیت سهام بدون حضور فعال یا مزد	❌ خیر	مجاز است، مستمری برقرار می‌ماند
بازنشسته	مدیریت شرکت بدون قرارداد مزدبگیرانه (مدیرعامل یا عضو هیئت‌مدیره بدون حقوق)	⚠️ بستگی دارد	اگر مزد یا حق‌الزحمه دریافت نکند، اشتغال محسوب نمی‌شود؛ در غیر این صورت بله
مقرری‌بگیر بیمه بیکاری	شروع به کار جدید (تمام‌وقت، پاره‌وقت یا ساعتی)	✅ بله	قطع فوری مقرری بیکاری
مقرری‌بگیر بیمه بیکاری	همکاری در کارگاه خانوادگی یا فصلی با مزد	✅ بله	قطع مقرری بیکاری و مطالبه وجوه اضافه
مقرری‌بگیر بیمه بیکاری	انجام کار داوطلبانه بدون مزد	❌ خیر	مجاز است
ازکارافتاده کلی	اشتغال مجدد به کار با دریافت مزد	✅ بله	قطع مستمری پس از بررسی و تأیید کمیسیون پزشکی تأمین اجتماعی
ازکارافتاده کلی	انجام فعالیت‌های سبک بدون مزد (مثلاً کار داوطلبانه یا خانوادگی)	⚠️ بستگی دارد	اگر منجر به درآمد نشود معمولاً بلامانع است
ازکارافتاده کلی	سرمایه‌گذاری، مالکیت مغازه بدون حضور فعال	❌ خیر	مجاز است

عواقب گرفتن بیمه بیکاری چیست؟

دریافت بیمه بیکاری، با وجود مزایای حمایتی، دارای عواقب و تعهداتی است که آگاهی از آن‌ها به‌ویژه برای برنامه‌ریزی حقوق بازنشستگی حیاتی است؛ در حالی که زمان دریافت این مقرری، تأثیری بر سابقه بیمه شما نمی‌گذارد و در سوابق منظور خواهد شد، اصلی‌ترین پیامد منفی، کاهش احتمالی حقوق بازنشستگی است، زیرا حقوق بازنشستگی بر اساس میانگین حقوق دو سال پایانی پیش از بازنشستگی محاسبه می‌شود.

در نتیجه، اگر حقوق فرد پیش از بیکاری بالاتر از مقرری بیمه بیکاری باشد و در این دوره دو ساله از آن استفاده کند، این مبلغ پایین‌تر در محاسبه نهایی وارد شده و می‌تواند تأثیر منفی قابل توجهی بر حقوق بازنشستگی بگذارد. افزون بر این، فرد دریافت‌کننده از عیدی و پاداش محروم می‌شود و موظف است حین دریافت مقرری، در دوره‌های کارآموزی و سوادآموزی که توسط اداره کار برگزار می‌شود شرکت کرده و گواهی حضور را دو بار در ماه به شعب تأمین اجتماعی ارائه دهد؛ همچنین، مقرری بیمه بیکاری در صورت اشتغال مجدد یا شرکت نکردن در دوره‌های کارآموزی قطع خواهد شد.

آیا پوشش بیمه تکمیلی پس از دریافت مستمری بیکاری باطل می‌شود؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم بله؛ این امکان بعد از دریافت بیمه بیکاری قطع می‌شود. یکی از معضلاتی که ممکن است برای بیکاران پیش بیاید، قطع بیمه تکمیلی در زمان دریافت بیمه بیکاری است. با قطع شدن بیمه تکمیلی، فشار مالی مضاعفی به بیمه‌شدگان تحمیل می‌شود.

بیمه بیکاری؛ یک طرح حمایتی برای افرادی که سابقه بیمه دارند

در این مقاله به تمام ابهامات مربوط به بیمه بیکاری پاسخ دادیم. اگر سوال دیگری در مورد بیمه بیکاری دارید، توصیه می‌کنیم پرسش خود ار از طریق کامنت‌های همین صفحه به اشتراک بگذارید. اگر سوالات بیشتری در مورد بیمه بیکاری و نحوه محاسبه حق بیمه در برنامه حسابداری دارید، فقط کافی است با شماره  81022222 تماس بگیرید تا کارشناسان مجموعه سپیدار پاسخگوی سوالات شما باشند. 

سوالات متداول

1. پرداخت حق بیمه بیکاری به عهده کیست؟
   طبق ماده 5 حق بیمه بیکاری به میزان (3%) مزد بیمه شده است که توسط کارفرما تامین و پرداخت خواهد شد.
2. تا چند روز بعد از بی‌کار شدن برای ثبت‌نام بیمه بیکاری فرصت داریم؟
   نهایتاً تا 30 روز بعد از بی‌کار شدن باید برای دریافت مستمری بی‌کاری اقدام کنید.
3. آیا مبلغی را که به‌عنوان مستمری بیکاری دریافت می‌کنیم باید بعدا به سازمان بیمه پرداخت کنیم؟
   خیر، بیمه بیکاری جزو پوشش‌های بیمه تامین‌اجتماعی است. 
4. در چه شرایطی دریافت بیمۀ بیکاری روی حقوق بازنشستگی تاثیر منفی می‌گذارد؟
   دریافت بیمه بیکاری در 2 سال پایانی کار (قبل از بازنشستگی) مستمری بیکاری می‌تواند روی حقوق بازنشستگی شما تاثیر منفی بگذارد، زیرا حقوق بازنشستگی بر اساس حقوق دریافتی 2 سال پایانی محاسبه می‌شود.
5. آیا کار در اسنپ باعث قطع بیمه بیکاری می‌شود؟
   بله، کار در تاکسی‌ها اینترنتی مصداق اشتغال مجدد است و باعث قطع بیمه بیکاری می‌شود.
6. مبلغ بیمه بیکاری برای افراد متاهل چقدر است؟
   به ازای هر نفر که  تحت تکفل شما باشند (تا سقف ۴ نفر) ۱۰ درصد حداقل دستمزد به مقرری بیمه بیکاری اضافه می‌شود.