سازمان بیمه تامین اجتماعی را میتوان یکی از شلوغ‌ترین سازمان‌های کشور دانست. اگر گذری به سازمان تامین اجتماعی یا دفاتر آن در سطح کشور زده باشید، انبوه مراجعانی از کارفرما و کارگر را خواهید دید که با مشکلات حقوقی و بیمه‌ای مواجه هستند. یکی از مهم‌ترین چالش‌های افراد در سازمان تامین اجتماعی که معمولا به شکایت هم ختم می‌شود، بحث حق بیمه سنوات گذشته است. چگونه می توان سابقه بیمه را افزایش داد و چالش‌های پیش روی کارفرما و کارمندان چیست؟ در ادامه با سپیدار سیستم همراه شوید.
نگاهی به بیمه تامین اجتماعی؛ چرا باید حق بیمه پرداخت کنیم؟
سازمان تامین اجتماعی که سازمانی بسیار قدیمی است، حقوق بازنشستگی نیمی از جمعیت ایران را تامین می‌کند. بیشتر کارگران، کارکنان و سایر افراد دارای بیمه تامین اجتماعی هستند. تصور داشتن حقوق بازنشستگی و بهره‌مندی از آن در زمان از کار افتادگی سبب می‌شود تا افراد به استفاده از این بیمه، ترغیب شوند.
بر اساس قوانین کارفرما بایستی تمام کارکنان خود را بیمه کند. مهم نیست ابعاد شرکت یا کارگاه چقدر باشد؛ در هر صورت کارفرما بایستی تمامی کارکنان را بیمه کند و حق بیمه را به صورت مستمر پرداخت کند. حق بیمه بین کارفرما و کارگر تقسیم شده است. بر اساس قانون حق بیمه 30 درصد از حقوق را تشکیل می‌دهد که 23 درصد آن بر عهده کارفرما و 7 درصد آن بر عهده کارگر است. معمولا شرکت‌ها و کارفرماها حق بیمه را از حقوق کارمندان خود کسر و با پرداخت حق بیمه خود جمعا مبلغ را به حساب تامین اجتماعی واریز می‌کنند. پیشنهاد می‌کنیم با مراجعه به مقاله کسورات بیمه تامین اجتماعی به صورت کامل و جامع با انواع حق بیمه به صورت دقیق آشنا شوید.
پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی بخشی از حقوق کارکنان است که در نهایت مزایای مختلفی مثل بیمه درمانی و حقوق بازنشستگی به همراه خواهد داشت.
منظور از پرداخت حق بیمه سنوات گذشته چیست؟
گفتیم که بر اساس قانون پرداخت حق بیمه اجباری و الزامی است. اما بسیاری از کارفرماها و شرکت‌ها این قانون را رعایت نمی‌کنند. در حقیقت شرکت‌هایی که به صورت رسمی ثبت نشده‌اند به راحتی میتوانند از پرداخت حق بیمه سرباز زنند.
از طرف دیگر برخی شرکت‌ها و کارفرماها هم در پرداخت حق بیمه تعلل یا تخلف می‌کنند. نتیجه این تخلفات در نهایت به ضرر کارفرما و کارگر است. چراکه با حسابرسی بیمه اولا کارفرما باید جریمه سنگینی پرداخت کند. همچنین کارگر و کارمندان بعدا هنگام بازنشستگی با مشکل سوابق بیمه‌ای رو به رو می‌شوند و مجبور به دریافت حقوقی بازنشستگی پایین تر از حد معمول و قانونی خواهند بود.
آیا میتوان بیمه سالهای گذشته را پرداخت کرد؟
در صورتی که کارفرما به هر دلیلی از پرداخت حق بیمه سرباز بزند، فرایند اداری و قانونی مشخص و نسبتا طولانی باید طی شود. در این فرآیند متقاضی باید در دست داشتن مدارک به سازمان تامین اجتماعی مراجعه و شکایت خود را تسلیم سازمان کند. با توجه به اینکه صف شکایات در سازمان تامین اجتماعی بالاست بر اساس اولویت‌هایی مانند سن و نزدیکی به زمان بازنشستگی به شکایات رسیدگی می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم اگر آشنایی چندانی با مبحث سنوات بیمه تامین اجتماعی ندارید، حتما سری به مقاله سنوات چیست ما در وبللاگ سپیدارسیستم بزنید.
واریز حق بیمه سالهای قبل چگونه انجام می‌شود؟
در مورد پرداخت حق بیمه‌های واریز نشده، دو راهکار وجود دارد که معمولا میتوان از آنها کمک گرفت:
- پرداخت حق بیمه واریز نشده کارگران از طریق سازمان تامین اجتماعی
اولین راه برای پرداخت این حق بیمه از راه سازمان تامین اجتماعی است. بعد از ارائه درخواست معمولا بیمه تامین اجتماعی مدارک موردنیاز را درخواست می‌کند. این مدارک می‌تواند مواردی مثل قرارداد کار، فیش حقوقی و … باشد. بعد از تایید مدارک توسط سازمان بیمه، حق بیمه واریز نشده کارگران در سوابق بیمه تامین اجتماعی آنها لحاظ می‌شود.
- پرداخت حق بیمه واریز نشده کارگران از طریق اداره کار
اما راه دیگری که وجود دارد و معمولا سریع تر به جواب می‌رسد این است که کارگر از طریق اداره کار علیه کارفرمای خود با خواسته واریز حق بیمه واریز نشده ایام اشتغال، طرح شکایت کند. پس از آن جلساتی در این زمینه تشکیل می‌شود و کارگر باید تمامی مدارک و ادله خود در دوران اشتغال را ارائه نماید. در طی این جلسات بازرس‌های مورد نظر هم بررسی‌های خودشان را انجام میدهند و این موضوع تا حد زیادی می‌تواند به کارگران کمک کند. در نهایت اداره کار در اجرای ماده ۱۴۸ قانون کار رای صادر می‌کند.
نکته: در زمانی که کارگاه تعطیل شده و یا کارفرما فوت کند، کارگر باز هم می‌تواند حق خود را مطالبه نماید. در این شرایط در صورتیکه اشتغال از سمت کارگر مورد تایید واقع شود، حق بیمه موردنظر به ایشان ارائه خواهد شد.
پرداخت حق بیمه سنوات گذشته کارگر در صورت فوت کارفرما
در زمانی که کارگاه تعطیل شده و یا کارفرما فوت کند، کارگر باز هم می‌تواند حق خود را مطالبه نماید. در این شرایط در صورتیکه اشتغال از سمت کارگر مورد تایید واقع شود، حق بیمه موردنظر به ایشان ارائه خواهد شد.
عدم پرداخت حق بیمه توسط کارفرما مشمول چه جریمه ای می‌شود؟
قانون گذار در ماده 148 قانون کار بیان داشته است که کارفرما موظف است کارگر را بیمه نماید و برای تخطی کارفرما از این امر ضمانت اجرا در نظر گرفته است و این ضمانت اجرا را در ماده 183 قانون کار بیان داشته است و به صراحت بیان داشته است که :
” کارفرمایانی که بر خلاف مفاد ماده 148 این قانون از بیمه نمودن کارگران خود خودداری نمایند، علاوه بر تأدیه کلیه حقوق متعلق به‌کارگر (سهم کارفرما) با توجه به شرایط و امکانات خاطی و مراتب جرم به جریمه نقدی معادل دو تا ده برابر حق بیمه مربوطه محکوم خواهند شد. “
ماده به صراحت اعلام داشته است که کارفرما موظف است کلیه مبالغ حق بیمه کارگر را که در طی هر مدت زمانی که پرداخت نکرده است بپردازد و البته به جهت این تخطی به دو تا ده برابر جریمه نیز محکوم میگردد .
آیا راهی جز شکایت برای پرداخت حق بیمه سالهای گذشته وجود دارد؟
بسیاری فکر می‌کنند بدون شکایت یا با پرداخت هزینه بیمه به صورت شخصی میتوانند مساله حق سنوات تامین اجتماعی را حل کنند. اما باید بدانیم که رای دیوان عدالت اداری درخصوص محاسبه حق بیمه سالهای گذشته بسیار صریح است و راهی جز شکایت و مراجعه به سازمان تامین اجتماعی وجود ندارد. در صورت شکایت و اعلام حکم به نفع کارگر، کارفرما علاوه بر پراخت حق بیمه جریمه سنگینی هم خواهد شد.
برای شکایت و جبران حق بیمه سنوات گذشته به چه مدارکی نیاز داریم؟
افرادی که اقدام به شکایت علیه کارفرما می‌کنند، باید مدارک و اسنادی دقیق و قابل استناد را به سازمان تامین اجتماعی ارائه دهند تا بازرسان و سازمان بتواند صحت گفته‌های آنها را بررسی کند. برخی از مهم‌ترین این مدارک برای خرید سابقه بیمه سالهای قبل به شرح زیر هستند:
- حکم استخدامی، ارتقای شغلی و تغییر سمت در دوره مورد ادعا
- فیش یا رسید حقوق یا چک بانکی مرتبط با دریافت حقوق فرد
- گواهی بانک مبنی بر واریز حقوق ماهانه مدعی طبق لیست‌های حقوقی کارفرما
- لیست‌های حقوق کارگاه
- دفاتر قانونی کارگاه و اسناد هزینه مربوطه
- لیست‌های حقوق کارگاه، منضم به اظهارنامه مالیاتی که به تأیید اداره دارایی مربوطه رسیده است
- کارت‌های حضور و غیاب یا ورود و خروج یا دفاتر ثبت حضور و غیاب کارکنان کارگاه
- آرای هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف قانون کار(در صورتی که در زمان قطع رابطه با کارگاه مورد نظر صادر شده باشند.)
- کارت بهداشتی صادره از سوی اداره بهداشت محیط کار
- استشهاد محلی و محیط از کارگاه
هر مدرک دیگری که اعتبار قانونی داشته باشد و نشان‌دهنده مدت زمان حضور کارگر در کارگاه باشد، می‌تواند به سازمان ارائه شود.
نحوه محاسبه حق بیمه سالهای قبل چگونه است؟
اگر کارگر در همان کارگاه مشغول به کار باشد، نحوه محاسبه حق بیمه پرداخت نشده به این صورت است که باید حقوق فعلی مبنای تعیین حق بیمه قرار گیرد. اما اگر در کارگاه دیگری مشغول به کار باشد، در این صورت حق بیمه بر اساس حقوق و دستمزد مشمول کسر حق بیمه مندرج در آخرین لیست ارسالی برای کارگر ملاک محاسبه حق بیمه است.
فرمول حالت اول:
| حق بیمه پرداخت نشده کارگر | 30% * تعداد ماه‌های واریز نشده * دستمزد فعلی کارگر (ماهیانه) |
فرمول حالت دوم:
| حق بیمه پرداخت نشده کارگر | 30% * تعداد ماه‌های واریز نشده * آخرین دستمزد دریافتی کارگر (ماهیانه) |
آشنایی با فرآیند شکایت و دریافت حق بیمه سنوات
متقاضی برای پرداخت بیمه عقب افتاده تامین اجتماعی ، ابتدا بایستی با حضور در سازمان تامین اجتماعی فرم شکایت خود را تنظیم کند. سپس مدارک مورد نظر را به انضمام فرم به سازمان تحویل دهد. در بسیاری از مواقع تحویل کپی مدارک کافی است و اصل مدرک نزد متقاضی باقی می‌ماند.
پس از ارسال تقاضا، شکایات اولویت‌بندی می‌شوند. افراد از کارافتاده، مسن و در شرف سن بازنشستگی اولویت سازمان در بررسی پرونده‌ها خواهد بود. پس از بررسی شکایت رای صادر خواهد شد. در مرحله بعد متقاضی می‌تواند نسبت به رای صادر شده اعتراض خود را ابلاغ کند. سپس پرونده به هیئت تجدید نظر منتقل و رای نهایی صادر می‌شود.
پرداخت حق سنوات بیمه؛ شما چه سوالی دارید؟
بیمه یکی از مهم‌ترین حقوق‌های کارکنان و کارگران است. سازمان تامین اجتماعی نیز به عنوان متولی بحث بیمه در کشور همه تلاش خود را برای احقاق حقوق افراد انجام می‌دهد. پرداخت به موقع حق بیمه و همکاری با سازمان هم برای کارگران و هم کارفرمایان در نهایت مفید خواهد بود. در حقیقت همکاری مشترک می‌تواند از شکایات بعدی و مشکلات سخت آینده جلوگیری کند. در این میان شرکت‌ها و سازمان‌ها میتوانند با استفاده از نرم افزار محاسبه حقوق و دستمزد سپیدار سیستم نظم بیشتری به واحد حسابداری و مالی خود ببخشند.
مبحث پرداخت حق سنوات بسیار گسترده است و معمولا بسیاری در دوران کاری خود با آن مواجه می‌شوند. شما می‌توانید سوالات خود را در پایین همین صفحه بنویسید تا کارشناسان سپیدار سیستم به آن پاسخ دهند.
سوالات متداول
طبق قانون تامین اجتماعی کارفرما بایستی تمامی کارکنان را بیمه کند و حق بیمه را به صورت مستمر پرداخت کند.
کارفرمایانی که بر خلاف مفاد ماده 148 این قانون از بیمه نمودن کارگران خود خودداری نمایند، علاوه بر تأدیه کلیه حقوق متعلق به‌کارگر (سهم کارفرما) با توجه به شرایط و امکانات خاطی و مراتب جرم به جریمه نقدی معادل دو تا ده برابر حق بیمه مربوطه محکوم خواهند شد.
برای محاسبه حق بیمه سالهای قبل اگر کارگر در همان کارگاه مشغول به کار باشد باید حقوق فعلی مبنای تعیین حق بیمه قرار گیرد. اما اگر در کارگاه دیگری مشغول به کار باشد، در این صورت حق بیمه بر اساس حقوق و دستمزد مشمول کسر حق بیمه مندرج در آخرین لیست ارسالی برای کارگر ملاک محاسبه حق بیمه است.
اولین راه برای پرداخت این حق بیمه از راه سازمان تامین اجتماعی است. بعد از ارائه درخواست معمولا بیمه تامین اجتماعی مدارک موردنیاز را درخواست می‌کند. این مدارک می‌تواند مواردی مثل قرارداد کار، فیش حقوقی و … باشد. بعد از تایید مدارک توسط سازمان بیمه، حق بیمه واریز نشده کارگران در سابقه بیمه آنها لحاظ می‌شود.