اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی عباراتی نیستند که تنها در موضوعات حسابداری از آنها بشنویم بلکه این عبارات کاربردهای گسترده‌ای در بحث‌های مختلف و به خصوص بحث‌های حقوقی دارند. اگر بخواهیم دو مورد از پراستفاده‌ترین اصطلاحات حسابداری را مورد بررسی قرار دهیم باید به سراغ عبارت‌های اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی برویم. تفاوتی ندارد که موضوع مورد بحث در زمینه مالیات، بیمه، سیستم حقوق و دستمزد، شرکت‌های سهامی یا هر موضوع دیگری باشد، در نهایت نامی از این عبارات می‌شنویم. اما خیلی از افراد آشنایی با این عبارات آشنایی ندارند تا تعاریف نادرستی از این عبارات در ذهن آنان شکل گرفته.
در این مقاله قصد داریم به طور کامل در موضوع اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی توضیحات لازم را ارائه دهیم. در پایان این مقاله دانش کافی در این مورد خواهید داشت و هرجا که استفاده این عبارات را ببینید با تعریف دقیق‌تر و درست‌تری به موضوع توجه می‌کنید.
اشخاص حقیقی چه کسانی هستند؟
شخص حقیقی یعنی چه؟ شخص حقیقی که از آن می‌توان با عنوان شخص طبیعی هم نام برد، یکی از افراد جامعه است که در نوع خود دارای شخصیت بوده و با اتکا به فردیت خود دارای حقوق و البته تکالیفی است. هر فرد انسان یک شخصیت حقیقی است. تفاوتی ندارد که این شخص کبیر باشد یا صغیر، در هر صورت این شخصیت می‌تواند حقوق و تکالیف خود را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم اجرا کند. بااین‌وجود هر انسانی که در یک جامعه زندگی می‌کند دارای شخصیت حقیقی است.
اشخاص حقیقی مدت دار هستند؟
اشخاص حقیقی مدت دار هستند، اما مدت فعالیت آنها از زمان تولد آغاز میشود و با مرگ آنها پایان می‌یابد. لازم به اشاره نیست که با مرگ یک انسان حقوق او نیز می‌میرند و او دیگر صاحب حقوق و تکالیفی نیست.
اشخاص حقوقی چه کسانی هستند؟
اما شخصیت حقوقی جلوه‌ای تجاری دارد. در بیشتر کشورهای جهان و قوانین مرتبط به این کشورها، برای هر شرکت، مؤسسه یا سازمانی، اعم از انتفاعی یا غیر انتفاعی، شخصیتی حقوقی در نظر گرفته میشود. شخصیتی که برای شرکت‌ها و مؤسسات در نظر گرفته میشود از شخصیت مالک یا شرکای یک شرکت جداست و مستقل به حساب می‌آید. این استقلال در شرکت‌های سهامی پررنگ‌تر است و در شرکت‌های کوچک و شخصی کمتر مشخص است.
قرارداد شرکت مشخص کننده شخصیت حقوقی است و این شخصیت از شرکا شخصیت جداگانه‌ای دارد. انسان برای انجام فعالیت‌های خود در طول زندگی نیاز به تشکیل اجتماع و همکاری با دیگران دارد. به دلیل پیچیدگی‌هایی که اجتماعات انسانی دارند، قانون شخصیت مستقلی برای این گروه‌ها و اجتماعات فرض می‌کند که مجموعه این افراد در کنار هم بتوانند حقوق خود را داشته باشند.
در میان این مطلب پیشنهاد می‌کنیم با سیستم پیمانکاری سپیدار نیز آشنا شوید.
تکلیف ماهیت اشخاص حقوقی چیست؟
ماهیت اشخاص حقوقی مدتی طولانی است که مورد بحث قرار گرفته و می‌گیرد. برخی از حقوق دانان معتقدند شخصیت حقوقی عملاً وجود ندارد و تنها اشخاص طبیعی (حقیقی) هستند که می‌توانند حقوق و وظایفی برای خود متصور شوند. آنها معتقدند مالکیت اموال انواع زیادی دارد و یکی از آنها مالکیت اشتراکی است. این دسته از افراد ماهیت اشخاص حقوقی را این‌طور می‌بینند که شخصیت حقوقی در واقع جمعی از حقوق مالکین در یک چیز است که اصول حقوقی مخصوصی هم برای آن قرار می‌گیرد.
حسابداری شرکت بازرگانی خود را به سپیدار بسپارید
مدیریت بهینه موجودی انبار
تحلیل حاشیه سود کالا
گزارش‌های تحلیلی انبار؛
پرداخت دقیق پورسانت برمبنای مدل؛
تعریف انواع تخفیف و محاسبه‌های خودکار؛
تفاوت اشخاص حقیقی و حقوقی
فرق حقیقی و حقوقی در چیست؟ اشخاص حقیقی و حقوقی چند تفاوت مشخص دارند که با توجه به این تفاوت‌ها شما می‌توانید به راحتی بین هویت آنها تمایز قائل شوید. در قسمت زیر به چند مورد از تفاوت‌های این دو شخصیت از نظر قانونی اشاره کرده‌ایم:
- اشخاص حقیقی آدرس مشخصی برای زندگی دارند اما شرکت‌های حقوقی در مجموعه‌ای از قراردادهای مختلف و همچنین دفاتر و اسناد مربوط به شرکت حضور دارند.
- اشخاص حقیقی با مرگ از بین می‌روند و تمام حقوق خودشان را از دست میدهند. اما اشخاص حقوقی با مرگ هیچ فردی از بین نمی‌روند و همچنان به حیات خودشان ادامه میدهند.
- اشخاص حقیقی دارای جسم و ماهیت طبیعی هستند اما اشخاص حقوقی فرضی و اعتباری هستند و بر اساس قراردادها شرکت می‌گیرند و منحل می‌شوند.
- حقوق و تکالیف افراد حقیقی و حقوقی متفاوت است.
انواع شخصیت حقوقی
انواع شخصیت حقوقی شامل موارد زیر می‌شوند:
- شرکت‌های تجاری
- مؤسسات غیرتجاری
شرکت‌های تجاری
آن دسته از اشخاص حقوقی هستند که باهدف به دست آوردن سود برای یک فرد یا گروه ساخته شده‌اند. این شرکت‌ها انواع مختلفی دارند که برخی از آنها را در قسمت زیر نام می‌بریم:
- شرکت‌های سهامی عام و خاص
- شرکت‌های تضامنی
- شرکت‌های با مسئولیت محدود
- شرکت‌های مختلط غیر سهامی
- شرکت‌های مختلط سهامی
- شرکت‌های نسبی
- شرکت‌های تعاونی تولید و مصرف
مؤسسات غیرتجاری
بر اساس ماده 1 آیین‌نامه اصلاحی ثبت شرکت‌ها، مؤسسات غیرتجاری برای مقاصد غیرتجاری مانند امور ادبی، خیریه و امثال آن تشکیل می‌شوند.
اشخاص حقیقی و حقوقی در حسابداری
بعد از توضیح درباره اشخاص حقیقی و حقوقی و تفاوت آنها، در ذهن هر حسابداری این سؤال پیش می‌آید که آیا تفاوتی بین حسابداری اشخاص حقیقی و حسابداری اشخاص حقوقی وجود دارد؟ به‌طورکلی تفاوتی بین حسابداری برای این دو نوع شخصیت وجود ندارد؛ یعنی از اصول حسابداری، استانداردها و فرایندهای مشترکی برای انجام امور حسابداری آنها استفاده میشود.
با این وجود در یک مورد قوانین مربوط به اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است و حسابدار و مدیر مالی باید تفاوت بین آنها را کاملاً بداند. در ادامه درباره این تفاوت بیشتر توضیح خواهیم داد.
ارسال صورت‌حساب را به سپیدار بسپارید
ارسال مستقیم یا از طریق شرکت‌های معتمد
ارسال و ابطال انواع صورت‌حساب‌ها
ارسال صورت حساب با ارز غیر از ریال
ارسال صورت حساب با نوع فروش صادراتی
استعلام‌گیری خودکار از صورت‌حساب‌ها
تفاوت مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی
قوانین مالیاتی اشخاص حقیقی بسیار ساده‌تر از قوانین مالیاتی اشخاص حقوقی است. در قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات مشاغل یا همان اشخاص حقیقی به 3 دسته تقسیم میشود. فقط کسب‌وکارهایی که در گروه اول قرار می‌گیرند موظف‌اند که دفاتر قانونی تهیه کنند. به همین دلیل می‌توان گفت که تکالیف مالیاتی اشخاص حقیقی بسیار کمتر از اشخاص حقوقی است.
علاوه بر این همه اشخاص حقیقی بابت درآمدی که کسب می‌کنند تا یک سقف مشخص از مالیات معاف هستند. اما اشخاص حقیقی چنین معافیتی ندارند. ممیزان مالیاتی نیز حساسیت بیشتری در رابطه با اسناد و مدارک و دفاتر قانونی حسابداری اشخاص حقوقی به خرج میدهند؛ بنابراین حسابداران اشخاص حقوقی باید از مهارت بالاتری برخوردار باشند و کاملاً با قوانین مالیاتی آشنا باشند.
اشخاص حقیقی و حقوقی در قانون تجارت
بر اساس ماده 1 قانون تجارت هر فردی که به خریدوفروش اشیا و کالا مشغول است به عنوان یک شخص حقیقی تاجر شناخته میشود. طبق ماده 588 قانون تجارت اشخاص حقوقی هم می‌توانند تاجر باشند زیرا یک شرکت مانند یک شخص حقیقی می‌تواند برنامه‌ریزی کند و به خریدوفروش بپردازد. همه 7 نوع شرکتی که شخصیت حقوقی دارند و ما در قسمت بالاتر این مقاله به آنها اشاره کردیم، طبق ماده 20 قانون تجارت همانند اشخاص حقیقی موضوع قانون تجارت هستند. این یعنی تمامی قوانین تجارت به صورت مشابه برای اشخاص حقیقی و حقوقی قابل اجرا است.
اشخاص حقیقی و حقوقی در بورس
در دنیای بورس و سهام‌داری نیز تفاوت‌های زیادی بین اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد. در بورس هر شخص حقیقی می‌تواند با اوراق هویتی خود در بورس شرکت کند، کد بورسی دریافت کند، سرمایه گذاری کند، سهام بخرد و به عنوان یک شخص حقیقی شناخته شود.
اما نحوه فعالیت اشخاص حقوقی در بورس متفاوت از اشخاص حقیقی است. خرید سهام توسط شخصیت حقوقی و نگهداری آن با خرید و نگهداری آن از جانب شخصیت حقیقی تفاوت دارد. علاوه بر این شخصیت حقوقی در بورس یک شرکت است که شماره ثبت، نام تجاری، کد شناسایی، تاریخ ثبت، کد اقتصادی، موضوع کسب و کار و روزنامه رسمی مشخص دارد.
تفاوت اشخاص حقیقی و حقوقی در مسائل کیفری
همان‌طور که شخصیت حقیقی با ارتکاب به جرم مجازات میشود، شخصیت حقوقی نیز با ارتکاب جرم مجازات می‌گردد. البته مجرم شناخته شدن شخصیت حقوقی مانع از مجازات شخص حقیقی نخواهد بود.
طبق قانون، شخصیت حقوقی نیز با توجه به شدت جرم انجام شده و ضرر و زیان آن به مجازات‌های زیر محکوم میشود:
- منحل شدن شخص حقوقی
- مصادره اموال شخص حقوقی
- ممنوعیت مدت دار فعالیت شغلی یا اجتماعی برای شخص حقوقی
- ممنوعیت دائم برای فعالیت شغلی یا اجتماعی
- ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه به صورت دائم یا مدت ۵ساله
- ممنوعیت صدور برخی اسناد تجاری، حداکثر برای 5 سال
- جریمه نقدی
- انتشار حکم از طریق رسانه‌ها
جریمه نقدی برای اشخاص حقوقی مجرم، حداقل 2 برابر و حداکثر 4 برابر مبلغی است که در قانون برای ارتکاب همان جرم به وسیله اشخاص حقیقی تعیین میشود.
انحلال یک شخصیت حقوقی در صورتی انجام میشود که این شخصیت حقوقی اساساً برای ارتکاب جرم به وجود آمده باشد یا اینکه با انحراف از هدف اولیه خود، تغییر فعالیت داده و منحصراً در جهت ارتکاب جرم فعالیت کرده باشد.
سخن آخر
در پایان پیشنهاد می‌کنیم با نرم افزار حسابداری بازرگانی سپیدار آشنا شوید. این نرم افزار در حال حاضر بهترین و جامع‌ترین نرم افزار در این زمینه می‌باشد و امکانات کامل باعث شده تا بتواند رضایت خاطر مشتریان این نرم افزار حفظ شود.