هیچ فردی نمی‌تواند ادعا کند که به استراحت و دوری از محیط کار نیاز ندارد! همه کارمندها و کارگرها در طول سال به چند روز دوری از کار احتیاج دارند تا به کارهای شخصی خود برسند یا به مسافرت بروند. مرخصی استحقاقی پاسخی مناسب به این نیاز انسان‌هاست. مرخصی سالانه یکی از انواع مرخصی است که به همه افرادی که تحت قانون وزارت کار فعالیت می‌کنند، تعلق می‌گیرد.
بر اساس ماده ۶۲ قانون مرخصی وزارت کار، مرخصی استحقاقی روزهایی از سال است که هر شخص می‌تواند بدون آنکه از حقوقش کم شود، در محیط کار حاضر نشود. همه افراد شاغل از جمله کارگرها، کارمندهای دولت و کارکنان بخش خصوصی مشمول این قانون می‌شوند. معمولاً کارفرما به‌وسیله یک برنامه حسابداری و حضوروغیاب مناسب، به مرخصی کارمندان خود رسیدگی می‌کند. نام دیگر مرخصی استحقاقی، مرخصی سالانه است.
قسمت ۱۶۶: بازخرید مرخصی و مرخصی منفی
مرخصی سالانه ۲۶ روز یا ۳۰ روز؟ بررسی میزان مرخصی استحقاقی کارمندان
مدت زمان مرخصی استحقاقی کارمندها و کارگرها طبق قانون دو روز و نیم در ماه است که در کل سال ۱۹۲ ساعت محاسبه می‌شود. به عبارت دیگر فرد شاغل ۲۶ روز در سال حق استفاده از مرخصی سالانه دارد. این ۲۶ روز به اضافه ۴ جمعه که در یک ماه وجود دارند، میزان مرخصی استحقاقی را به یک ماه می‌رسانند.
محاسبه حقوق و دستمزد پرسنل را به سپیدار بسپارید
ثبت اطلاعات و محاسبه حقوق کارکنان
تهیه دیسکت‌های قانونی بیمه و مالیات
تهیه و ارسال لیست مالیات حقوق
اتصال به سیستم ورود و خروج کارکنان
تهیه دیسکت پرداخت حقوق برای تمامی بانک‌ها
فرمول محاسبه مرخصی استحقاقی استفاده نشده کارمندها و کارگرها
همه افراد شاغل این امکان را دارند که ۹ روز از مقدار مرخصی خود را ذخیره کرده تا در سال آینده از آن استفاده کنند. البته در‌صورتی که کارمند در پایان سال از مرخصی‌های خود استفاده نکرده باشد، می‌تواند مقدار پول آن را از کارفرما دریافت کند. استفاده از مرخصی استحقاقی، با توافق طرفین و زیر نظر کارفرما انجام می‌شود. هر مدیری باید کارمندان بخش کارگزینی خود را برای این کار آموزش دهد. اگر شما نیز کارفرما هستید، بهتر است مقاله‌ها و پادکست‌های آموزش استانداردهای حسابداری را در اختیار کارمندهای خود قرار دهید.
البته بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری، کارمندهای شاغل در ادارات دولتی می‌توانند مرخصی خود را تا سقف ۱۵ روز در سال ذخیره کنند. مبنای محاسبه مبلغ بازخرید مانده مرخصی افراد، حق‌السعی روزانه آن‌هاست. به همه دریافتی‌های قانونی کارگر مانند حقوق، هزینه مسکن، ایاب‌وذهاب و سایر مبالغ، در اصطلاح حق‌السعی می‌گویند.
مدت زمان مرخصی استحقاقی در مشاغل سخت و طاقت‌فرسا
میزان مرخصی استحقاقی در مشاغل سخت و زیان‌آور متفاوت است. در این نوع از شغل‌ها، مدت زمان مرخصی سالانه ۳ روز در ماه و ۵ هفته در سال محاسبه می‌شود که همه افراد می‌توانند در نوبت‌های شش ماه اول و شش ماه دوم سال از آن استفاده کنند. این موضوع که چه کاری سخت و طاقت‌فرسا محسوب می‌شود، در آئین‌نامه‌های مربوطه به طور کامل توضیح داده شده است.
آشنایی با انواع مرخصی استحقاقی
مرخصی استحقاقی انواع مختلفی دارد. یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین انواع آن، مرخصی ساعتی است. همه افراد شاغل می‌توانند با توافق کارفرمای خود در طول روز ۲ الی ۶ ساعت از محل کار خارج شده و دوباره به آن بازگردند. نکته مهم اینجاست که اگر مدت زمان مرخصی ساعتی بیشتر از ۶ ساعت در روز شود، به‌عنوان مرخصی روزانه در نظر گرفته خواهد شد.
مرخصی پاس شیر، نوعی دیگری از مرخصی استحقاقی مخصوص مادرانی است که نوزاد زیر ۲ سال دارند. هر مادر می‌تواند در هر سه ساعت، نیم ساعت از محیط کار خارج شده و نوزاد خود را شیر بدهد. همچنین تا پایان ۲ سالگی نوزاد، این امکان وجود دارد که مادر هر روز یک ساعت زودتر محل کار خود را ترک کند. بررسی حقوق و دستمزد این کارمندها توسط نرم افزارهای حسابداری پیشرفته انجام می‌شود. برای آشنایی با این برنامه‌ها می‌توانید مقاله نرم افزار حسابداری چیست را مطالعه کنید.
مرخصی استحقاقی کارگران فصلی چگونه است؟
مرخصی استحقاقی کارگران فصلی یا افرادی که کمتر از یک سال مشغول به فعالیت هستند، با افراد دیگر تفاوت دارد. بر اساس ماده ۶۸ قانون مرخصی وزارت کار، مقدار مرخصی استحقاقی فصلی، با توجه به ماه‌های کارکرد تعیین می‌شود. برای کار کمتر از یک سال، هر فرد به نسبت مدت زمان کاری که انجام داده، با توافق کارفرما مرخصی دریافت می‌کند.
مرخصی حج واجب، نوع دیگری از مرخصی استحقاقی برای شاغلان
هر فرد شاغل این حق را دارد که برای ادای فریضه حج در طول مدت کار خود، فقط برای یک نوبت از یک ماه مرخصی استحقاقی استفاده کند. پس از بررسی صورت گرفته در نرم افزار حضور و غیاب کارفرما، اگر فرد هیچ مرخصی طلب نداشته باشد، باید از مرخصی بدون حقوق استفاده کند.
نکات مهم درباره مرخصی استحقاقی افراد شاغل
توجه به قانون‌هایی که وزارت کار در رابطه با انواع مرخصی کارمندها و کارگرها وضع کرده است، اهمیت فراوانی دارد. در ادامه بخشی از این قانون‌ها را ارائه می‌کنیم:
- بر اساس قانون کار، روزهای تعطیل جزء مرخصی ساعتی محسوب نمی‌شوند و کارفرما نباید آن‌ها را از مرخصی سالانه افراد کسر کند.
- در‌صورت ایجاد اختلاف میان کارفرما و کارمند، نظر اداره کار برای تأیید زمان مرخصی افراد ملاک قرار می‌گیرد.
- اگر کارگر از سمت خود استعفا دهد، دستمزد مرخصی ذخیره شده او از بین خواهد رفت.
- امکان تمدید مدت زمان مرخصی با توافق کارفرما وجود دارد.
- اگر فرد شاغل در زمان مرخصی بیمار شود، می‌تواند از هنگام شروع بیماری برای خود مرخصی استعلاجی رد کرده و مرخصی استحقاقی خود را حفظ کند.
فراموش نکنید که علاوه بر مرخصی استحقاقی، روز یازدهم اردیبهشت ماه که به‌عنوان روز کارگر شناخته می‌شود نیز تعطیل است و کارگرها نباید در آن روز در محل کار خود حاضر شوند. اگر شما مدیر یا کارفرمای یک شرکت یا فروشگاه هستید، برای انجام امور مالی و کارگزینی کسبوکار خود می‌توانید از نرم افزارهای سپیدار سیستم استفاده کنید.
بهترین نرم افزارهای حضور و غیاب و حسابداری را از سپیدار سیستم بخرید
در این مقاله ابتدا بررسی کردیم که مرخصی استحقاقی چیست و سپس اطلاعات و نکته‌هایی مهم را در این زمینه به شما عزیزان ارائه کردیم. آیا برای کسبوکار خود به دنبال نرم افزار حسابداری یا حضوروغیاب مناسب می‌گردید؟ پیشنهاد ویژه ما خرید نرم افزارهای کاربردی و پیشرفته سپیدار سیستم است. شماره تلفن ۰۲۱۸۱۰۲۲۰۰۰ پل ارتباطی شما با مجموعه سپیدار است. همکاران ما مشتاقانه پاسخگوی سؤال‌ها و نظرهای ارزشمندتان خواهند بود.