مرخصی زایمان؛ شرایط دریافت و مدت زمان مرخصی زایمان تامین اجتماعی + پادکست

---

مرخصی زایمان تامین اجتماعی، یکی از انواع مرخصی است که به طور ویژه برای زنان و مادران ویژه در نظر گرفته شده است. براساس آخرین بخشنامه جدید مرخصی زایمان 1402 که برای مرخصی بارداری در ایران تعیین شده است، زنان باردار میتوانند از مدت زمان مرخصی زایمان تامین اجتماعی به مدت 9 ماه استفاده کنند. در این مقاله همه چیز درباره شرایط مرخصی زایمان ۱۴۰۱ را بررسی کرده و به کلیه سوالات رایج در این زمینه پاسخ خواهیم داد.  اگر باردار هستید یا قصد دارید در آینده‌ای نزدیک بچه‌دار شوید، مطالعه مقاله پیش‌رو بسیاری از ابهامات شما درباره شرایط مرخصی زایمان را برطرف خواهد کرد.

قسمت ۱۷۴: انواع مرخصی در قانون کار را بشناسید

مرخصی زایمان؛ فرصت استراحت ۹ ماهه برای مادران شاغل

مرخصی زایمان یکی از مزایایی است که دولت برای مادران شاغل در نظر گرفته است. این مرخصی با سایر مرخصی‌ها تفاوت دارد و به‌عنوان سابقه کاری فرد حساب می‌شود. تفاوت مرخصی زایمان تامین اجتماعی با سایر مرخصی‌ها این است که در این دوره عیدی، سنوات، حقوق و دستمزد نیز به مادران شاغل تعلق می‌گیرد. 

درواقع، دوره مرخصی زایمان با عنوان ایام تعلیق از کار به شمار می‌رود؛ یعنی بعد از پایان یافتن دوره مرخصی، کارمندان خانم می‌توانند بدون نگرانی به شغل خود با همان شرایط سابق بازگردند.

مدت زمان مرخصی زایمان تامین اجتماعی چقدر است؟

یکی از سوالاتی که برای همه زنان باردار پیش می‌آید این است که «حداقل سابقه برای مرخصی زایمان چقدر است». در پاسخ به این سوال باید گفت که کلیه زنان شاغل که یک سال پیش از زایمان خود حداقل ۶۰ روز سابقه پرداخت بیمه داشته باشند، امکان استفاده از مرخصی زایمان به مدت ۹ ماه را خواهند داشت.

مدت زمان مرخصی زایمان ۱۴۰۱ چقدر است؟

سال‌های گذشته مدت زمان مرخصی زایمان برای بانوان شاغل، ‌ ۶ ماه در نظر گرفته می‌شد. از سال ۱۳۹۲ به بعد، طبق مصوبات جدید، این زمان به ۹ ماه افزایش پیدا کرد؛ بنابراین کلیه ارگان‌ها موظف هستند تا با زنان شاغل باردار همکاری کرده و با ۹ ماه مرخصی زایمان آن‌ها موافقت کنند. مدت زمان مرخصی برای بانوانی که یک‌قلو زایمان کرده‌اند، ۹ ماه در نظر گرفته می‌شود. زنان شاغل که در مرخصی زایمان دوقلو و بیشتر به سر می‌برند و سن فرزندان آنها کمتر از یکسال است، از مرخصی ۱۲ ماه با پرداخت همه حقوق و فوق‌العاده‌های مرتبط بهره‌مند خواهند شد و با درخواست مادر، تا ۲ ماه این مرخصی در ماه‌های پایانی بارداری قابل‌استفاده است.

در ضمن براساس قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده و هم راستا با سیاست های کلان کشور مبنی بر افزایش جمعیت، سازمان تامین اجتماعی محدودیت‌های قانونی تحت پوشش قرار گرفتن بیمه فرزندان چهارم و به بعد و همچنین محدودیت در پرداخت کمک هزینه ایام بارداری و دیگر مزایای قانونی به این بیمه شدگان را لغو کرده است.

اگر صاحب کسب‌وکار هستید و با محاسبه حقوق کارمندان خود در زمان بارداری با مشکل مواجه شده‌اید، به‌راحتی می‌توانید از نرم افزار محاسبه حقوق و دستمزد کارگران استفاده کنید و محاسبات دقیقی انجام دهید.

در ضمن براساس قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده و هم راستا با سیاست های کلان کشور مبنی بر افزایش جمعیت، سازمان تامین اجتماعی محدودیت‌های قانونی تحت پوشش قرار گرفتن بیمه فرزندان چهارم و به بعد و همچنین محدودیت درپرداخت کمک هزینه ایام بارداری و دیگر مزایای قانونی به این بیمه شدگان را لغو کرده است.

اگر صاحب کسب‌وکار هستید و با محاسبه حقوق کارمندان خود در زمان بارداری با مشکل مواجه شده‌اید، به‌راحتی می‌توانید از نرم افزار محاسبه حقوق و دستمزد کارگران استفاده کنید و محاسبات دقیقی انجام دهید.

چه زمانی برای مرخصی زایمان باید اقدام کرد؟

برخی خانم‌ها از زمان و نحوه دریافت مرخصی زایمان اطلاع کافی ندارند و ممکن است با مشکل مواجه شوند. مرخصی زایمان از زمان تولد نوزاد آغاز می‌شود و پیش از آن کاربردی ندارند. بانوانی که در ماه‌های آخر بارداری شرایط خاصی دارند و باید استراحت مطلق داشته باشند، می‌توانند از مرخصی استعلاجی استفاده کنند.

بانوان با شرایط خاص برای استفاده از مرخصی زایمان قبل از زایمان، می‌توانند با دریافت گواهی پزشک متخصص، پیش از تولد نوزاد وارد مرخصی زایمان شوند، اما حداقل ۳ ماه از این مرخصی باید پس از زایمان استفاده شود. پس از تولد نوزاد، با در دست داشتن مدارک موردنیاز، اقدام به دریافت مرخصی زایمان کنید. در بخش بعدی به شرایط و مدارک لازم برای دریافت این مرخصی خواهیم پرداخت.

مدارک موردنیاز و شرایط مرخصی زایمان سازمان تامین اجتماعی

به استناد «قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده» مصوب ۱۳۹۲/۰۳/۲۰ مجلس محترم شورای اسلامی، از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون کلیه محدودیت‌های مقرر در قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب ۱۳۷۲/۰۲/۲۶ و اصلاحات آن و سایر قوانین که براساس تعداد فرزند برای والدین شاغل یا فرزندان آنان ایجاد شده است، لغو می‌شود. لذا از تاریخ ۱۳۹۲/۰۴/۲۹ هیچ‌گونه محدودیتی بابت پرداخت کمک بارداری از لحاظ تعداد فرزندان وجود ندارد.

برای استفاده از مرخصی زایمان و دریافت حقوق باید یک‌سری مدارک ارائه شود. ازجمله مدارک موردنیاز برای دریافت مرخصی زایمان تامین اجتماعی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کد بیمه تامین اجتماعی
• گواهی‌نامه پزشک
• خلاصه پرونده ترخیص از بیمارستان
• شناسنامه کودک
• کپی کلیه صفحات شناسنامه پدر و مادر

این نکته را در نظر داشته باشید که برای استفاده از مرخصی زایمان، باید کارفرمایان لیست بیمه کارکنان خانم را به‌طورمنظم ارسال کرده باشند تا در زمان زایمان دچار مشکل نشوند. همچنین، کارفرمایان باید نسبت به ارسال مالیات حقوق در موعد مقرر اقدام کنند.

پادکست: همه چیز درباره مرخصی استعلاجی و زایمان

کمک هزینه بارداری؛ غرامت دستمزد ایام بارداری در بیمه اجباری

کمک هزینه بارداری و مرخصی زایمان با یکدیگر در ارتباط هستند و در اصل این کمک هزینه همان حقوق و دستمزد است که در دوران مرخصی به مادران شاغل پرداخت می‌شود. بسیاری از زنان شاغل، سرپرست خانوار بوده و به این کمک هزینه احتیاج دارند. البته لازم به ذکر است که در صورت استفاده از مرخصی استعلاجی پیش از زایمان، حقوقی به خانم‌های باردار تعلق نمی‌گیرد.

به این نکته توجه کنید که غرامت دستمزد بارداری فقط در بیمه اجباری تامین اجتماعی وجود دارد و شامل بیمه‌های دیگر مانند بیمه زنان خانه‌دار نخواهد شد.

زمان واریز حقوق مرخصی زایمان چه موقع است؟

مدت زمان مرخصی زایمان ۹ ماه است و در برخی موارد خاص تا ۱ سال نیز افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه، نحوه محاسبه حقوق برای هر فرد متفاوت است. بانوان باردار برای دریافت حقوق در زمان مرخصی باید به چند نکته توجه کنند. در درجه اول نباید در این دوره مشغول به کار باشند و باید حداقل ۶۰ روز پیش از زمان بارداری سابقه پرداخت بیمه تامین اجتماعی داشته باشند. برای محاسبه حقوق مرخصی زایمان، دو سوم از آخرین حقوق دریافت‌شده توسط فرد باردار که تحت پوشش بیمه قرار دارد، مدنظر قرار می‌گیرد. چیزی که به شکل دقیق در سایت تامین اجتماعی ذکر شده این است که میزان کمک هزینه بارداری، معادل دو سوم آخرین مزد یا حقوق بیمه‌شده با در نظر گرفتن روزهای استراحت است که بدون کسر 3 روز اول پرداخت می‌شود. نحوه محاسبه آخرین مزد یا حقوق بیمه‌شده به این ترتیب است که کل مبالغ مشمول کسر حق‌بیمه که بیمه‌شده در آخرین 90 روز قبل از استراحت دریافت کرده است، با هم جمع می شود و بر تعداد روزهای کارکرد بیمه‌شده در این مدت تقسیم می‌شود.

زمان واریز حقوق مرخصی زایمان یا همان غرامت مرخصی زایمان، به‌صورت پرداخت یکجا یا ماهانه به شخص بیمه‌شونده پرداخت می‌شود. مرخصی زایمان یک مرخصی طولانی مدت است و امکان دارد کارفرمایان در نحوه محاسبه مانده مرخصی دچار مشکل شوند. در این صورت پیشنهاد می‌کنیم از نرم افزار محاسبه انواع مانده مرخصی، حقوق و دستمزد سپیدار سیستم استفاده کنید.

مرخصی شیردهی؛ شرایط ویژه برای مادران شیرده

بر اساس ماده 78 قانون کار جمهوری اسلامی ایران، مادران شیرده می‌توانند پس از هر سه ساعت کار، نیم ساعت مرخصی گرفته و به فرزند خود شیر دهند. این مرخصی تا پایان دو سالگی کودک ادامه دارد و جزء ساعت کار به حساب می‌آید. کارفرما موظف است محیطی مناسب فراهم کند تا مادران شاغل بتوانند به کودکان خود نزدیک باشند.

آیا مرخصی زایمان برای آقایان هم وجود دارد؟

شاید دانستن این نکته جالب باشد که مرخصی زایمان برای آقایان هم وجود دارد و فقط مخصوص زنان نیست.  نگهداری فرزند بر عهده پدر و مادر است. ازاین‌رو در ایران و سایر کشورها برای پدرها نیز مرخصی زایمان در نظر گرفته می‌شود. این مرخصی در ایران فقط به مردانی تعلق می‌گیرد که همسران شاغل آن‌ها از مرخصی زایمانشان استفاده کنند. مدت زمان مرخصی زایمان برای مردان 3 روز است و در‌صورتی‌که همسران آن‌ها خانه‌دار باشند یا از مرخصی زایمان استفاده نکنند، این پدران نیز نمی‌توانند از مرخصی بهره‌مند شوند. پیش از سال 1392 این مدت زمان به 14 روز می‌رسید، اما پس از تصویب ماده 103 در سال 1396، تعداد روزهای مرخصی زایمان آقایان به 3 روز کاهش پیدا کرده است.

سامانه ثبت مرخصی زایمان تامین اجتماعی

درحال‌حاضر، مراحل ثبت درخواست مرخصی دوره زایمان از طریق سامانه خدمات اینترنتی تامین اجتماعی قابل‌انجام است. زنان باردار بیمه‌شده تامین اجتماعی با ورود به سامانه ثبت مرخصی زایمان به نشانی اینترنتی eservices.tamin.ir و از بخش بیمه‌شدگان تامین اجتماعی می‌توانند مراحل ثبت درخواست مرخصی زایمان را طی کنند.

بعد از ورود به سامانه ثبت مرخصی زایمان تامین اجتماعی، با ورود به بخش مربوط به مرخصی استعلاجی، باید مدارک لازم برای دریافت مرخصی زایمان بارگذاری شوند.

محاسبه دقیق زمان مرخصی زایمان و حقوق کارمندان با استفاده از نرم افزار سپیدار

در این مقاله تلاش کردیم تا همه چیز درباره مرخصی زایمان را شرح داده و به سوالات رایج در این زمینه پاسخ دهیم تا دیگر ابهامی برای بانوان شاغل باقی نماند و به‌راحتی بتوانند از مرخصی زایمان خود استفاده کنند. به این نکته توجه داشته باشید که برای دریافت مرخصی زایمان باید یکسال سابقه پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی داشته باشند.

برای محاسبه دقیق حقوق در دوران مرخصی زایمان و مانده مرخصی، می‌توانید از نرم‌افزار حقوق و دستمزد و محاسبه مانده مرخصی سپیدار سیستم استفاده کنید. همچنین، بسته‌های مختلف نرم‌افزار حسابداری از مجموعه سپیدار ارائه می‌شود که می‌توانید از آن‌ها کمک بگیرید. برای اطلاع از قیمت نرم افزار حسابداری با بسته‌ها و امکانات دلخواه، صفحه مربوط به نرم‌افزار حسابداری را در سایت بررسی کنید.