حسابدارن وظایف گوناگونی بر عهده دارند و یکی از وظایف مهم حسابداران شرکتهای سهامی خاص، ثبت حسابداری مالیات نقل و انتقال سهام است. در زمان انتقال سهام شرکت، باید مراحل متعددی طی شود و حسابدارن وظیفه دارند در جزئیات حسابرسی و حسابداری شرکت تمامی این مراحل را لحاظ کنند.
پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام شرکت به عهده انتقال دهنده است و پرداخت این مالیات از جمله مالیاتهای تکلیفی و مقطوع است. ماده 143 مالیاتهای مستقیم به طور دقیقی به این موضوع اشاره دارد. در ادامه همراه سپیدار سیستم باشید تا با نحوه ثبت حسابداری مالیات نقل و انتقال سهام شرکت‌ها آشنا شویم.
مالیات نقل و انتقال سهام شرکت‌ها
مالیات نقل و انتقال سهام شرکت‌ها یکی از انواع مالیاتهای وضع شده توسط دولت است که در زمان انتقال سهام و فروش شرکت اخذ می‌شود. مالیات نقل و انتقال سهام از انتقال دهنده (فروشنده) اخذ می‌شود. شرکت‌ها می‌توانند از طریق کارگزاری یا حساب خود مستقیماً مالیات مشخص شده را به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کنند. حسابداران برای ثبت حسابداری مالیات نقل و انتقال سهام‌ها باید به ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم رجوع کنند. در ادامه ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم را بررسی می‌کنیم.
ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم و نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال سهام شرکتهای غیر بورسی
مهم‌ترین بخش این قانون که به مالیات نقل و انتقال سهام شرکتهای سهامی خاص که در بورس عرضه نمی‌شوند اشاره دارد شامل تبصره 1 ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم است:
تبصره ۱ – از هر نقل و انتقال سهام و سهم‌الشرکه و حق تقدم سهام و سهم الشرکه شرکا در سایر شرکت‌ها مالیات مقطوعی به میزان چهاردرصد (۴٪)ارزش اسمی آنها وصول می‌شود. از این بابت وجه دیگری به‌عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال فوق مطالبه نخواهد شد. انتقال دهندگان سهام و‌سهم الشرکه و حق تقدم سهام مکلفند قبل از انتقال، مالیات متعلق را به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنند.
ادارات ثبت یا دفاتر اسناد رسمی مکلفند در موقع ثبت تغییرات یا تنظیم سند انتقال حسب مورد گواهی پرداخت مالیات متعلق را اخذ و ضمیمه پرونده‌مربوط به ثبت یا انتقال کنند. شما با استفاده از سیستم حسابداری سپیدار سیستم می‌توانید فرآیند ثبت و حسابداری مالیات مستقیم را برای شرکتهای غیر بورسی به سادگی انجام دهید.
توجه داشته باشید مالیات 4 درصدی انتقال سهام شرکتهای سهامی خاص با مالیات 0.5 درصدی نقل و انتقال سهام در بورس متفاوت است.
نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال سهام شرکتهای بورسی در ماده 143 قانون مالیات مستقیم
در شرکتهای سهامی بورسی، انتقال دهنده می‌بایست مبلغ این مالیات را از طریق کارگزاران بورسی پرداخت نموده و آنها این مبلغ را به حساب معرفی شده به سازمان امور مالیات واریز نماید، اما در شرکتهای غیر بورسی، واسطه‌ای تحت عنوان کارگزار در روند پرداخت مالیات موجود نبوده و انتقال دهنده می‌بایست خود، این مبلغ را به حساب سازمان امور مالیاتی واریز نماید:
تبصره ۲ – در شرکتهای سهامی پذیرفته شده در بورس اندوخته صرف سهام مشمول مالیات مقطوع به نرخ نیم درصد (۵/۰٪) خواهد بود و به این‌درآمد مالیات دیگری تعلق نمی‌گیرد. شرکت‌ها مکلفند ظرف سی روز از تاریخ ثبت افزایش سرمایه آن را به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز‌کنند.
نحوه پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام شرکت
همانطور که اشاره کردیم میزان مالیات و نحوه پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام شرکتهای بورسی و غیر بورسی با هم متفاوت و محاسبه آن بخشی از حسابداری مالی شرکت‌ها است. با توجه به تبصره 2 قانون 143 مالیاتهای مستقیم، شرکتهای فعال در بورس یا بازارهای غیر بورسی دارای مجوز در هنگام نقل و انتقال سهام باید مالیات خود را از طریق کارگزاران به حساب‌های تعیین شده در سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت کنند.
تبصره 1 ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم تکلیف می‌کند تا شرکتهای غیر بورسی قبل از انتقال سهام باید مالیات سهام را مستقیماً به سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنند. بعد از واریز مالیات به حساب سازمان امور مالیاتی، دفاتر اساند رسمی مکلف هستند تا در زمان تنظیم سند انتقال، گواهی پرداخت مالیات را از انتقال دهنده سهام اخذ و در پرونده مربوطه ثبت کنند.
مفاصا حساب مالیات نقل و انتقال سهام شرکت‌ها
برگه مفاصا حساب مالیات نقل و انتقال سهام شرکت‌ها در واقع همان گواهی پرداخت مالیات است که از انتقال دهنده سهام شرکتهای غیر بورسی در هنگام تنظیم سند انتقال سهام در دفاتر اسناد رسمی اخذ می‌شود. مفاصا حساب مالیات نقل و انتقال سهام شرکتهای غیر بورسی بیان می‌کند تسویه حساب مالیات نقل و انتقال سهام انجام شده و مؤدی هیچ بدهی به سازمان امور مالیاتی کشور ندارد.
از سال 1384 به بعد پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام شرکت‌ها و دریافت مفاصا حساب نیازی به مصوبه مجمع عمومی یا هیات مدیره شرکت‌ها ندارد. بلافاصله بعد از پرداخت مالیات سهام، گواهی مفاصا حساب از سوی سازمان امور مالیاتی صادر خواهد شد.
عدم پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام شرکت چه جریمه‌ای دارد؟
در ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که در صورت عدم پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام، اداره ثبت شرکت‌ها، نقل و انتقال سهام را به رسمیت نمی‌شناسد و این موضوع عملاً امکان جا به جایی سهام شرکت‌ها بدون پرداخت مالیات را غیر ممکن می‌کند.
در ادامه در صورتی که دفاتر اسناد در هنگام ثبت نقل و انتقال سهام گواهی مفاصا حساب مالیاتی را دریافت نکنند، طبق ماده 200 قانون مالیاتهای مستقیم، سر دفتر و مؤدی مشمول جریمه 20 درصد مبلغ سهام منتقل شده خواهند شد و در صورت تکرار مجازات حبس تعزیری درجه شش نیز برای سر دفتر پیش بینی شده است.
ثبت حسابداری مالیات نقل و انتقال سهام توسط حسابداران
با توجه به اینکه پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام شرکت‌ها بر عهده انتقال دهنده است؛ بنابراین حسابداران شرکت‌هایی که سهام آنها در حال انتقال است علاوه بر انجام بسیاری از امور مالی رایج همچون صدور فیش حقوقی کارکنان، ملزم به ثبت حسابداری مالیات نقل و انتقال سهام در دفاتر حسابداری شرکت هستند. این مالیات باید طبق ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم و درصدهای بیان شده در آن توسط حسابداران محاسبه و به حساب تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی پرداخت شوند.
سپیدار سیستم، بهترین نرم افزار حسابداری شرکتی
در این مقاله سعی کردیم با حسابداری مالیات نقل و انتقال سهام شرکت‌ها و نحوه محاسبه و پرداخت آن آشنا شویم. شما می‌توانید برای ثبت حسابداری مالیات نقل و انتقال سهام شرکت‌ها همچون سایر امور مالیاتی شرکت از نرم افزار سپیدار سیستم کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید انواع نرم افزارهای حسابداری با پشتیبانی تماس حاصل کنید.