علاوه بر انواع شرکتها در قانون تجارت، دستهای دیگر از شرکتها وجود دارند که به نام شرکت دانشبنیان آنها را میخوانیم. شرکتهای دانشبنیان امروزه جایگاه ویژهای یافتهاند. این جایگاه تا بدان جا است که فرایند ثبت شرکتهای دانشبنیان متفاوتتر از شرکتهای دیگر است. علاوه بر تفاوت در ثبت شرکت دانشبنیان، این شرکتها از مزایای متفاوت و متنوعی نیز برخوردار هستند. ازجمله مزایایی که شرکتهای دانشبنیان در صورت حصول شرایط میتوانند استفاده کنند، معافیت مالیاتی است. بهعبارتدیگر معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان شرایط خاصی دارد. ما در این مطلب بهصورت خاص در خصوص مقررات مالیاتی شرکتهای دانشبنیان و معافیت آنها مباحثی را مطرح میکنیم.
قسمت ۱۶۰: قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده بخش چهارم
شرکت دانشبنیان چیست؟
یکی از انواع شرکتهایی که امروزه گسترش پیداکرده است، شرکتهای دانشبنیان هستند. شرکت دانشبنیان درواقع شرکتی است که دارایی اساسی آن دانش و فناوری است. بهعبارتدیگر شرکت دانشبنیان شرکتی است که در راستای گسترش اختراع و نوآوری به فعالیت میپردازد. این شرکتها در حوزه فناوریهای برتر بهخصوص تولید نرمافزار نیز دارای فعالیت هستند.
شرکتهای دانش بنیان با هدف همافزایی علم، ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور و استفاده بهینه از پتانسیلهای دانشگاهها و موسسات پژوهشی مورد تایید وزارت علوم تحقیقات ایجاد میگردند. از جمله سایر اهداف شرکتها و موسسات دانش بنیان میتوان به تحقق اهداف علمی کشور شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری، تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه شامل طراحی و تولید کالا و خدمات محصولات دانش بنیان با ارزش افزوده فراوان نام برد.
در یک تقسیمبندی کلی موضوع کلی شرکتهای دانشبنیان عبارت است از:
- تجاریسازی یافتههای پژوهشی.
- افزایش درآمدهای اختصاصی دانشگاهها و واحدهای پژوهشی.
- تولید فناوریهای برتر.
- تجاریسازی علم و دانش.
انواع شرکتهای دانشبنیان
شرکتهای دانشبنیان به دو نوع تقسیم میشود. باید توجه داشت که این تقسیمبندی بهصورت کلی است. این دو نوع عبارتاند از:
- شرکتهایی که مالکیت آن تنها به اعضای هیئتعلمی تعلق دارد؛ اگر سهام دانشگاه در شرکت از ۵۰ درصد کمتر باشد، شرکت دانشبنیان خصوصی خواهد بود.
- شرکتهایی که مالکیت آنها را دانشگاهها نیز بر عهدهدارند؛ اگر سهام دانشگاه ۵۰ درصد یا بیشتر باشد، شرکت دانشبنیان، شرکتی دولتی قلمداد خواهد شد.
حوزه مالیاتی چیست؟
علاوه بر تقسیمبندی کلی بالا، یک تقسیمبندی دیگر برای بررسی مالیات شرکتهای دانشبنیان مطرح میشود. البته پیش از این به طور مفصل درباره مالیات شرکت ها صحبت کردهایم. بر اساس این تقسیمبندی، شرکتهای دانشبنیان به دو سطح نوع ۱ و نوع ۲ تقسیم میشود که هرکدام از آنها به دودستهی نوپا و تولیدی نیز دستهبندی میشود.
تفاوت این دو سطح بهصورت خلاصه در محصولاتی است که ارائه میدهند. بهعبارتدیگر منظور از کالاها و خدمات دانشبنیان سطح ۱، محصولاتی هستند که در حوزه فناوریهای برتر و با ارزشافزوده بالا و پیچیدگی فنی بالا هستند. درحالیکه کالاها و خدمات دانشبنیان سطح ۲ پیچیدگی فنی کمتری نسبت به کالاها و خدمات دانشبنیان سطح ۱ دارند.
محاسبههای مالیات را به سپیدار بسپارید
محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
ارسال صورتحساب به سامانه مؤدیان
فایل خرید و فروش فصلی
دیسکت بیمه و مالیات
تحریر دفاتر قانونی
معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان
یکی از امتیازاتی که شرکتهای دانشبنیان از آن برخوردار هستند، معافیت مالیاتی است. معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان شرایط خاص خود را دارد. برای فهم مطلب معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان باید بین دو دسته از شرکتهای دانشبنیان تمایز قائل شویم. بهعبارتدیگر معافیت مالیاتی بین شرکتهای دانشبنیان مستقر در پارک علم و فناوری با شرکتهای خارج از پارک تفاوتهایی دارد.
برابر با اصل ۵۱ قانون اساسی هیچ مالیاتی وضع نمیشود مگر به موجب قانون و هیچ معافیت و بخشودگی داده نمیشود مگر به موجب قانون. از مهمترین حمایتها و تسهیلات قابل اعطاء به شرکتها و مؤسسات دانش بنیان عبارت است از معافیت از پرداخت مالیات، عوارض، حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض صادراتی به مدت پانزده سال. در حقیقت استارتاپهای واقع در پارکهای علم و فناوری با دارا بودن شرایط فعالیت در پارک و همچنین شرکتهای دانش بنیان در صورت ثبت معافیت در مجوز معاف از مالیات هستند.
به عبارت دیگر شرکتها و موسساتی که مشمول قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان باشند، میتوانند از معافیت مالیاتی استفاده نمایند. این شرکتها و موسسات باید بعنوان دانش بنیان تولیدی نوع یک و یا نوپا نوع یک تایید شود و محصولات دانش بنیانشان از سطح تکنولوژی بسیار بالایی برخوردار بوده و ارزش افزوده قابل توجهی را ایجاد نماید. این شرکتها و موسسات، تنها میتوانند برای کالاهای دانش بنیان خود معافیت مالیاتی دریافت کنند. به عنوان مثال: اگر شرکتی دارای ۵ محصول باشد که ۲ محصول آنان به عنوان دانش بنیان نوع یک تایید و ۳ محصول دیگر ایشان مردود شده باشد، این شرکت تنها برای ۲ محصول تایید شده میتواند تا ۱۵ سال معافیت مالیاتی بگیرند.
معافیت مالیاتی شرکتهای غیرمستقر در پارک علم و فناوری
بر اساس قانون حمایت از شرکتهای دانشبنیان، شرکتهای دانشبنیان سطح ۱ اعم از نوپا و تولیدی سطح ۱ از معافیت مالیاتی برخوردار هستند. معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان صرفاً برای درآمدهای مشمول مالیات شرکتهای دانشبنیان است. توجه نمایید که معافیت مالیات بر درآمد باید ناشی از قراردادها و فعالیتهای تحقیق و توسعه، تجاریسازی و تولید محصولات و خدمات دانشبنیان در حوزه فناوری برتر و با ارزشافزوده فراوان بهویژه در تولید نرمافزارهای مربوطه باشد.
به عبارت بهتر معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان صرفاً مربوط به درامدهای ناشی از مصادیق فعالیتهای دانشبنیان است که هرساله توسط کارگروه ارزیابی به اداره امور مالیاتی ارسال میشود. مدت معافیت شرکتهای دانشبنیان ۱۵ سال است. البته باید توجه نمایید که هرسال باید موضوعات معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان موردبررسی در کارگروه قرار گیرد.
حسابداری را به سپیدار بسپارید
کدینگ حسابداری استاندارد
ثبت ساده دفاتر قانونی
خودکارسازی عملیات پایان سال
گزارشهای تحلیلی و قانونی
افزایش نظم مالی
مالیات بر ارزشافزوده و مالیات بر حقوق کارکنان
توجه نمایید شرکتهای دانشبنیان از مالیات بر ارزشافزوده و مالیات بر حقوق کارکنان معاف نمیشوند. برای برخورداری از معافیت مالیاتی، شرکتهای دانشبنیان باید درخواست خود را به کارگروه ارزیابی بدهند. در صورتی شرکت دانشبنیان میتواند از معافیت برخوردار شود که موضوعات در کارگروه ارزیابی تائید شده باشد و به اداره امور مالیاتی ارسال شود. اطلاعات شرکتها و موضوعها در نیمه دوم سال به اداره امور مالیاتی ارسال میشود.
اشتباهات متداول
فعالیتهای مورد تائید کارگروه برای معافیت مالیاتی هرساله تعیین میشود. بهعبارتدیگر کالا و خدمات تائید شده ملاک معافیت ۱۵ ساله نیست. ملاک معافیت لیست کالا و خدمات ارسالی در همان سال است. برای استفاده از معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان باید حداکثر تا ۱۵ مرداد نسبت به ارسال درخواست به کارگروه اقدام شود. ازآنجاییکه معافیت مالیاتی صرفاً برای درآمد ناشی از فعالیت دانشبنیانی است، شرکتها برای بقیه درآمدشان که مشمول این معافیت نمیشود، میتوانند از سایر معافیتهای قانونی استفاده کنند.
معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان مستقر در پارک علم و فناوری
شرکتهای دانشبنیان مستقر در پارک علم و فناوری از مدیریت پارک مجوز استقرار و فعالیت دریافت میکنند. این شرکتها با توجه به قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری از معافیت مالیاتی برخوردار هستند. درواقع این شرکتها نیازی به دریافت مجوز از کارگروه ارزیابی مالیاتی ندارند.
مدت معافیت مالیاتی شرکتهای دانشبنیان مستقر در پارک علم و فناوری ۲۰ سال از تاریخ صدور مجوز از طرف رئیس پارک است. این معافیت در خصوص درآمدهای حاصل از فعالیتهای مذکور در مجوز که صرفاً در پارک علم و فناوری تحقق مییابد، است.
اظهارنامه مالیاتی و نحوه تنظیم آن
توجه نمایید در خصوص مالیات سایر درآمدهای شرکتهای دانشبنیان مستقر در پارک علم و فناوری باید از طریق سایر شرکتهای دانشبنیان اقدام شود. بهعبارتدیگر تأییدیه کارگروه ارزیابی موردنیاز است.
بیمه استارتاپها و فعالان کسبوکارهای مجازی به چه صورت است؟
علاوه بر این معاونت علمی و فناوری به منظور حمایت از شرکتهای دانش بنیان برای واردات تجهیزات سرمایهای به شرکتهای دانش بنیان معافیت گمرکی اهدا مینماید. در نظر داشته باشید که در گمرک جمهوری اسلامی ایران واژهای به نام معافیت گمرکی وجود ندارد، در این سازمان با توجه به آییننامهها و اسناد بالادستی محموله با حق گمرکی صفر در نظر گرفته میشود. بنابراین زمانی که با ماموران این سازمان در تعامل هستید بهتر است شیوه صحیح آنرا به کار برید. شرکتهای دانش بنیان میتوانند از پرداخت حقوق گمرکی برای کالاهای سرمایهای که از خارج از کشور وارد میکنند، معافیت گمرکی دریافت نمایند.
از جمله حمایتهای دیگری که نسبت به شرکتهای فوق صورت گرفته است، معافیت بیمهای است. بدین توضیح که براساس تفاهم معاونت علمی و فناوری رییس جمهور و سازمان تأمین اجتماعی از این پس قراردادهای شرکتهای دانشبنیان در زمینه تولید کالاها و خدمات دانشبنیان، از پرداخت حق بیمه قراردادها معاف میشوند. علاوه بر موارد فوق امکان گذراندن دوره خدمت سربازی در غالب امریه در شرکتهای دانش بنیان نیز وجود دارد.
رییس سازمان امور مالیاتی کشور، در خصوص اعطای معافیت مالیاتی به شرکتهای دانش بنیان ، طی بخشنامه شماره 200/96/107 که به ادارات کل امور مالیاتی ارسال شده است، اسامی شرکتهای دانش بنیان مشمول معافیت مالیاتی سال 95 شده اند را ابلاغ نمود.
فرآیند اعطای معافیت مالیاتی به شرکتهای دانش بنیان
هر ساله در سه ماهه اول، ارزیابیهایی تحت عنوان “ارزیابی مالیاتی” از سوی معاونت علمی ریاست جمهوری صورت میپذیرد. البته این موضوع برای شرکتهایی که مستقر در پارکهای علم و فناوری هستند، اندکی متفاوت است. ارزیابی این شرکتها توسط پارکهای علم و فناوری در همان زمان صورت میگیرد و کالاهایی که داخل پارک علم و فناوری هستند از طریق معافیت پارکها و کالاهای دانش بنیانی که خارج از پارک علم و فناوری تولید میگردند، از طریق دانش بنیان و معاونت علمی ریاست جمهوری معافیت خواهند گرفت. در این ارزیابیها محصولات از نظر فنی بررسی میشوند و در کنار آن مهمترین بخش این ارزیابی که یافتن نامهای تجاری جدید است، صورت میپذیرد.
سقف ریالی اعطای معافیت مالیاتی به شرکتهای دانش بنیان
شرکتهای دانش بنیان مشمول معافیت مالیاتی میتوانند بدون سقف، معافیت مالیاتی دریافت کنند. این بدان معناست که اینگونه شرکتها برای فروش کالاهای دانش بنیان خود مالیاتی به دارایی پرداخت نمیکنند. مبلغ معافیت مالیاتی این شرکتها باید به دو بخش مساوی تقسیم گردد. 50% میزان معافیت مالیاتی باید صرف افزایش سرمایه شرکت شود و 50% مابقی باید در تحقیق و توسعه هزینه گردد. همانطور که در قانون حمایت از شرکتها و موسسات دانش بنیان عنوان شده است، شرکتها و موسسات میتوانند حداکثر 15 سال از حمایت معافیت مالیاتی استفاده نمایند.
شرکتهایی که سال مالی آنها آخر اسفندماه نیست باید چه کنند
شرکتها و موسسات عموما پایان سال مالی خود را پایان سال شمسی قرار میدهند و این بدان معناست که باید اظهارنامه خود را نهایتا تا 4 ماه شمسی پس از آن به سازمان امور مالیاتی ارائه نمایند. در این میان شرکتهایی وجود دارند که پایان سال مالی خود را به زمان دیگری موکول کرده اند. مثلا شرکتهایی که واردات و صادرات انجام میدهند به جهت پایان سال میلادی، عموما پایان آذرماه را برای خود انتخاب کرده اند. که نهایتا تا پایان فروردین ماه سال بعد باید اظهارنامه مالیاتی خود را به دارایی ارائه دهند.
در حال حاضر تدابیر خاصی جدای از سایر شرکتها اندیشیده نشده و شاید هم نیازی نباشد زیرا که تا حدود 7-8 ماه پس از ارسال اظهارنامه، ممیز دارایی برای وارسی حسابها به شرکتها مراجعه میکند. در این زمان درصورت نیاز ارزیابی مالیاتی انجام شده است. در جلسات ارزیابی مالیاتی، تمامی محصولات جدید و نامهای تجاری چک میشود و بازخورد آنها به معاونت علمی ریاست جمهوری ارائه میگردد. سپس معاونت علمی موارد را جهت اقدام عملی و اعمال معافیت، به سازمان امور مالیاتی ابلاغ میگردد.