سامانه سجام (سامانه جامع اطلاعات مشتریان) زیر نظر شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار ایجاد شدهاست. هدف از این سامانه این است که اطلاعات سرمایهگذاران در بازار سرمایه ایران، به صورت یکپارچه ثبت شود. با ثبت نام در سجام، شما فقط یکبار اطلاعات هویتی، بانکی و ارتباطی خود را وارد میکنید و پس از احراز هویت، میتوانید در تمامی نهادهای مالی (کارگزاریها، صندوقهای سرمایهگذاری و بازار بورس) از همان اطلاعات استفاده کنید. این سامانه باعث تسهیل انجام معاملات، دریافت سود سهام به صورت مستقیم و کاهش کاغذبازیهای اداری میشود. به زبان ساده، ثبت نام در سجام اولین قدم برای ورود رسمی به بازار سرمایه ایران خواهد بود.
سامانه سجام چیست؟
پیش از راهاندازی سامانه سجام، هر سرمایهگذار برای استفاده از خدمات مختلف بازار سرمایه (مثل افتتاح حساب در کارگزاریها، خرید و فروش سهام یا دریافت سود مجامع) باید چندین بار مدارک خود را به نهادهای مختلف ارائه میکرد. اما با راهاندازی این سامانه، این اطلاعات فقط یکبار ثبت و احراز هویت میشوند و در اختیار همه نهادهای مالی مجاز قرار میگیرند. به طور خلاصه، سامانه سجام یکی از سامانه های موردنیاز حسابداران است که به عنوان پلی میان آنها و نهادهای مالی عمل میکند. سجام برای تسهیل، امنیت و یکپارچگی در خدمات بازار سرمایه طراحی شده و هر شخص حقیقی یا حقوقی برای فعالیت رسمی در بازار بورس، باید ابتدا در این سامانه ثبت نام کند.
فرآیند ثبت نام در سجام
فرآیند ثبت نام در سجام کار سادهای است. تنها نکته این است که قبل از شروع، مدارک مورد نیاز (کارت ملی، حساب بانکی) را آماده داشتهباشید تا فرآیند سریعتر و بدون خطا انجام شود. در ادامه، به صورت گام به گام این مراحل را توضیح دادهایم:
ورود به سایت رسمی سجام
ابتدا به نشانی رسمی سامانه سجام (Sejam.ir) مراجعه کنید تا مطمئن شوید که از نسخه معتبر استفاده میکنید. در صفحه اصلی، میتوانید راهنماییها، قوانین و لینک ثبت نام را مشاهده کنید. بهتر است قبل از شروع، یکبار بخش راهنما را بخوانید.
ثبت شماره همراه به نام شخص
شماره تلفن همراهی که وارد میشود، باید به نام خود متقاضی باشد؛ سپس پیامک تایید برای همین شماره ارسال خواهد شد. اگر شماره متعلق به فرد دیگری باشد، ثبت نام معتبر نخواهد بود.
وارد کردن اطلاعات هویتی
در این مرحله باید کد ملی، نام و نام خانوادگی، تاریخ دقیق تولد و شماره شناسنامه را وارد کنید. دقت کنید که اطلاعات دقیق و مطابق با مدارک رسمی باشد تا در مرحله احراز هویت مشکلی پیش نیاید.
ثبت اطلاعات بانکی
حالا باید شماره شبا حسابی که میخواهید سود سهام و وجوه مرتبط به آن واریز شود را وارد کنید. نام صاحب حساب باید با نام متقاضی همخوانی داشتهباشد؛ در غیر این صورت باید اصلاح شود.
چگونه می توانم شبای خود را در سجام تغییر دهم؟
برای تغییر شبای بانکی، باید از طریق لینک ویرایش اطلاعات وارد پنل سجام خود شوید و از بخش اطلاعات بانکی، نسبت به تغییر شماره شبای خود اقدام نمایید. برای دریافت اطلاعات بیشتر، راهنمای تغییر شبای بانکی در سجام را مشاهده نمایید.
تکمیل اطلاعات ارتباطی و محل سکونت
آدرس پستی، کد پستی و ایمیل را وارد کنید. این اطلاعات برای ارسال اطلاعیهها و ارتباطات دیگر ضروری هستند؛ مطمئن شوید که کد پستی و آدرس صحیح وارد شدهباشند.
پرداخت کارمزد ثبت نام
هزینه صدور کد سجام معمولا به صورت آنلاین و با کارت بانکی پرداخت میشود. پس از پرداخت، رسید الکترونیکی و کد پیگیری به شما نمایش داده خواهد شد؛ حتما آن را ذخیره کنید.
دریافت کد پیگیری سجام
پس از تکمیل فرم و پرداخت، سامانه یک کد پیگیری برایتان صادر میکند. این کد را برای پیگیری وضعیت و انجام احراز هویت نزد خود نگه دارید.
احراز هویت حضوری یا غیرحضوری
آخرین مرحله در سامانه ی سجام احراز هویت شماست. این کار میتواند در مراکز احراز هویت مجاز، یا از طریق اپلیکیشنهای تایید هویت غیرحضوری انجام شود. احراز هویت غیرحضوری، از طریق ویدیو، سلفی یا ارسال تصویر کارت ملی خواهد بود. پس از تایید، روند ثبت نام شما کامل شده، و کد سجام در اختیارتان قرار خواهد گرفت.
احراز هویت در سامانه سجام چقدر زمان میبرد؟
مدت زمان مورد نیاز برای تایید هویت معمولا کوتاه است، اما کاملا بستگی به روش انتخابی شما (حضوری یا غیرحضوری) و حجم درخواستها دارد. اگر احراز هویت غیرحضوری را انتخاب کنید، فرآیند بین چند دقیقه تا چند ساعت طول میکشد. در این روش، پس از ثبت نام اولیه در سایت سجام و دریافت کد پیگیری، وارد یکی از اپلیکیشنهای معتبر احراز هویت (مانند اپ سجام، سیگنال، آپ، یا غیره) میشوید. سپس تصویر کارت ملی و ویدئوی سلفی خود را ارسال میکنید. پس از بررسی خودکار و تایید مدارک توسط سامانه، نتیجه نهایی از طریق پیامک به شما ارسال خواهد شد.
اما اگر احراز هویت شما به صورت حضوری باشد، باید به یکی از مراکز منتخب مانند شعب کارگزاریها، دفاتر پیشخوان یا بانکهای طرف قرارداد مراجعه کنید. در این حالت، ممکن است یک تا دو روز کاری طول بکشد تا اطلاعات شما در سیستم ثبت و تایید شود. پس از تایید نهایی، پیامکی از سوی شرکت سپردهگذاری مرکزی برای شما ارسال میشود که نشان میدهد احراز هویت شما با موفقیت انجام شدهاست.
هزینه ثبت نام در سامانه سجام چقدر است؟
برای پاسخ به این سوال باید گفت که خود فرآیند ثبت نام اولیه در سامانه سجام رایگان است. یعنی وارد کردن اطلاعات هویتی و دریافت کد پیگیری هزینهای ندارد. اما زمانی که به مرحله احراز هویت میرسید، باید مبلغ مشخصی را پرداخت کنید. این مبلغ برای احراز هویت آنلاین (غیرحضوری) معادل 10.000 تومان است. اگر احراز هویت شما به صورت حضوری در دفاتر پیشخوان انجام شود، با احتساب کارمزد خدمات باید مبلغ 15.000 تومان بپردازید.
برای افراد خارج از کشور یا دارای شرایط خاص، ممکن است استثنا وجود داشتهباشد. مثلا ممکن است برای برخی ایرانیان مقیم خارج که حساب بانکی ایرانی ندارند، این فرآیند رایگان انجام شود.
ورود به سامانه سجام
برای ورود به سامانه سجام و استفاده از خدمات آن، باید مراحل مشخصی را طی کنید تا بتوانید وارد پنل شخصی خود شوید. پس از ورود، میتوانید اطلاعاتتان را مشاهده یا ویرایش کنید. در سامانه سجام ورود از دو طریق (کد ملی یا شماره تلفن همراه) امکانپذیر است که در ادامه توضیح دادهایم:
ورود به سامانه سجام با کد ملی
برای ورود به سامانه سجام با کد ملی، ابتدا وارد سایت رسمی سجام به نشانی Sejam.ir شوید و از منوی اصلی گزینه «ورود به سجام» را انتخاب کنید. در صفحه بازشده، کد ملی خود را وارد سازید. کد ملی نقش شناسه یکتای شما در سامانه را دارد و اطلاعات ثبتشده شما بر اساس همین شماره ذخیره خواهد شد. پس از وارد کردن آن، سامانه از شما میخواهد شماره تلفن همراه را نیز وارد کنید تا کد تایید ورود به سامانه سجام برایتان ارسال شود. بعد از دریافت و وارد کردن این کد، سیستم صحت اطلاعات را بررسی کرده و در صورت تطابق، شما وارد پنل کاربری خواهید شد. در این پنل میتوانید اطلاعات خود را مشاهده یا ویرایش کنید.
ورود به سامانه سجام با شماره تلفن همراه
ورود با شماره تلفن نیز، از همان صفحه «ورود به سجام» انجام میشود. کافیست شماره موبایلی را که در هنگام ثبت نام در سامانه وارد کردهاید را بنویسید. فقط باید دقت کنید که سجام فقط شمارههایی را میپذیرد که به نام خود فرد ثبت نامکننده باشد. پس از وارد کردن شماره، یک کد تایید برایتان ارسال خواهد شد که با وارد کردن آن، به راحتی به پنل کاربری خود منتقل میشوید. این روش سادهترین راه ورود است و امنیت بالایی دارد؛ چون فقط مالک شماره میتواند وارد شود.
سجامی شدن چه مزایایی دارد؟
ثبت نام در سامانه سجام یا همان «سجامی شدن» مزیتهای زیادی برای سرمایهگذاران بازار سرمایه دارد. این مزایا باعث میشوند علاوه بر تسهیل فعالیتهای بورسی، امنیت و شفافیت اطلاعات مالی افراد نیز افزایش یابد. در این بخش، مهمترین مزایای سجامی شدن را بررسی میکنیم:
دریافت راحتتر سود تقسیمی شرکتها
یکی از اصلیترین مزایای سجامی شدن، دریافت سود مجامع شرکتهای بورسی و فرابورسی به صورت مستقیم است. به واسطه این سامانه، تمامی سودها به صورت خودکار و سریع به حساب بانکی ثبتشده واریز میشوند. بدون ثبت نام در سجام، سرمایهگذار باید از طریق کارگزاریها یا مراجعه حضوری به بانکها سود خود را دریافت کند، که فرآیندی زمانبر و پیچیده است.
سادهتر شدن ثبت نام در کارگزاریها و صندوقهای سرمایهگذاری
همانطور که اشاره کردیم، سجام اطلاعات سرمایهگذار را یکپارچه میکند. بنابراین پس از سجامی شدن، فرد میتواند به راحتی در کارگزاریها، صندوقهای سرمایهگذاری، بورس، شرکتهای سبدگردانی و نهادهای مالی معتبر فعالیت کند. این موضوع باعث صرفهجویی در زمان و هزینههای مربوط به ثبت نام در هر نهاد مالی میشود.
سهولت در احراز هویت و ثبت اطلاعات
شما با ثبت نام در سجام، یکبار احراز هویت میشوید و دیگر نیازی به ارائه مدارک مختلف به نهادهای مالی ندارید. این امر باعث کاهش کاغذبازی، صرفهجویی در زمان و جلوگیری از خطاهای احتمالی خواهد شد. احراز هویت شما چه به صورت حضوری باشد یا غیر حضوری، کاملا سریع و امن انجام میشود.
ویرایش راحتتر اطلاعات
پس از سجامی شدن، هر زمان که نیاز به تغییر اطلاعات هویتی، ارتباطی و بانکی خود داشتهباشید، به راحتی میتوانید با ورود به پنل کاربری خود، اطلاعات مورد نظر را ویرایش کنید. با وجود این قابلیت، احتیاجی به ارائه مدارک جدید به صورت حضوری نخواهید داشت.
افزایش امنیت و شفافیت فعالیتهای بورسی
سجام با ثبت متمرکز اطلاعات، احراز دقیق هویت و جلوگیری از فعالیتهای غیرمجاز، امنیت سرمایهگذاری را بالا میبرد. همچنین این امکان را به سازمان بورس و نهادهای مالی میدهد که بر تراکنشها و جریانهای مالی نظارت دقیقتری داشتهباشند. این امر از بروز تقلب یا سوء استفاده جلوگیری خواهد کرد.
به طور خلاصه، سجامی شدن علاوه بر اینکه فعالیتهای سرمایهگذاری را سرعت میبخشد، امنیت، شفافیت و مدیریت آسان اطلاعات شخصی و مالی را برای سرمایهگذاران فراهم میکند.
چالشها و محدودیتهای عدم ثبت نام در سجام
اگر در سامانه سجام ثبت نام نکنید، با چالشها و محدودیتهای زیادی در استفاده از خدمات بازار سرمایه مواجه خواهید شد. مهمترین مشکلات و چالشها را در زیر برایتان توضیح دادهایم:
عدم امکان خرید و فروش سهام
ثبت نام در سجام، پیش نیاز ورود به بازار سرمایه است. بدون انجام این کار، نمیتوانید در هیچ کارگزاری حساب معاملاتی باز کنید و در نتیجه، امکان خرید یا فروش سهام، صندوقهای ETF و سایر اوراق بهادار را نخواهید داشت.
عدم دریافت سود سهام شرکتها
اگر در سجام ثبت نام نکردهباشید، شرکتها نمیتوانند سود مجامع را به صورت مستقیم به حساب بانکی شما واریز کنند. در این حالت، باید به صورت حضوری به بانک یا شرکت مربوطه مراجعه کنید و گاهی لازم است مدارک زیادی ارائه دهید. این روند زمانبر، پرهزینه و آزاردهنده است.
نیاز به احراز هویت مکرر
بدون ثبت نام در سجام، هربار که بخواهید در یک نهاد مالی جدید (مثل کارگزاری، صندوق سرمایهگذاری یا سبد گردان) فعالیت کنید، باید دوباره همه مدارک را ارائه داده و منتظر احراز هویت بمانید. این موضوع باعث اتلاف وقت و تکرار کارهای اداری میشود.
عدم دسترسی به خدمات آنلاین بازار سرمایه
کاربران غیرسجامی نمیتوانند از درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه استفاده کنند. این درگاه، یک ابزار بسیار مهم برای مشاهده پرتفوی سهام، سودهای دریافتی، اطلاعیههای شرکتها و سوابق معاملاتی است. درواقع، بخش زیادی از خدمات دیجیتال بازار سرمایه برای افراد غیرسجامی در دسترس نیست.
ریسک اشتباه یا مغایرت اطلاعات
وقتی اطلاعات هویتی و بانکی شما به صورت متمرکز در سامانه سجام ثبت نشود، احتمال خطا یا مغایرت در ثبت اطلاعات توسط نهادهای مختلف بالا میرود. مثلا ممکن است سود سهام شما به حساب شخص دیگری واریز شده یا برخی خدمات برایتان مسدود شوند.
عدم شناسایی رسمی در بازار سرمایه
در نهایت اگر سجامی نشده باشید، سازمان بورس و شرکت سپردهگذاری مرکزی شما را به عنوان یک سرمایهگذار رسمی نمیشناسد.در نتیجه، در بسیاری از سامانههای معاملاتی، ابزارهای مالی و حتی عرضههای اولیه امکان مشارکت نخواهید داشت.
ثبت نام در سامانه سجام سهام عدالت
ثبت نام در سامانه سجام برای دارندگان سهام عدالت نیز الزامی است تا بتوانند به طور کامل از مزایای این سهام استفاده کنند. برای بسیاری از فعالیتها مانند دریافت سود سالانه، مشاهده اطلاعات دارایی و انجام معاملات در صورت آزادسازی سهام، نیاز است که حتما سجامی شوید.
پس از احراز هویت موفق، اطلاعات شما در سامانه مرکزی ثبت میشود و میتوانید از خدمات مختلف زیر استفاده کنید:
- دریافت سود سهام عدالت به صورت مستقیم در حساب بانکی
- مشاهده وضعیت داراییها و ارزش سهام در سامانه ذینفعان بازار سرمایه
- امکان فروش بخشی از سهام عدالت (در صورت آزادسازی)
جمعبندی
ثبت نام در سامانه سجام، مانند استفاده از نرم افزار حسابداری، به ساماندهی و شفافیت اطلاعات مالی افراد کمک میکند و دسترسی به خدمات مالی را آسانتر میسازد. این سامانه با یکپارچه کردن اطلاعات شما، فرآیندهای مالیتان را سادهتر میکند. همچنین دریافت سود، احراز هویت و دسترسی به خدمات بورسی را تسهیل خواهد کرد. در مقابل، عدم ثبت نام در سامانه سجام موجب محدودیت و اختلال در فعالیتهای سرمایهگذاری خواهد شد. شما برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با شماره 81022222 تماس بگیرید.
نسیم طهرانی
من عاشق محتوا هستم و هر روز تلاش میکنم بین حساب و کتاب و دنیای واژهها یک گفتوگوی جذاب شکل بدهم.