هدف اصلی کسب‌وکارها، رسیدن به سود و کسب درآمد بیشتر است. همه فعالان اقتصادی، در کنار کسب درآمد و حاصل شدن سود، هزینههایی نیز دارند که به وجود آمدن ناخالصی در سود را به همراه دارد. در چنین شرایطی مفهوم سود خالص و سود ناخالص به میان می‌آید و با پرسش «تفاوت سود خالص و ناخالص در چیست؟» مواجه می‌شویم. به دلیل اهمیت آشنایی با این مفاهیم در پیش برد امور مالی مجموعه، در ادامه مقاله قصد داریم به تفاوت سود خالص و ناخالص اشاره‌ای داشته باشیم. برای پیش بردن امور مربوط به حسابداری و برنامه‌ریزی مالی به بهترین شکل ممکن، توضیحات ارائه شده در این مقاله را از دست ندهید.
مفهوم متفاوت؛ اولین تفاوت سود خالص و سود ناخالص
در بررسی تفاوت سود خالص و سود ناخالص، ابتدا بهتر است با مفهوم این دو آشنا شویم. سود ناخالص به سودی گفته میشود که پس از کسر هزینه‌های مستقیم مربوط به تولید یک محصول از مجموع درآمد در یک دوره مالیاتی به دست می‌آید. در مقابل، تعریف سود خالص را داریم؛ سود خالص بعد از کسر همه هزینه‌های یک مجموعه در طول یک دوره مالی، از مجموع درآمد به دست می‌آید.
هزینههایی که برای محاسبه سود خالص از درآمد کسر میشود، همه هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم تولید یک را در بر می‌گیرد. هزینه‌های غیرمستقیم مربوط به هزینه‌های اداری، حق بیمه کارکنان، حقوق و دستمزد و مالیات میشود. صاحبان کسب‌وکارها بعد از محاسبه سود خالص و ناخالص در پایان هر سال مالیاتی، باید نسبت به ثبت‌‌نام در سامانه مودیان اقدام کنند. مقدار سود خالص و ناخالص در محاسبه مقدار مالیات و در نتیجه هزینه‌های غیرمسقیم مجموعه موثر خواهد بود.
هدف از محاسبه سود؛ مهم‌ترین تفاوت سود خالص و ناخالص در بررسی کارایی شرکت
یکی دیگر از تفاوت‌های سود خالص و ناخالص در هدفی است که محاسبه این سودها دنبال می‌کند. رقمی که از محاسبه سود ناخالص حاصل میشود، برآوردی از میزان کارائی شرکت را نشان میدهد؛ مدیران یک مجموعه با بررسی مقدار سود ناخالص میتوانند عملکرد شرکت را در زمینههای مختلف مالی موردبررسی اجمالی قرار دهند. در مقابل، میزان سود خالص اطلاعات دقیقی را درباره عملکرد مجموعه در اختیار مدیران قرار میدهد تا بر اساس آن، برای ادامه فعالیت‌های سازمان تصمیم بگیرند. سود خالص نشان میدهد که شرکت سوددهی دارد یا زیان‌بار است.
به‌عنوان مثال گاهی اوقات با محاسبه مالیات حقوق کارکنان مجموعه، میزان هزینه‌های غیرمستقیم فراتر از حد تعیین‌شده می‌رود و سود خالص را کاهش میدهد. در این شرایط ممکن است مدیران به گزینه‌هایی مانند تعدیل تعدادی از نیروها فکر خواهند کرد.
تاثیر محاسبه سود خالص و ناخالص در بررسی بهره‌وری
مدیران برای این که بتوانند درباره میزان بهره‌وری تصمیم بگیرند، باید میزان سود خالص و سود ناخالص را با جزئیات موردبررسی قرار دهند. بعد از محاسبه هزینه‌های مستقیم تولید یک محصول و محاسبه سود ناخالص، می‌توان تصمیماتی را در روند اجرایی مجموعه اتخاذ کرد. با حذف هزینه‌های اضافه در تولید محصول و ارائه خدمات، می‌توان میزان سود ناخالص و در نتیجه بهره‌وری را تا حد ممکن افزایش داد.
با محاسبه هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم، از محاسبه هزینه تولید محصول گرفته تا محاسبه سنوات و حقوق کارکنان و کسر آن از درآمد مجموعه، می‌توان اطلاعات دقیقی درباره عملکرد سازمان در یک دوره مالی به دست آورد. این محاسبات که میزان سود خالص را نشان میدهد، مسیر مشخصی را برای سرمایه‌گذاری و تعیین مدت زمان بازگشت سود در اختیار مدیران قرار خواهد داد. به این شکل می‌توان بهره‌وری سازمان را با اطلاعات آماری دقیق زیر ذره‌بین قرار داد.
تفاوت سود خالص و ناخالص در اتخاذ تصمیمات اساسی
تاثیری که محاسبه سود ناخالص در تعیین وضعیت کلی یک مجموعه دارد، قابل‌انکار نیست؛ بااین‌حال، برای تعیین راهبردهای دقیق و تصمیم‌های اساسی نمی‌توان به میزان سود ناخالص اعتماد کرد. مدیران یک مجموعه برای تصمیمگیریهای جدی درباره نحوه ادامه عملکرد یک سازمان، باید به محاسبه سود خالص استناد کنند؛ چراکه سود خالص اطلاعات دقیقی درباره وضعیت اقتصادی مجموعه را ارائه میدهد.
در محاسبه میزان سود ناخالص از هزینههایی مانند مالیات کارتخوان یا مالیات ارزش افزوده که مبالغ کمی هم نیستند، بهطورکامل چشمپوشی میشود؛ بنابراین اکتفا کردن به بررسی میزان سود ناخالص در گرفتن تصمیم‌های بزرگ سازمانی اصلا منطقی نیست.
بررسی تفاوت سود خالص و ناخالص در محاسبه مانده اعتبار
سود ناخالص معیار خوبی برای کسب اطلاعات درباره مانده حساب اعتبار معامله‌ها محسوب میشود. با محاسبه سود ناخالص به‌راحتی می‌توان میزان فروش محصول یا خدمات نهایی را با هزینه خرید اولیه مقایسه کرد. در مقابل این مسئله، سود خالص قرار دارد که جزئیات سود و زیان یک مجموعه را مشخص می‌کند. با استناد به میزان سود خالص، مانده اعتبار دقیق یک مجموعه مشخص خواهد شد. پیشنهاد می‌کنیم نگاهی هم به سواد مالی داشته باشید.
سود خالص و ناخالص در تعریف عملکرد شرکت
در بررسی تفاوت سود خالص و ناخالص نباید از تاثیر این دو بر عملکرد شرکت غافل شویم. سود ناخالص نشان‌دهنده پیشرفت کار در یک مجموعه است؛ درحالی‌که سود خالص نشان میدهد یک مجموعه در سودآوری موفق بوده است یا خیر.
به‌عنوان مثال اگر یک مجموعه سود ناخالص بالایی داشته باشد، یعنی در کل فعالیت قابل‌قبولی داشته؛ ولی ممکن است با کسر هزینه‌های مربوط به امور مالیاتی، سود خالص بسیار پایینی حاصل شود.
اهمیت سود خالص و سود ناخالص در تهیه صورت‌های مالی را دست‌کم نگیرید!
در این مقاله درباره تفاوت سود خالص و سود ناخالص صحبت کردیم. همچنین متوجه شدیم محاسبه این دو سود در پیشبرد اهداف اقتصادی یک مجموعه اهمیت بسیاری دارند. موضوعی که حسابداران و مدیران مالی مجموعه‌های مختلف باید در نظر داشته باشند، اهمیت محاسبه دقیق این دو سود در تهیه صورت‌های مالی است. با استناد به میزان سود خالص و ناخالص، می‌توان تصمیم‌های جدی درباره ادامه عملکرد سازمان گرفت یا تغییرات اساسی در مجموعه ایجاد کرد.
اگر سوالی درباره محاسبه و فرمول سود خالص و ناخالص دارید، در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید. کارشناسان سپیدار سیستم آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.
سوالات متداول
1.هدف از محاسبه سود چیست؟
رقمی که از محاسبه سود ناخالص حاصل میشود، برآوردی از میزان کارائی شرکت را نشان میدهد؛ مدیران یک مجموعه با بررسی مقدار سود ناخالص میتوانند عملکرد شرکت را در زمینههای مختلف مالی موردبررسی اجمالی قرار دهند.
2.تفاوت سود خالص و ناخالص در اتخاذ تصمیمات اساسی چیست؟
مدیران یک مجموعه برای تصمیمگیریهای جدی درباره نحوه ادامه عملکرد یک سازمان، باید به محاسبه سود خالص استناد کنند؛ چراکه سود خالص اطلاعات دقیقی درباره وضعیت اقتصادی مجموعه را ارائه میدهد.در محاسبه میزان سود ناخالص از هزینههایی مانند مالیات کارتخوان یا مالیات ارزش افزوده که مبالغ کمی هم نیستند، بهطورکامل چشمپوشی میشود.