قرارداد پیمانکاری به نوعی از قرارداد بین کارفرما و پیمانکار می‌گویند که طی آن کارفرما انجام یک پروژه را به پیمانکار محول می‌کند؛ در مقابل پیمانکار متعهد می‌شود که در بازه زمانی تعیین‌شده و در ازای مبلغ توافق‌شده کار را انجام دهد.
یکی از چالش‌های همیشگی پیمانکاران و کارفرمایان نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده و پرداخت آن است. در این مقاله مالیات ارزش افزوده قراردادهای پیمانی را بررسی می‌کنیم و نحوه محاسبه و دستورالعمل پرداخت را توضیح می‌دهیم. با مطالعه مقاله پیش رو پاسخ همه سوالاتتان درباره مالیات ارزش افزوده قراردادهای پیمانکاری را خواهید یافت. در این قسمت پادکستی با عنوان حسابداری و مالیات پیمان در جریان پیشرفت برای شما تهیه کرده‌ایم که پیشنهاد می‌شود آن را گوش دهید.
مالیات قراردادهای پیمانکاری
طبق اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم، انواع مالیات قرارداد پیمانکاری به دو دسته مالیات مقطوع و مالیات بر درآمد پیمانکاری تقسیم می‌شود. مالیات مقطوع که به مالیات تکلیفی پیمانکاری معروف است، باید توسط کارفرمایان، سازمان‌های دولتی، شهرداری‌ها، موسسات عام‌المنفعه مستقل و شرکت‌ها پرداخت شود. مشمولان مالیات تکلیفی پیمانکاری موظف‌اند که مبلغ مالیات را از مبلغ پرداختی به پیمانکار کم کرده و به سازمان امور مالیاتی بپردازند.
طبق اصلاحیه قانون ۱۰۴ مالیات مستقیم ۱۳۹۵، پیمانکاران موظف به کسر مالیات از مبلغ حقوق و دستمزد کارگران نیستند؛ به‌عبارتی مبلغی از صورت وضعیت پیمانکاران کسر نخواهد شد. بااین‌حال کلیه پیمانکاران باید نسبت به پرداخت مالیات بر عملکرد و مالیات بر درآمد اقدام و اظهارنامه مالیاتی را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. نوع دیگر مالیات قراردادهای پیمانکاری، مالیات بر ارزش افزوده است که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.
حسابداری پروژه‌های پیمانکاری را به سپیدار بسپارید
مانده‌حساب و بهای تمام‌شده قرارداد
مدیریت دقیق‌تر پیمانکار جزء؛
بهایابی دقیق‌تر با ثبت مصالح؛
محاسبه خودکار ضرایب افزاینده و کاهنده
گزارش لحظه‌ای پیشرفت فیزیکی و ریالی قرارداد
مالیات ارزش افزوده قراردادهای پیمانی
کلیه شرکت‌های پیمانکاری و اشخاص حقیقی باید در سامانه مالیات بر ارزش افزوده پیشثبتنام کرده و ثبتنام نهایی خود را انجام دهند. تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده به‌صورت دوره‌ای برای دریافت گواهینامه نیز از جمله کارهای ضروری است که پیمانکاران موظف به انجام آن هستند. به یاد داشته باشید که ارائه گواهینامه مالیات بر ارزش افزوده به کارفرما برای ثبت مبلغ مالیات و عوارض ارزش افزوده در صورت وضعیت لازم است.
علاوه‌بر این، قراردادهای بین پیمانکار و کارفرما باید در پایان هر فصل در صورت معاملات فصلی نیز عنوان شوند. سازمان امور مالیاتی برای ثبت قراردادهای پیمانکاری صفحاتی مجزا را برای کارفرما و پیمانکار در نظر گرفته است و طرفین قرارداد باید موارد مربوط به خود را در زمان مشخص ارسال کنند.
اقدامات لازم برای پرداخت مالیات ارزش افزوده قراردادهای پیمانکاری
علاوه‌بر انواع مالیات قراردادهای پیمانکاری، پیمانکاران هنگام خرید مصالح و ابزارآلات لازم، مالیات و عوارض پرداخت می‌کنند. درصورتی‌که شخص مدرک یا فاکتوری از فروشنده دریافت نکند، قادر به استفاده از اعتبار مالیاتی نبوده و درصد دریافتی از کارفرما نیز نمی‌تواند دریافت کند. ازهمین‌رو انجام مرحله‌به‌مرحله اقدامات زیر برای پرداخت مالیات ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری ضروری است:
- دریافت فاکتورها و صورت‌حساب‌های استاندارد خرید مواد و مصالح هنگام پرداخت هزینه
- ثبتنام در سامانه مالیات بر ارزش افزوده
- تنظیم صورت وضعیت ارائهشده در صورت‌حساب استاندارد اداره دارایی
- بایگانی و نگهداری صورت‌حساب‌های خرید و فروش
- دریافت گواهینامه مالیات بر ارزش افزوده
- تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده در مهلت مقرر
- پرداخت به‌موقع مبلغ مالیات بر ارزش افزوده در هر دوره
چنانچه تاکنون اطلاعی از مالیات‌های پیمانکاری نداشته‌اید، توصیه می‌کنیم با مراجعه به سامانه استعلام مالیاتی از بخش پرونده مالیاتی من، از بدهی خود استعلام بگیرید و برای پرداخت مالیات اقدام کنید.
دریافت گواهینامه مالیات ارزش افزوده قراردادهای پیمانی را جدی بگیرید
پیمانکاران درصورت نداشتن گواهینامه مالیات ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری قادر به اعمال درصد صورت وضعیت ارائهشده به کارفرما نیستند. اگر تاکنون اقدام به دریافت گواهینامه نکرده‌اید، نگران نباشید. بعد از دریافت گواهینامه از سازمان مالیات بر ارزش افزوده می‌توانید درخواست دریافت مبلغ مالیات و عوارض ارزش افزوده صورت وضعیت‌های قبلی را داشته باشید.
توصیه می‌کنیم قبل از خواندن ادامه مطلب، مقاله گواهی ارزش افزوده را مطالعه کنید. در این مقاله با نحوه دریافت، استعلام و بررسی اعتبار گواهی ارزش افزوده آشنا خواهید شد.
تاریخ تعلق مالیات بر ارزش افزوده پیمانکاری
بر اساس تبصره ۲ ماده ۴ قانون دائمی ارزش افزوده، تاریخ تعلق مالیات و عوارض در قراردادهای پیمانکاری و مشاوره‌ای همان تاریخ صدور صورت‌حساب خواهد بود. فعالیت‌های پیمانکاری از جمله مصادیق ارائه خدمات محسوب می‌شود؛ ازهمین‌رو مودیان هنگام صدور صورت وضعیت باید برای درج و وصول مالیات و عوارض ذیل صورت وضعیت‌های صادره اقدام کنند. به‌این‌ترتیب صورت وضعیت صادره توسط کارفرما تعدیل شده و مالیات و عوارض متعلق به آن را نیز تعدیل می‌کند.
برای جلوگیری از بروز هرگونه خطا در محاسبه و پرداخت مالیات، توصیه می‌کنیم از نرم افزار حسابداری پیمانکاری سپیدار سیستم استفاده کنید. این محصول امکان ثبت، طبقه‌بندی و گزارش‌دهی از صورت هزینه، صورت وضعیت و تسویه حساب‌های مربوط به هر پروژه را به‌سرعت و بدون کوچک‌ترین خطا برایتان فراهم می‌کند.
دستورالعمل پرداخت مالیات ارزش افزوده شرکت‌های پیمانکاری
در قراردادهای پیمانکاری اگر کارفرما یکی از دستگاه‌های اجرایی مدیریت خدمات کشوری باشد، باید هم‌زمان با هر پرداخت، مالیات ارزش افزوده قراردادهای پیمانی را به پیمانکار پرداخت کند. درصورت پرداخت نشدن مالیات بر ارزش افزوده قراردادهای پیمانکاری به پیمانکار، سازمان امور مالیاتی حق مطالبه این نوع مالیات یا دریافت جریمه دیرکرد از پیمانکار را نخواهد داشت.
ازهمین‌رو رئیس سازمان امور مالیاتی برای یکپارچه‌سازی فرایند پرداخت مالیات ارزش افزوده پیمانکاری دستورالعملی را به اداره‌های کل امور مالیاتی استان‌ها ابلاغ کرد. متن بخشنامه مالیات بر ارزش افزوده پیمانکاری به شرح زیر است:
- ادارات کل امور مالیاتی مکلف‌اند فرم تعیین میزان وجوه پرداخت‌نشده به پیمانکاران توسط دستگاه‌های اجرایی مدیریت خدمات کشوری، پیوست این دستورالعمل را جهت تکمیل به پیمانکاران ارائه نمایند.
- پیمانکاران موضوع این بند موظف‌اند نسبت به تکمیل فرم موضوع بند یک این دستورالعمل برای دوره‌های مالیاتی اقدام کرده و پس از مهر و امضا و تایید کارفرماهای مربوط به اداره کل امور مالیاتی ذیربط تحویل نمایند.
- ادارات کل امور مالیاتی موظف‌اند در پایان هر یک از دوره های مالیاتی وجوه پرداخت‌نشده به پیمانکاران که به تایید کارفرمای موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری رسیده است را حسب مورد نسبت به دریافت بدهی پیمانکار در راستای قسمت اخیر بند صدرالاشاره باتوجهبه سازوکاری که خزانه‌داری کل کشور اعلام می‌نماید و ماده ۹ قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تامین نیازهای کشور و تقویت آن‌ها در امر صادرات و اصلاح ماده ۱۰۴ قانون مالیات‌های مستقیم اقدام نمایند.
تذکر: باتوجهبه تکلیف قانون‌گذار برای کارفرما مبنی بر پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده متناسب با هر پرداخت، مالیات و عوارض پرداخت‌نشده متناسب با اصل وجوه پرداخت‌نشده قابل‌محاسبه و ملاک عمل بند (۳) این دستورالعمل خواهد بود.
- پیمانکاران موظف‌اند در مواردی که مقرر است بابت مطالباتشان اسناد خزانه اسلامی پرداخت شود مراتب درخواست خود به کارفرما مبنی بر تحویل اوراق مزبور معادل بدهی مالیات بر ارزش افزوده و جرائم متعلقه خود را به اداره کل امور مالیاتی ذیربط اعلام نمایند.
تذکر ۱: اخذ و احتساب اسناد خزانه اسلامی از کارفرما برای صرفا مالیات و جرائم مالیات به تناسب مطالبات پیمانکار از کارفرما که مقرر است در سال جاری به پیمانکار پرداخت شود، بلامانع است.
تذکر ۲: باتوجهبه اینکه عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده متعلق به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها است، اخذ و احتساب اسناد خزانه اسلامی برای بدهی عوارض و جرائم آن امکان‌پذیر نیست.
در چه صورت جبران حق مالیات بر ارزش افزوده پیمانکار برعهده کارفرماست؟
طبق بند ل تبصره ۶ ماده واحده لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، اگر کارفرما در معاملات پیمانکاری یکی از دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده ۲۹ قانون برنامه ششم توسعه باشد، باید هم‌زمان با هر پرداخت، مالیات ارزش افزوده متناسب با آن را به پیمانکار پرداخت کند. تا زمانی که کارفرما مالیات بر ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری را به پیمانکار پرداخت نکند، سازمان امور مالیاتی کشور حق مطالبه مالیات یا دریافت جریمه دیرکرد از پیمانکار را نخواهد داشت.
در مواردی که بدهی کارفرما به پیمانکار به‌صورت اسناد خزانه اسلامی پرداخت شود، کارفرما در صورت درخواست پیمانکار باید این اوراق را عینا به سازمان امور مالیاتی کشور تحویل دهد. سازمان امور مالیاتی کشور معادل مبلغ اسمی اوراق تحویلی را از بدهی مالیاتی پیمانکار کسر و اسناد مذکور را به خزانه‌داری کل کشور ارائه می‌کند. خزانه‌داری کل کشور موظف است معادل مبلغ اسمی اسناد خزانه تحویلی را بهعنوان وصولی مالیات منظور کند.
پرداخت مالیات ارزش افزوده به عهده چه کسی است؟
پیمانکار در صورت‌حسابی که به کارفرما ارائه می‌دهد، باید مالیات و عوارض ارزش افزوده را لحاظ کند. در مقابل، کارفرما موظف است با بررسی گواهینامه ارزش افزوده پیمانکار نسبت به پرداخت آن اقدام کند. در ادامه نیز پیمانکار باید بعد از دریافت مالیات و عوارض ارزش افزوده درآمد به‌دست‌آمده، ارزش افزوده صورت‌حساب‌های خرید را کم کرده و مابه‌التفاوت آن را در وجه اداره ارزش افزوده مربوطه در زمان مقرر پرداخت کند.
نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده قراردادهای پیمانکاری در معاملات فصلی
در معاملات فصلی باید مبلغ ناخالص قرارداد را بدون کسورات و اضافات و همچنین بدون در نظر گرفتن مبالغ صورت‌وضعیت‌ها و اقساط وارد کرده و سپس اقدام به محاسبه ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری کنید. به بیان دیگر، برای ثبت مالیات و عوارض بر ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری در صورت معاملات فصلی باید کلیه صورت وضعیت‌های مربوط به قرارداد یا همان مبلغ کل قرارداد را بدون تغییر و صرف‌نظر از تعداد و مبالغ صورت وضعیت درج کنید. به‌منظور ثبت مبلغ خالص صورت وضعیت تاییدشده باید مبلغ صورت وضعیت را بعد از کسر کسورات به‌صورت خالص وارد کنید.
ارزش افزوده در واقع همان مبلغی است که بعد از ارائه صورت وضعیت به کارفرما و کسر کسورات قانونی و توافقی باقی می‌ماند؛ پیمانکار باید ۶ درصد از مبلغ به‌دست‌آمده را تحت‌عنوان مالیات ارزش افزوده و ۳ درصد آن را برای عوارض ارزش افزوده محاسبه و از کارفرما مطالبه کند. اجازه بدهید با یک مثال، نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده قرارداد پیمانکاری را توضیح دهیم:
تصور کنید کل صورت وضعیت ارائهشده به کارفرما معادل ۵۰۰ میلیون ریال و مبلغ صورت وضعیت بعد از کسورات ۲۰ میلیون ریال باشد. مالیات و عوارض ارزش افزوده باید بر اساس مبلغ کل صورت وضعیت یعنی ۵۰۰ میلیون ریال محاسبه شود. به‌این‌ترتیب مالیات ارزش افزوده ۶ درصد از مبلغ کل و به‌اندازه ۳۰ میلیون ریال و عوارض ارزش افزوده معادل ۳ درصد مبلغ کل یعنی ۱۵ میلیون ریال خواهد بود.
نرم‌افزار حسابداری پیمانکاری سپیدار؛ بهترین ابزار مدیران و حسابداران
یکی از اصلی‌ترین چالش‌های شرکت‌های پیمانکاری گزارش‌دهی از صورت هزینه‌ها و صورت وضعیت‌ها است؛ زیرا این موارد به‌طورمستقیم روی محاسبه مالیات و عوارض ارزش افزوده تاثیر می‌گذارند و در صورت بروز کوچک‌ترین خطا جریمه‌های سنگین مالیاتی را به همراه خواهند داشت. ازهمین‌رو در این مقاله به بررسی مالیات ارزش افزوده قراردادهای پیمانی و نحوه محاسبه آن پرداختیم.
برای محاسبه مالیات و دریافت گزارش دقیق از صورت هزینه‌ها و صورت وضعیت‌ها توصیه می‌کنیم از نرم‌افزارهای حسابداری پیمانکاری استفاده کنید. با استفاده از نرم‌افزار حسابداری پیمانکاری سپیدار می‌توانید کلیه امور مربوط به حسابداری و بخش مالی را به‌صورت یکپارچه مدیریت کنید. چنانچه هرگونه سوالی درباره نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده پیمانکاران حقیقی و حقوقی دارید، در بخش نظرات بنویسید. کارشناسان ما در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخ‌گوی سوالات شما خواهند بود.