یکی از دغدغههای اصلی شرکتها و واحدهای تجاری نگهداری دارایی های خریداری شده و محاسبات حسابداری آن است.
با توجه به اهمیت نگهداری اطلاعات دارایی ثابت و محاسبات مربوطه، استاندارد حسابداری شماره 11 منتشر شد که هدف آن نحوه حسابداری دارایی های ثابت مشهود است تا استفاده کنندگان صورتهای مالی بتوانند اطلاعات مربوط به سرمایه گذاری واحد تجاری در این دارایی ها و تغییرات آن را تشخیص دهند. موضوعات اصلی در حسابداری دارایی های ثابت مشهود شامل شناخت دارایی ، تعیین مبلغ دفتری آن و شناخت هزینه استهلاک و زیان کاهش ارزش دارایی است.
آموزش دارایی ثابت سپیدار
در این بخش به نحوه ثبت و نگهداری دارایی ثابت در نرم افزار سپیدار همکاران سیستم پرداخته میشود.
فهرستی از عملیات ممکن در سیستم دارایی ثابت سپیدار به شرح زیر است:- ثبت تحصیل دارایی و انجام عملیات طی دوره اعم از نقل و انتقال دارایی و تغییر نرخ و روش محاسبه استهلاک آن
- ثبت مخارجی که پس از تحصیل برای دارایی ایجاد میشود شامل تعمیرات اساسی و گسترش دارایی و محاسبات استهلاک مطابق ماده ۱۴۹ قانون استهلاک مالیاتهای مستقیم
- ثبت عملیات خروج دارایی از مجموعه به واسطه فروش، اسقاط یا حذف آن
- محاسبه استهلاک با توجه به روش محاسباتی انتخاب شده و با استفاده از آخرین جدول قوانین استهلاک
- امکان بلااستفاده نمودن دارایی و محاسبات استهلاک آن طبق قوانین وضع شده و ثبت عملیات استفاده مجدد دارایی
- گزارش گیری مناسب از وضعیت و عملیات انجام شده روی دارایی
- ارائه سند حسابداری محاسبه استهلاک به صورت تجمیعی یا به تفکیک هر ماه
تحصیل دارایی ثابت
تحصیل دارایی همان ورود دارایی به موسسه میباشد که دارای منافع اقتصادی آتی برای موسسه بوده و لازم است در حسابها و دفاتر شرکت شناسایی شوند.مطابق بند ۱۰ استاندارد حسابداری شماره ۱۱ با عنوان دارایی ثابت مشهود، دارایی های ثابت مشهود ممکن است برای مقاصد زیست محیطی یا ایمنی تحصیل شود. اگرچه تحصیل این دارایی ها، منافع اقتصادی آتی هیچ یک از اقلام مشخص دارایی های ثابت مشهود موجود را به طور مستقیم افزایش نمیدهد، اما ممکن است برای تحصیل منافع اقتصادی آتی سایر دارایی های واحد تجاری ضروری باشد.
در این حالت، این دارایی ها واجد شرایط شناخت است، زیرا تحصیل آن، واحد تجاری را قادر میسازد منافع اقتصادی آتی که از دارایی های مربوط کسب میکند بیشتر از حالتی باشد که این دارایی ها تحصیل نشده است. برای مثال، یک تولیدکننده مواد شیمیایی ممکن است در اجرای مقررات حفاظت از محیط زیست، ملزم به نصب دستگاههای جدیدی برای تولید و ذخیره مواد شیمیایی خطرناک شود. این دستگاهها به عنوان دارایی شناسایی میشود، زیرا واحد تجاری بدون وجود آنها قادر به تولید و فروش مواد شیمیایی نخواهد بود.
تحصیل دارایی ثابت در نرم افزار سپیدار همکاران سیستم
ورود دارایی ثابت در سیستم سپیدار به دو صورت انجام می شود: 1) تحصیل بدون مبنا- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “تحصیل دارایی جدید” را انتخاب نمائید.
- با استفاده از علامت مثبت زرد رنگ پایین فرم سطر جدید ایجاد نمائید.
- در فرم باز شده مرکز هزینه، تاریخ بهره برداری، گروه و روش محاسبه استهلاک و بهای تمام شده دارایی را ثبت نمائید.
نکته: در صورتی که چند دارایی مشابه داشته باشید، پس از ثبت اطلاعات یکی از آنها، امکان کپی به تعداد مورد نظر وجود دارد که جهت انجام این عملیات پس از ثبت اطلاعات یک دارایی با استفاده از گزینه “تکثیر” موجود در انتهای فرم تحصیل دارایی، امکان ثبت دارایی مشابه به تعداد دلخواه فراهم میشود.
- دارایی مورد نظر را در تعریف کالا / خدمت سیستم تامین کنندگان و انبار به عنوان یک دارایی تعریف نمائید.
- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و “فاکتور خرید دارایی” را انتخاب نمائید.
- پس از ثبت اطلاعات تامین کننده و تاریخ فاکتور با استفاده از علامت مثبت زرد رنگ پایین فرم سطر جدید ایجاد نمائید.
- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “تحصیل دارایی جدید” را انتخاب نمائید.
- با استفاده از علامت مثبت زرد رنگ پایین فرم سطر جدید ایجاد نمائید.
- وارد تب فاکتور های مرتبط شده و فاکتور خرید دارایی را انتخاب نمائید. در این صورت تاریخ بهره برداری و بهای تمام شده آن به صورت خودکار درج خواهد شد.
- اطلاعات گروه دارایی و روش محاسبه استهلاک آن را مشخص نمائید.
نقل و انتقال دارایی ثابت در نرم افزار سپیدار همکاران سیستم
در صورتی که پس از گذشت زمان لازم باشد مرکز هزینه، تحویل گیرنده یا محل استقرار دارایی ثابت در سیستم تغییر کند امکان انجام عملیات از طریق فرم انتقال دارایی فراهم میشود که این عملیات به صورت زیر انجام می شود:
- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “انتقال دارایی جدید” را انتخاب نمائید.
- با استفاده از علامت مثبت زرد رنگ پایین فرم سطر جدید ایجاد نمائید. پس از انتخاب دارایی مورد نظر اطلاعات قبلی دارایی توسط سیستم نمایش داده شده و کاربر می تواند تغییرات موردنظر را در بخش “محل استقرار جدید” اعمال کند.
مخارج پس از تحصیل دارایی ثابت
در صورتی که پس از گذشت زمان دارایی نیاز به تعمیر یا بهبود وضعیت نسبت به قبل داشته باشد مخارجی برای آن انجام میشود که به دو صورت تعمیرات اساسی و گسترش و الحاق دسته بندی میشود. مطابق ماده 3 مقررات و ضوابط اجرایی هزینه استهلاک دارایی ها و هزینه تاسیس موضوع ماده ۱۴۹ اصلاحی قانون مالیاتها، مخارج مربوط به تعمیر اساسی دارایی در زمـان انجـام هزینـه بـه ارزش دفتـری دارایـی اضـافه شده و در طـول باقیمانـده عمر مفید دارایی، قابل استهلاک خواهد بود. مخارج مربوط به تعمیر اساسی دارایی های ثابـت کـه پـس از پایـان عمـر مفیـد دارایی انجام میشود، در سال انجام مخارج، قابل استهلاک است.مخارج پس از تحصیل دارایی ثابت در نرم افزار سپیدار همکاران سیستم
برای انجام عملیات تعمیر و گسترش دارایی مانند تحصیل دارایی دو حالت نیز وجود دارد: 1) مخارج پس از تحصیل بدون مبنا- با استفاده از علامت مثبت زرد رنگ پایین فرم سطر جدید ایجاد کرده و دارایی موردنظر را انتخاب نمائید.
- در ستون نوع مخارج یکی از انواع تعمیرات اساسی یا گسترش و الحاق را انتخاب نمائید.
- پس از ثبت بهای تمام شده و تاریخ بهره برداری فرم را ذخیره نمائید.
- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “مخارج پس از تحصیل جدید” را انتخاب نمائید.
- با استفاده از علامت مثبت زرد رنگ پایین فرم سطر جدید ایجاد کرده و دارایی موردنظر را انتخاب نمائید.
- در ستون نوع مخارج یکی از انواع تعمیرات اساسی یا گسترش و الحاق را انتخاب نمائید.
- در بخش انتهایی فرم اطلاعات فاکتور خرید ثبت می شود، با استفاده از علامت مثبت زرد رنگ پایین فرم سطر جدید ایجاد کرده و فاکتور خرید را انتخاب نمائید.
- گزینه به روز رسانی بهای تمام شده از پایین فرم را انتخاب نمائید. این عمل باعث می شود بهای تمام شده تعمیرات یا گسترش و الحاق در فرم بروز و ثبت شود.
محاسبه استهلاک دارایی ثابت
دارایی های ثابت مانند اثاثه و منصوبات، ماشین الات وتجهیزات، وسائط نقلیه، ساختمان و غیره با گذشت زمان فرسوده میشوند و این امر باعث کاهش ارزش دارایی خواهد شد بنابراین این کاهش ارزش دارای منجر به هزینه برای صاحبان سرمایه میشود که اصطلاحاً به این هزینه، هزینه استهلاک دارایی ثابت میگویند. مطابق ماده 6 مقررات و ضوابط اجرایی هزینه استهلاک دارایی ها و هزینه تاسیس موضوع ماده ۱۴۹ اصلاحی قانون مالیاتها، مبدا محاسبه استهلاک دارایی ثابت از ابتدای ماه بعد از تاریخ بهره برداری آن می باشد.(شده تمام بهای-اسقاط ارزش )/(مفید عمر)
روش مانده نزولی: در این روش میزان استهلاک هر سال با اعمال نرخ تعیین شده در جدول استهلاکات نسبت به مانده ارزش دفتری دارایی محاسبه میگردد و هنگامی که مانده ارزش دفتری به کمتر از 5% بهای تمام شده دارایی برسد، کل مانده ارزش دفتری در سال بعد به صورت یکجا قابل استهلاک است.
هزینه استهلاک= نرخ استهلاک* ارزش دفتری
روش تعداد تولید: در این روش استهلاک هر سال بر مبنای میزان محصول تولیدی به نسبت کل ظرفیت تولید دارایی محاسبه میشود. در نظر داشته باشید مطابق ماده 18 مقررات و ضوابط اجرایی هزینه استهلاک دارایی ها و هزینه تاسیس موضوع ماده ۱۴۹ اصلاحی قانون مالیاتها، دارایی های که بهای تمام شده آنها به صورت کامل مستهلک شده باشد، تا زمانی که در مالکیت موسسه هستند باید بهای تمام شده و میزان استهلاک انباشته آن دارایی به صورت کامل در حسابها و دفاتر موسسه نشان داده شوند.محاسبه استهلاک دارایی ثابت در نرم افزار سپیدار همکاران سیستم
در نرم افزار حسابداری سپیدار هنگام تعریف گروه و طبقه دارایی روش محاسبه استهلاک آن گروه دارایی مطابق جدول قوانین استهلاک تعیین شده و در هنگام تحصیل دارایی پس از انتخاب گروه دارایی مورد نظر اطلاعات روش محاسبه، نرخ استهلاک یا عمر مفید آن نیز ثبت می شود.
- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “محاسبه استهلاک” را انتخاب نمائید.
- با استفاده از امکان “انتخاب چندگانه” دارایی هایی که میخواهید برای آنها محاسبه استهلاک انجام دهید انتخاب نمائید.
- از بالای فرم گزینه “محاسبه استهلاک” را کلیک نمائید.
- فرم جدیدی جهت انتخاب ماه محاسبه نمایش داده می شود، پس از انتخاب ماه موردنظر و تایید آن، محاسبات استهلاک انجام می شود.
- جهت صدور سند حسابداری هزینه استهلاک از بالای فرم گزینه “صدور سند حسابداری” را انتخاب کرده و ماه مورد نظر جهت صدور سند را انتخاب نمائید.
تغییر نرخ و روش دارایی ثابت
ممکن است طبق قوانین و بخشنامههای اصلاحی قانون مالیات ها تغییراتی در نرخ یا روش محاسبه استهلاک داراییها اعمال شود، در صورتی که تغییر در نرخ یا مدت استهلاک داراییهای استهلاک پذیر باشد، به شرح زیر عمل خواهد شد:
- روش خط مستقیم
- روش مانده نزولی
- تغییر روش از مانده نزولی به خط مستقیم
- تغییر روش از خط مستقیم به مانده نزولی
تغییر نرخ و روش دارایی ثابت در نرم افزار سپیدار همکاران سیستم
- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “تغییر نرخ و روش جدید” را انتخاب نمائید.
- با توجه به اینکه این عملیات تنها در اولین روز سال مالی قابل انجام است، بنابراین در فرم باز شده تاریخ شروع سال مالی وارد می شود.
- این فرم دارای دو قسمت قدیم و جدید است که اطلاعات بخش قدیم قابل تغییر و ویرایش نیستند و تنها کافی است نرخ و روشی که در جداول جدید تغییر داشته است مشخص شود.
چنانچه بنا به دلایلی دارایی به صورت موقت غیر فعال شود و از آن استفاده نشود در اصطلاح به آن دارایی بلا استفاده شده گویند و مطابق تبصره ماده 6 مقررات و ضوابط اجرایی هزینه استهلاک دارایی ها و هزینه تاسیس موضوع ماده ۱۴۹ اصلاحی قانون مالیاتها، موسسات می توانند در صورت بلا استفاده ماندن موقت دارایی بیش از 6 ماه متوالی در یک دوره مالی، هزینه استهلاک آن را در مدت بلا استفاده ماندن به میزان 30% محاسبه نمایند.
دارایی بلااستفاده شده و استفاده مجدد از آن در نرم افزار سپیدار همکاران سیستم در نرم افزار سپیدار سیستم مطابق قانون در بازه زمانی بلا استفاده شدن دارایی تا تاریخ استفاده مجدد، محاسبات استهلاک به میزان 30% انجام میشود.- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “بلا استفاده جدید” را انتخاب نمائید.
- دارایی مورد نظر جهت بلا استفاده شدن را انتخاب کرده و فرم را ذخیره نمائید.
- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “استفاده مجدد جدید” را انتخاب نمائید.
- از تاریخی که استفاده مجدد برای دارایی ثبت می شود محاسبات استهلاک به صورت کامل انجام خواهد شد.
فروش دارایی ثابت در نرم افزار سپیدار همکاران سیستم
در صورتی که دارایی موجود در موسسه به فروش برسد، تفاوت بین مبلغ فروش و ارزش دفتری آن منجر به سود یا زیان شرکت خواهد شد. در صورتی که مبلغ فروش دارایی بیشتر از ارزش دفتری آن هنگام فروش باشد، منجر به سود شرکت شده و در صورتی که مبلغ فروش کمتر از ارزش دفتری باشد شرکت متحمل زیان خواهد شد.- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “فروش دارایی جدید” را انتخاب نمائید.
- با استفاده از علامت مثبت زرد رنگ پایین فرم سطر جدید ایجاد کرده و دارایی مورد نظر را انتخاب نمائید.
- در ستون قیمت فروش، مبلغی که با مشتری توافق شده است را وارد نمائید.
- در این فرم ستونی به نام “سود و زیان ناشی از فروش” نمایش داده می شود که غیر فعال بوده و مقدار آن پس از محاسبه استهلاک توسط سیستم ثبت خواهد شد.
اسقاط دارایی ثابت در نرم افزار سپیدار همکاران سیستم
در برخی مواقع به دلیل عدم استفاده از دارایی ناشی از اتمام عمر مفید یا عدم کارایی آن، دارایی کنار گذاشته می شود، در این حالت اصطلاحا گفته می شود دارایی ثابت اسقاط شده است، بنابراین لازم است در این زمان شرکت به اندازه ارزش دفتری دارایی ثابت زیان شناسایی کند.- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “اسقاط دارایی جدید” را انتخاب نمائید.
- با استفاده از علامت مثبت زرد رنگ پایین فرم سطر جدید ایجاد کرده و دارایی مورد نظر را انتخاب نمائید.
- در این فرم ستونی به نام زیان ناشی از اسقاط نمایش داده می شود که غیر فعال بوده و مقدار آن پس از محاسبه استهلاک توسط سیستم ثبت خواهد شد.
حذف دارایی ثابت در نرم افزار سپیدار همکاران سیستم
در صورت خروج دائمی دارایی از شرکت بنا به هر دلیلی مانند حوادث طبیعی مثل زلزله، سرقت آتش سوزی و … اصطلاحا حذف دارایی گفته می شود. همچنین در صورتی که یک دارایی اهدا می شود با توجه به اینکه کلیه منافع آتی دارایی بدون دریافت هرگونه ما به ازایی در قبال آن به شخص دیگری واگذار می شود عملیات حذف دارایی صورت گرفته است.- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “حذف دارایی جدید” را انتخاب نمائید.
- با استفاده از علامت مثبت زرد رنگ پایین فرم سطر جدید ایجاد کرده و دارایی مورد نظر را انتخاب نمائید.
- در این فرم ستونی به نام زیان ناشی از حذف نمایش داده می شود که غیر فعال بوده و مقدار آن پس از محاسبه استهلاک توسط سیستم ثبت خواهد شد.
معاوضه دارایی ثابت
در بعضی مواقع ممکن است شرکت ها بنا به هر دلیلی اقدام به معاوضه دارایی های خود کنند. بر اساس ماده 2 مقررات و ضوابط اجرایی هزینه استهلاک دارایی ها و هزینه تاسیس موضوع ماده ۱۴۹ اصلاحی قانون مالیاتها، دارایی هایی که از طریق معاوضه تحصیل می شوند، ارزش منصفانه آن دارایی یا دارایی های مشابه آن ماخذ محاسبه استهلاک است.
چنانچه ارزش منصفانه دارایی تحصیل شده یا واگذار شده قابل اندازه گیری یا محاسبه نباشد، ارزش دفتری دارایی واگذار شده با احتساب سرک دریافتی یا پرداختی ماخذ محاسبه استهلاک قرار میگیرد.
منظور از سرک دریافتی و سرک پرداختی در عملیات معاوضه دارایی چیست؟ در صورتی که هنگام معاوضه غیر پولی دارایی، ارزش منصفانه داراییهای معاوضه شده متفاوت باشد و مبلغ نقدی در جریان معاوضه رد و بدل شود به آن سرک گفته میشود.- ثبت عملیات فروش دارایی بابت دارایی واگذار شده
- ثبت عملیات تحصیل دارایی بابت دارایی تحصیل شده
- در صورتی که در عملیات معاوضه سرک دریافتی یا پرداختی وجود داشته باشد از طریق سیستم دریافت و پرداخت اطلاعات مربوطه ثبت و سند حسابداری آن صادر خواهد شد.
- از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “عملیات دارایی” را انتخاب نمائید.
- از بالای فرم امکان انتخاب عملیات زیر مقدور است:
- انتقال دارایی
- بلااستفاده
- استفاده مجدد
- فروش دارایی
- حذف دارایی
- اسقاط دارایی
- مخارج پس از تحصیل
- تغییر نرخ و روش
علاوه بر موارد فوق آیتمی به نام “کارت دارایی” وجود دارد که با انتخاب آن تمامی عملیات انجام شده اعم از عملیاتهای صورت گرفته روی دارایی، ریز محاسبات استهلاک و تاریخچه انجام عملیات نمایش داده میشود.
گزارشات سیستم دارایی ثابت
جهت تهیه گزارش از داراییهای ثابت نرم افزار سپیدار همکاران سیستم از منو سمت راست وارد سیستم دارایی ثابت شده و در بخش عملیات “مرور دارایی” را انتخاب نمائید. در این فرم تبهای مختلف حاوی اطلاعات هر عملیات موجود است. وارد هر تب که می شوید، پس از دو کلیک روی سطر مورد نظر امکان فیلتر نمودن آن سطر فراهم می شود، سپس وارد سایر تب ها شده و اطلاعات مربوطه به آن را مشاهده می نمائید.- طبقه و گروه دارایی
- طبقه و گروه های دارایی که دارای گردش هستند نمایش داده می شود.
- حساب های معین هزینه استهلاک و استهلاک انباشته
- حسابهای معین که در تعریف طبقه دارایی مشخص شده است نمایش داده می شود.
- روش محاسبه استهلاک به همراه نرخ و عمر مفید
- روش محاسبه ای که در تحصیل دارایی ثبت شده است.
- تاریخ بهره برداری و آخرین وضعیت دارایی
- تاریخ بهره برداری دارایی که ماخذ محاسبه استهلاک است نمایش داده می شود.
- نمایش بهای تمام شده دارایی به تفکیک بهای تمام شده اول دوره، اضافات و کسورات بهای تمام شده
- بهای تمام شده اول دوره، بهای تمام شده در فرم استقرار است.
- اضافات بهای تمام شده، بهای تمام شده عملیات تحصیل و مخارج پس از تحصیل است.
- کسورات بهای تمام شده همان بهای تمام شده فروش و حذف دارایی است.
- نمایش استهلاک دارایی به تفکیک استهلاک انباشته اول دوره، اضافات و کسورات استهلاک
- استهلاک اول دوره، استهلاک انباشته در فرم استقرار است.
- اضافات استهلاک، استهلاک محاسبه شده پس از عملیات تحصیل و مخارج پس از تحصیل است.
- کسورات استهلاک همان استهلاک محاسبه شده پس از عملیات فروش و حذف دارایی است.
- سود و زیان ناشی از فروش دارایی و زیان ناشی از حذف و اسقاط دارایی
- پس از محاسبه استهلاک در فرم فروش، حذف و اسقاط محاسبه می شود.
- زمان بلا استفاده شدن و استفاده مجدد دارایی
- اطلاعات انتقال دارایی
- تغییرات نرخ و روش دارایی به تفکیک نرخ و روش قدیم و جدید
- نمایش اطلاعات مخارج پس از تحصیل
- نمایش فاکتور خرید دارایی به همراه جزئیات فاکتور اعم از تخفیف و مالیات و عوارض آن
چنانچه شما علاقهمند به مشاهده دموی رایگان سیستم دارایی ثابت سپیدار هستید، فقط کافیست بر روی دکمه زیر کلیک نمایید. دموی رایگان سیستم دارایی ثابت به شما این امکان را میدهد که با فضا و امکانات سیستم، قبل از خرید آَشنا شوید و سپس در صورت تمایل، آن را خریداری کنید.