آیا شما از امکان تغییر سال مالی شرکت خود اطلاعات کافی دارید؟ آیا می‌دانید کدام شرکتها شرایط کافی برای تغییر سال مالی خود را دارند؟ آیا می‌دانید تغییر سال مالی شرکتها چه مزایایی برای آنها دارد؟
منظور از تغییر سال مالی شرکت چیست؟
در قانون تجارت، به صراحت مواد 100، 101، 110 و 126 قانون مالیات‌های مستقیم تعریفی از سال مالی و مالیاتی نشده است. صریح‌ترین اشاره در بند 19 ماده 8 اصلاحیه قانون تجارت با تنها با این مضمون ارائه شده است، «تعیین آغاز و پایان سال مالی شرکت در موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و تسلیم آن به بازرسان به مجمع عمومی سالانه» که باید صاحبان سهام در طرح اساسنامه شرکت سهامی درج کنند. همچنین در مواد 232، 237، 89 و 138 به سال مالی اشاره و تاکید شده است.
در استانداردهای حسابداری تمامی مباحث بر مبنای سال مالی تدوین شده است. در استاندارد نحوه ارائه صورت‌های مالی برای تعریف دوره گزارشگری آمده است «صورت‌های مالی باید حداقل به طور سالانه ارائه شود»، بر طبق توضیحات موجود در قوانین و مقررات اشاره شده، انتخاب سال مالی برای شرکتها آزاد است، بدین ترتیب که هم می‌تواند یک سال شمسی انتخاب شود یا می‌تواند از هر تاریخی شروع و به سال بعد منتهی شود. بنابراین صاحبان سهام شرکتها در موقع تاسیس شرکت و یا در ادامه فعالیت خود می‌توانند محدوده سال مالی شرکت خود را به دلخواه انتخاب، یا تغییر دهند.
در این صورت واحد مالی، وظیفه بستن حساب‌ها، تهیه صورت‌های مالی و اظهارنامه مالیاتی را در فصل پاییز انجام می‌دهد و همچنین حسابرسی مالی و مالیاتی با هزینه کمتری صورت می‌پذیرد (در نیمه دوم سال معمولا حسابرسان ظرفیت مازاد دارند) و کارکنان و مدیران از تعطیلات نوروزی و تابستان استفاده کامل می‌برند و ضمنا زمان رسیدگی ممیزین محترم مالیاتی معمولا در نیمه دوم سال صورت می‌پذیرد. بنابراین با فرصت مناسب، طرفین به بحث‌های مالیاتی می‌پردازند. از طرف دیگر تهیه دفاتر قانونی و تحویل اظهارنامه مالیاتی در زمانی انجام می‌شود که حضور ارباب رجوع در ادارات مربوطه کاهش یافته است.
مزایای تغییر سال مالی چیست؟
شرکتها این امکان را دارند تا سال مالی خود را بر اساس یک سال شمسی، زمان تأسیس شرکت و یا اندکی بعد از آن انتخاب کنند. البته اکثر شرکتها این تاریخ را به یک سال شمسی مرتبط می‌کنند که از فروردین‌ماه تا پایان اسفند را شامل می‌شود. موضوعی که سالانه برای شرکتها رخ می‌دهد این است که سال مالی خود را تغییر می‌دهند. اما این تغییر چه مزایایی دارد؟
- شرکت‌هایی که در ماه پایانی سال مالی کمترین میزان موجودی در انبار خود را دارند، می‌توانند محدوده زمانی را انتخاب نمایند که هزینه انبارگردانی برای آنها ارزان‌تر شود.
- شرکت‌هایی که تمایل دارند اطلاعات مالی سالانه آنها منطبق با شرکت‌های خارجی باشد، می‌توانند سالی مالی خود را منطبق با سال میلادی انتخاب کنند (۱۱/۱۰ تا ۱۰/۱۰ سال بعد).
- شرکت‌هایی که عضو شرکت‌های مادر هستند و سال مالی آنها با همدیگر منطبق نیست می‌توانند سال مالی خود را با آنها یکسان نمایند.
- شرکت‌هایی که مثلاً در ابتدای سال شمسی ترافیک کاری دارند و بایستی پاسخگوی مشتریان خود باشند، می‌توانند سال مالی خود را به نیمه دوم سال تغییر دهند.
- شرکت‌هایی که تصمیم دارند دوره بستن حساب‌ها، انجام حسابرسی مالی و برگزاری مجامع آنها و انجام حسابرسی مالیاتی شرکت آنها تا ۲۹ اسفندماه تمام شود، می‌توانند سال مالی منتهی به ۳۱ مردادماه را انتخاب نمایند.
کدام شرکتها شرایط تغییر سال مالی را دارند؟
در اینجا میخواهیم شرکت‌هایی که شرایط تغییر سال مالی که منطبق با سال شمسی نباشد، را با هم بررسی نمائیم:
- شرکت‌هایی که در ماه منتهی به پایان سال مالی کمترین میزان موجودی انبار را دارند، می‌توانند محدوده‌ای را انتخاب کنند که انجام و هزینه انبارگردانی آن به سهولت و ارزان‌تر تمام شود
- شرکت‌هایی که تمایل دارند اطلاعات مالی سالانه آنها منطبق با شرکت‌های همکار خارجی باشد، می‌توانند سالی منطبق با سال میلادی انتخاب کنند یعنی از ۱۱/۱۰ لغایت ۱۰/۱۰ سال بعد
- در هلدینگ‌ها، شرکت‌های زیر مجموعه که عضو شرکت مادر هستند و سال مالی آنها با همدیگر منطبق نیست می‌توانند با تغییر سال مالی با یکدیگر هماهنگ شوند
- شرکت‌هایی که بطور مثال در ۴ یا ۶ ماهه ابتدای سال شمسی ترافیک کاری دارند و باید پاسخگوی مشتریان و یا ارباب رجوع‌های خود باشند نیز، می‌توانند سال مالی خود را به نیمه دوم سال تغییر دهند. با مطالعه‌ای که بر روی سال‌های مالی موسسات حسابرسی انجام شده است، به این نتیجه رسیده اند که، عمده موسسات حسابرسی سال مالی متفاوتی نسبت به سال شمسی دارند و علت آن تنها به دلیل ترافیک فعالیت ۴ ماهه آنها است که با آن آشنا هستید
- شرکت‌هایی که قصد دارند دوره بستن حساب‌ها، انجام حسابرسی مالی ، برگزاری مجمع و انجام حسابرسی مالیاتی تا ۲۹ اسفند ماه تمام شود، می‌توانند سال مالی منتهی به ۳۱ مرداد ماه را انتخاب کنند
مدارک لازم برای تغییر سال مالی
برای تغییر سال مالی نیاز به مدارک و مستنداتی است که با توجه به نوع شرکت و فعالیت آن با هم متفاوت است. اما بطور کلی این مدارک عبارتند از:
- ارائه لیست شرکا، سهامداران با تعیین میزان سهم الشرکه و سهام هر یک از آنها
- اصل آگهی دعوت از اعضای مجامع عمومی فوق العاده مطابق با اساسنامه شرکت (با رعایت موارد ماده 6 قانون تجارت)
- صورت جلسه مجامع عمومی فوق العاده که به امضا و تایید همه اعضا و شرکا رسیده باشد.
- ارائه برگه نمایندگی نمایندگان اشخاص حقوقی شریک و یا سهام‌دار شرکت
- ارائه مجوز از مراجع ذی صلاح در صورت نیاز
خلاصه مطلب
بنابراین هر شرکتی می‌تواند تعریفی برای سال مالی خود انجام دهد و نسبت به تغییر آن اقدام کند. بیش از ۹۹ درصد شرکتها بصورت پیش فرض سال مالی شمسی را انتخاب کرده‌اند که با مطالعه موضوع فعالیت شرکت، ترافیک کاری، مباحث پرسنلی، مراجعات به ادارات و سازمان‌های دولتی و سایر مثال‌هایی که در اینجا به آن اشاره است، می‌توانند نسبت به تغییر سال مالی شرکت خود اقدام نمایند. اگر این اقدام صورت پذیرد پله‌ای از ارتقای فرهنگ شرکت داری طی شده است، در ضمن در مورد نحوه تغییر آن حتما با بازرس شرکت مشاوره شود.